مهمترین وقایع فضایی سال ۲۰۱۶ دنیا را به راویت تصویر تماشا کنید

مهمترین وقایع فضایی سال ۲۰۱۶ که در واقع یکی از سال های پر کار در حوزه هوافضا نیز بوده است با شناسایی سیاره‌ ی نهم منظومه شمسی توسط منجمان در حالی‌ شروع شد که محققان رصدخانه‌ ی LIGO برای اولین بار وجود امواج گرانشی زمین را شناسایی و اثبات کرده و به دنبال آن نیز فضاپیمای جونوی ناسا به مدار دور سیاره‌ی مشتری رسید و این که در همین سال ستاره‌شناسان نزدیک‌ ترین سیاره‌‌ فراخورشیدی به زمین را نیز شناسایی کردند. در ادامه با میهن پست همراه شوید.

در ادامه مهمترین وقایع فضایی سال ۲۰۱۶ ، بلواوریجین قابلیت استفاده‌ی مجدد راکت زیرمداری خود را به نمایش گذاشت و ایلان ماسک از برنامه‌ی خود برای اسکان در مریخ پرده‌برداری کرد. مورد جالب توجه دیگر، پیشرفت‌های اسپیس‌ایکس در توسعه‌ی راکت فالکون ۹ است ؛ راکتی که برای نخستین بار روی یک شناور در اقیانوس فرود آمد ، اگر چه چند ماه بعد در آزمایشی کنترش از دست رفت و منفجر شد. در ادامه با هم مهم‌ترین رویدادهای فضایی سال ۲۰۱۶ را مرور خواهیم کرد.

درگذشت جان گلِن در سن ۹۵ سالگی : مهمترین وقایع فضایی سال ۲۰۱۶ تا به امروز با درگذشت جان گلن زقم خورده است، نخستین آمریکایی که وارد مدار زمین شد و پیرترین شخصی که به فضا سفر کرد، در روز ۸ دسامبر سال ۲۰۱۶ و در سن ۹۵ سالگی از دنیا رفت. وی‌ در طول جنگ جهانی دوم و جنگ کره در سپاه تفنگ‌داران دریایی ایالات متحده‌ی آمریکا خدمت کرد. او به همراه شش خلبان آزمایشی دیگر برای ملحق شدن به برنامه‌ی فضایی آمریکا انتخاب شد؛ از این هفت نفر با عنوان Mercury Seven یاد می‌شد. گلن آخرین بازمانده‌ی این گروه هفت‌نفره بود. مرکز پژوهش گلن ناسا، به افتخار وی با این عنوان نام‌گذاری شده است.

انفجار فضاپیمای حامل بار روسیه بر فراز سیبری : یکی از مهمترین وقایع فضایی سال ۲۰۱۶ و البته یک رویدا  تلخ و پر هزینه نیز به حساب می آید این بود که یک فضاپیمای حمل بار بدون خدمه‌ی روسی که بیش از ۲ تن سوخت راکت، آب، مواد غذایی و یک لباس فضایی جدید را حمل می‌کرد، پس از پرتاب از قزاقستان، داخل جو زمین و بر فراز سیبری، آتش گرفت. تحلیل‌های اولیه نشان می‌دهند که یک نقص فنی در مرحله‌ی سوم راکت این فضاپیما موسوم به Russian Soyuz وجود داشته است.

ارسال فضاپیمای ExoMars آژانس فضایی اروپا به مریخ : ۲۰ اکتبر سال جاری میلادی ، فضاپیمای ExoMars آژانس فضایی اروپا به مریخ رسید؛ فضاپیمایی که شامل یک مدارگرد و یک فرودگر است. در حالی که مدارگرد با موفقیت در مدار مریخ قرار گرفت؛ اما فرودگر Schiaparelli این فضاپیما حین فرود به مشکل برخورد و روی سطح مریخ سقوط کرد. تصاویر با جزئیات بالایی که بعدها توسط دوربین HiRISE ناسا، نصب‌شده روی مدارگرد Mars Reconnaissance، ثبت شدند، محل برخورد فرودگر آژانس فضایی اروپا را نشان می‌دهند.

فرود موفق بلو اوریجین ۵ بار ارسال راکت : در ادامه مهمترین وقایع فضایی سال ۲۰۱۶ میلادی و  ۵ اکتبر امسال ، بلو اوریجین با موفقیت راکت زیرمداری نیوشپرد خود را برای پنجمین فرود آورد. این کمپانی کل سال ۲۰۱۶ را جهت آماده‌سازی برای نخستین پرواز‌های حامل خدمه‌ی خود، به آزمایش پرداخت. پروازهای یادشده از اوایل سال ۲۰۱۸ آغاز خواهند شد. جف بزوس اعلام کرد راکت نیوشپرد بازنشست و به موزه منتقل خواهد شد.

