آئین همنشینی با مردگان در خطه خراسان/ “چراغ‌برات” نمایش اعتقاد مردم به معاد

به گزارش خبرنگار مهر،دامنه رسم “چراغ برات” به درازای تاریخ است و به همین سبب به ماه شعبان در منطقه خراسان ماه برات نیز می‌گویند، مردم در این منطقه اعتقاد دارند روز دوازدهم شعبان برات غریبان،سیزدهم برات شهیدان و چهاردهم نیز برات همه اموات است، لذا مردم در این روزها بر سر مزار مردگان خود حاضر می‌شوند.

بیشتر مردم روز چهاردهم شعبان را روز برات دانسته و بر طبق سنت باقیمانده از اجداد و گذشتگان از ساعات اولیه صبح درقالب یک حرکت خودجوش و نمادین بر سرقبور رفتگان رفته و با خواندن فاتحه‌ای برای اموات طلب مغفرت و آمرزش می کنند.

در خراسان روز برات برای افرادی که به تازگی فردی را از دست داده‌اند از اهمیت بیشتری برخوردار است لذا از دور و نزدیک خود را برای روز برات رسانده و بر سر مزار اموات حاضر می شوند.

روز برات در استان‌های خراسان سه شب قبل از نیمه شعبان است به گونه ای که مردم برخی از شهرها در این شب ها با روشن کردن شمع برگلزار مردگان خود برای شادی روح آنها دعا می‌خوانند و این چراغانی کردن مزار مردگان به چراغ برات معروف شده است.

برات در خراسان جنوبی مصداقی بر اعتقاد به اصل معاد است که مردم در این خطه با انجام اعمال مخصوص به استقبال آن می‌روند این مراسم به مدت سه روز و با عناوین مختلف برگزار می‌شود و مردم هر روز آن را با بزرگداشت قشر خاصی از مسلمانان برگزار می‌کنند.‏
 

فرهنگ اصیل ایرانیان تداخلی با اسلام ندارد

امام جمعه موقت بیرجند در خصوص روز برات در گفتگو با مهر گفت: اهمیت و ارزش روز برات به ارزش ماه شعبان است لذا به همین دلیل ماه شعبان را ماه برات نیز می گویند.

حجت الاسلام محمدعلی تابعی شعبان را شهر الزینه، شهرالشفاعه و شهرالرسول دانست و ادامه داد: روز برات متعلق به فرهنگ ایرانی ما بوده و هیچ تداخلی با اسلام ندارد لذا برات به معنای آزادی بوده و خداوند در شب نیمه شعبان بندگانش را آزاد می‌کند.

وی با بیان اینکه شب نیمه شعبان همچون قدر شبی ارزشمند بوده و اعمال خاصی دارد، افزود: خواندن فاتحه و قرآن در روز برات سبب می‌شود تا خداوند گناهان مردگان را بخشوده و از بار گناهانشان کم کن.

حجت الاسلام تابعی اظهار کرد: هرچند خیرات در روز برات بسیار ارزشمند و مطلوب است اما بهتر است مردم همزمان با جامعه پیش رفته و مجموعه خیرات خود را به صورت متمرکز و نقدی پرداخت تا گرهی از مشکلات با این خیرات مرتفع شود.

وی با بیان اینکه خیرات در محیط آرامستان ها از حیث بهداشتی مورد تایید نیست، افزود: فرهنگ سازی باید در راستای متمرکز کردن خیرات به صورت نقدی انجام شود.

ایرانیاناز دیربازبرای مردگان خود ارزش خاصی قایل بوده و بر همین اساس با برپایی مراسم های مختلف سعی می کنند تا روح اموات را از خود راضی و برای آمرزش و مغفرت آنان دعا می کنند.

هرچند به گمان برخی‌ها آیین برات جزوی از آئین زرتشت به شمار می رود اما این آئین امروزه رنگ و بوی اسلامی گرفته و مردم در منطقه خراسان به این رسوم “چراغ برات” می‌گویند.

روز برات روز درخواست عفو و بخشودگی است

یک شهروند بیرجندی که برای حضور در روز برات آماده می‌شود در خصوص این روز به خبرنگار مهر می‌گوید: روز برات به مهمانی مردگان رفتن است و مردم در این روز برای مردگان از خداوند طلب آمرزش می کنند.

زهرا سنجری با بیان اینکه اگر از برات سال گذشته تا امسال کسی فوت کرده باشد در اصلاح برات اول می‌ گویند، گفت: همه آشنایان و اهالی محل در روزهای ماه برات برای تسلی خاطر بازماندگان به منزل آنها رفته و با خواندن فاتحه برای مردگان مغفرت و بازماندگان صبر آرزو می کنند.