پرده بردای از سیستم حمل‌ و‌ نقل میان‌ سیاره‌ای توسط ایلان ماسک : ایلان ماسک در جریان کنگره‌ی بین‌المللی فضانوردی، از برنامه‌های خود برای اسکان در مریخ پرده برداشت. این برنامه‌ها شامل یک راکت جدید Heavy Lift با قابلیت استفاده‌ی مجدد، کشتی فضایی موسوم به Heart of Gold و یک پیشرانه‌ی راکت جدید به نام Raptor می‌شوند. ماسک می‌گوید برای اسکان در مریخ، در چند مأموریت‌ نخست از کپسول بدون خدمه‌ی Red Dragon‌ استفاده خواهد شد. سپس کشتی فضایی Heart of Gold‌ با تجهیزات بی‌شماری به سمت مریخ حرکت خواهد کرد. زمانی که محموله‌ها با موفقیت ارسال شدند، فضاپیماهای حامل خدمه نیز به سمت سیاره‌ی سرخ حرکت خواهند کرد تا یکی دیگر از مهمترین وقایع فضایی سال ۲۰۱۶ میلادی رقم بخورد.

انفجار راکت اسپیس‌ایکس در کیپ‌کاناورال : ۱ سپتامبر امسال و در طول فرایند آماده‌سازی پرتاب فالکون ۹، این راکت منفجر شد و بدین ترتیب محموله‌ی آن، ماهواره‌ی Internet.org فیس‌بوک نیز از بین رفت. در ماه‌های پس از انفجار، علت این حادثه توسط اعضای Space، FAA، ناسا، نیروی هوایی آمریکا و متخصصان این حوزه بررسی شد. در حال حاضر هنوز هم دلیل دقیق این انفجار مشخص اعلام نشده است؛ اما اسپیس‌ایکس اعلام کرده است که روی یک نقص در سیستم هلیوم کریوژنیک در مرحله‌ی دوم این راکت تمرکز دارد.

شناسایی نزدیک‌ ترین سیاره‌ ی فراخورشیدی به زمین : در روز ۲۵ آگوست ۲۰۱۶ برای نخستین بار در تاریخ ، ستاره‌شناسان سیاره‌ای را شناسایی کردند که در حال چرخش به دور نزدیک‌ترین همسایه‌ی خورشید است. نام این سیاره‌ی فراخورشیدی Proxima b‌ است و در فاصله‌ی ۴.۲۵ سال نوری در حال چرخش به دور Proxima Centauri است. تحلیل‌های اولیه نشان می‌دهد که Proxima b‌ همانند زمین، سیاره‌ای سنگی است و در ناحیه‌ی سکونت‌پذیر اطراف ستاره‌ی خود قرار گرفته است؛ این به مفهوم آن است که احتمالا در سطح این سیاره آب مایع وجود دارد.

دریافت اولین مجوز سفر به ماه توسط شرکت خصوسی مون‌اکسپرس : ۴ آگوست امسال، Moon Express اعلام کرد مجوز رسمی FAA برای پرتاب راکت و فرود بر ماه را دریافت کرده است و بدین ترتیب به نخستین کمپانی خصوصی بدل شده است که مجوز انجام چنین پروژه‌ای را دارد. این کمپانی در Google Lunar X-Prize شرکت دارد؛ یک رقابت جهانی برای بدل شدن به نخستین کمپانی خصوصی تاریخ که روی ماه فرود می‌‌آید. مون‌اکسپرس برای پرتاب تاریخی فضاپیمای خود که پیش از موعد مقرر X-Prize در دسامبر ۲۰۱۷ به وقوع خواهد پیوست، با راکت‌لب قراردادی به امضا رسانده است.

افتتاح بزرگ‌ ترین رادیوتلسکوپ دنیا در چین :  یکی دیگر از مهمترین وقایع فضایی سال ۲۰۱۶ که مورد توجه خاص نیز قرار گرفته و در ۵ جولای ۲۰۱۶ نهایی شد ، سازمان فضایی چین آخرین قطعه از ۴۴۵۰ پنل مثلثی را نصب کرد و پروژه‌ی ساخت بزرگ‌ترین رادیوتلسکوپ تک‌‌‌منفذ دنیا را به اتمام رساند. این تلسکوپ برای مطالعه‌ی تپ‌اخترها و جستجوی حیات در کیهان استفاده خواهد شد.