احمد توکلی شهروند دیگری است که درباره این آیین سنتی با اشاره به اینکه مردم در خراسان ماه شعبان را ماه برات می نامند، گفت: مردم از گذشته سه روز قبل از نیمه شعبان را براتی دانسته و از این بین برات مرده‌هادر ۱۴شعبان باشور و حال خاصی برگزارمی‌شود.

مریم صاحبی از دیگر شهروندان بیرجندی نیز درباره سنتهای مرسوم میان مردم در این روز به پخت انواع نانهای سنتی مانند روغن جوشی، چلبکی، کماچ، ساچوحلوا و پخش آن دربین مردم اشاره کرد و گفت: پخت نان روغن جوشی برای آنهایی که به تازگی داغدار شده اند بیشتر رواج دارد.

وی بیان کرد: اقشار مختلف مردم به ویژه کسانی که به تازگی عزیزان ازدست داده‌اند در این روز بر مزار امواتشان حاضر می شوند و در قبرستان هم مردم تلاش میکنندبه همه درگذشتگان اقوام سربزنند و فاتحه ای برای آنان بخوانند.

آماده سازی محیط آرامستان برای پذیرایی همشهریان

مدیرعامل سازمان بهشت متقین شهرداری بیرجند نیز در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: این سازمان در راستای رفاه حال شهروندان برنامه هایی از قبیل نظافت آرامستان، راه اندازی آب سردکن مرکزی با ظرفیت حجمی 500 لیتر، لکه گیری آسفالت آرامستان، تسطیح و آبپاشی پارکینگ ها، نصب تابلوهای جهت نما و … را انجام داده است.

جواد بهدانی آلودگی محیط وایجادترافیک وشلوغ شدن مسیرها را از مشکلات این روز برشمرد و گفت: پارکینگ های مختلفی در اطراف آرامستان برای سهولت افراد آماده سازی شده است که امید است مردم با مسئولین در راستای برگزاری بهتر این مراسم همکاری کنند.

وی همچنین با اشاره به خاکی بودن قسمت هایی از آرامستان اشاره کرد و گفت: برای رعایت بهداشت ضروری است مردم از توزیع شربت و مواد غذایی روباز در محیط آرامستان جدا خودداری و نظافت معابر را رعایت کنند.

اعمال محدودیت های ترافیکی در روز برات

رئیس پلیس راهور خراسان جنوبی نیز در خصوص محدودیت‌های ترافیکی این روز گفت: محدودیت‌های ترافیکی روز برات در خراسان جنوبی اعمال می‌شود.

سرهنگ علیرضا حسنی با بیان اینکه در روز برات مردم برای زیارت اهل قبور به مزار شهدا و محل قبرستان‌های سطح استان می روند، افزود: تمام شهروندان از نقاط مختلف شهر با استفاده از وسایل نقلیه عمومی به مزار شهدا می‌روند.

وی با اشاره به افرادی که قصد استفاده از وسایل شخصی دارند، اظهار کرد: این افراد می توانند در بیرجند از مسیرهای شمال شهر از بلوار شهید رجایی کمربندی شمال وارد مزار شهدا شده و خودروهای خود را در پارکینگ ضلع شرقی و یا در امتداد بلوار جوادیه پارک کنند.

رئیس پلیس راهور خراسان جنوبی ادامه داد: در جنوب شهر نیز افراد از بلوار پیامبر اعظم(ص)، تقاطع عباس آباد و کمربندی جدید شمال وارد مزار شهدا شده و می‌توانند خودروهای خود را در حاشیه بلوار پیامبر اعظم(ص) و پارکینگ تعبیه شده در ضلع غربی و امتداد رودخانه پارک کنند.

سرهنگ حسنی گفت: افراد از هسته مرکزی شهر از خیابان انقلاب و جمهوری و میدان امام حسین(ع) وارد مزار شهدا شده و در محوطه بازار شهدا، پارکینگ ضلع غربی، شرقی و امتداد رودخانه خودروهای خود را پارک کنند.

وی تاکید کرد: بعد از تکمیل شدن ظرفیت پارکینگ‌ها پلیس راهور از ورود خودروها به محوطه مزار شهدا جلوگیری می کند.

سرهنگ حسنی بیان کرد: با بازگشایی بلوار پیامبر اعظم(ص) 70 درصد موضوعات ترافیکی نیمه شعبان در بیرجند حل می‌شود و هیچ محدودیتی برای ورود به محدوده قبرستان نداریم.

وی گفت: یک خروجی اضطراری در محدوده قبرستان بیرجند وجود دارد که این خروجی در کنار غسالخانه بیرجند تعبیه شده تا امکان خروج موارد اورژانسی صورت گیرد.