ارسال موفق فضاپیمای جونو به مشتری : ۴ جولای ۲۰۱۶ بود که فضاپیمای جونو ناسا پس از سفری پنج‌ساله به مدار مشتری رسید. یکی دیگر از مهمترین وقایع فضایی سال ۲۰۱۶ که با هدف مقاومت در برابر تشعشعات محیطی شدید مشتری طراحی شده به وقوع بپیوندد . در تاریخ ۱۸ اکتبر و با قرار گرفتن ناگهانی و غیرمنتظره‌ی خود در وضعیت Safe Mode، موجب نگرانی دانشمندان شد؛ اما پس از گذشت چند روز، مسئولان این مأموریت، موفق به بازگرداندن جونو به وضعیت عادی شدند. جونو با هدف مطالعه‌ی شفق قطبی این سیاره، به دور آن حرکت خواهد کرد و در سال ۲۰۱۸ از مدار خارج خواهد شد.

ثبت نخستین قرارداد امنیت ملی اسپیس‌ایکس : در ماه آوریل و دقیق تر این که ۲۸ آوریل ۲۰۱۶ نیروی هوایی آمریکا قراردادی به ارزش ۸۲.۷ میلیون‌ دلار را با اسپیس‌ایکس امضا رساند تا این کمپانی ماهواره‌ی GPS-3‌ آن‌ها را وارد مدار کند؛ این نخستین قرارداد امنیت ملی برای اسپیس‌ایکس بود؛ قراردادی که پیش از این، بیش از یک دهه در انحصار کمپانی United Launch Alliance بود. تا پیش از امسال، اسپیس‌ایکس مجاز به شرکت در مزایده‌ی چنین قراردادهایی نبود. در سال ۲۰۱۴، اسپیس‌ایکس از نیروی هوایی آمریکا به دلیل توانایی این ارگان در اخذ مجوز برای پرتاب راکت‌های مبتنی بر امنیت ملی، شکایت کرد. در نهایت نیروی هوایی آمریکا، در ماه ژانویه، چنین مجوزی را برای راکت ارتقاءیافته و «تمام‌پیش‌رانش» فالکون ۹ اسپیس‌ایکس صادر کرد.

فرود راکت توسط اسپیس‌ایکس بر روی یک شناور : ۸ آوریل این سال نیز یکی دیگر از مهمترین وقایع فضایی سال ۲۰۱۶ رخ داد و اسپیس‌ایکس برای نخستین بار در طول تاریخ، با موفقیت یک راکت فالکون ۹ را روی شناوری در اقیانوس فرود آورد. پس از این رویداد، اسپیس‌ایکس چهار راکت دیگر را نیز با موفقیت فرود آورد؛ سه راکت روی یک شناور در اقیانوس و یک راکت دیگر روی خشکی. تا به این تاریخ، کمپانی یادشده موفق به فرود آوردن نخستین مرحله از ۶ راکت فالکون ۹ شده است.

ثبت رکورد طولانی ترین زمان زندگی در فضا توسط اسکات کلی فضانورد آمریکایی‌ : ۸ آوریل ۲۰۱۶ بود که اسکات کلی ، فضانورد ناسا، با اتمام مأموریت «یک سال در فضای» خود در ایستگاه فضایی بین‌المللی، رکورد مدت‌زمان حضور یک آمریکایی‌ در فضا را با ۵۲۰ روز شکست تا یکی دیگر از مهمترین وقایع فضایی سال ۲۰۱۶ در تاریخ به ثبت برسد که البته رکورد جهانی در این زمینه ، در اختیار یک فضانورد روسی با ۸۷۹ روز حضور در فضا است. اسکات کلی ، برادر دوقلوی مارک کلی، فضانوردی دیگر، در تاریخ ۱ آوریل بازنشست شد.

تایید و ثبت امواج گرانشی : ۱۱ فوریه‌ی سال ۲۰۱۶، دانشمندان رصدخانه‌ی امواج گرانشی تداخل (LIGO)، برای نخستین بار موفق به شناسایی امواج گرانشی شدند؛ امواجی که آلبرت اینشتین، بیش از یک قرن پیش، وجود آن‌ها را پیش‌بینی کرد. امواج گرانشی، خمیدگی‌هایی در گستره فضا-زمان هستند که توسط دگرگونی‌های عظیمی شکل می‌گیرند و LIGO؛ بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری بنیاد ملی علوم آمریکا، با هدف شناسایی آن‌ها ساخته شده بود. در تاریخ ۱۶ ژوئن، رصدخانه‌ی LIGO برای دومین بار این امواج را شناسایی کرد. امکان شناسایی چنین امواج خاصی، راهکار کاملا جدیدی برای مطالعه‌ی کیهان فراهم کرده است.

تایید نشانه های وجود سیاره‌ی نهم منظومه شمسی توسط ستاره شناسان : دو ستاره‌شناس از دانشگاه کلتک شواهدی مبنی بر وجود سیاره‌ی نهم در منظومه‌ی شمسی یافتند؛ سیاره‌ی ۹ هنوز به‌صورت مستقیم مشاهده نشده است؛ اما اثر گرانشی این سیاره بر اجرام دیگر، برای ستاره‌شناسان امکان تشخیص وجود آن و شناسایی مشخصاتش را داده است.