به گزارش خبرنگار مهر، «تاریخ اهواز» همواره با رویکردهای مختلفی روایت شده است. اما تاریخ دوره اسلامی این شهر همواره کمتر مورد تدقیق تاریخ نگاران قرار گرفته بود. مشعشعیان از جمله والیان این سرزمین بودند. آنها اولین حاکمانی بودند که برای نخستین بار بر روی سکه های خود از نام امامام شیعه و کلمات اسلامی استفاده کردند.
مشعشعیان شخصیت های برجسته بسیاری داشتند. ازجمله شیخ محسن مشعشع حاکمی که روزی مرزهای قلمرواش تا عراق و عربستان می‌رسید. مشعشعیان، یا آل مشعشع از سال ۸۴۵ تا ۹۱۴ هجری قمری در حویزه، فرمانروایی می کردند. پس از آن تا سال ۱۱۵۰ هجری قمری در حالتی متزلزل، گاهی مستقل حکم می رانند و در زمانهایی نیز والی باج گذار دولتهای صفوی، افشار، زندیه و قاجاری در خوزستان بودند.
عادل نصر از پژوهشگران در حوزه تاریخ مشعشعیان در این باره می گوید: نمایشگاه اهواز در گذر تاریخ نمایشگاهی است که 12 قرن اسلامی اهواز را به نمایش می گذارد.
نصر توضیح می دهد: این نمایشگاه در سه بخش اساسی تقسیم می شود. بخش اول به شرح حال حدود 300 شخصیت فلسفی، فقهی، ادبی و شاعر می پردازد. همچنین حدود 35 کتاب نسخه خطی و نایاب که تا به امروز شناخته نبود را به تصویر کشاندیم و درباره آنها توضیحاتی دادیم.
وی یادآور می شود: کتاب های ادبی، فقه، فلسفه و کتاب های برجسته زیادی مثل کتابی که فرج الله بن محمد الحویزی قرن 11 درباره نجوم نوشت. کتاب «کلام المهدی» از محمد بن فلاح مشعشعی که یکی از مهمترین کتاب های فقهی تشیع است را نیز نشان دادیم.
این پژوهشگر تاریخ اظهار می کند: «کتاب رساله فی الموسیقی» از عبد علی بن رحمه الحویزی از قرن 11 است که حاوی نظریه پردازی ایشان درباره مقام موسیقی حویزی است.
در قسمتی دیگر از نمایشگاه سکه های قدیمی نیز دوره های اسلامی به نمایش گذاشته شد.
نصر در این باره گفت: تصویر 17 سکه کمیاب مشعشعیان از اواخر قرن 10 تا 12 را در ابعاد بزرگ چاپ کردیم. این سکه ها در شرکت هند شرقی، میان پرتقالی ها، همچنین در کشورهای عمان بحرین و حتی در مناطق داخلی ایران، عراق و عثمانی نیز تعامل می شده است.
وی درباره اهمیت این نمایشگاه توضیح می دهد: در این نمایشگاه هویت راسخ تاریخی این منطقه و نقش حکومت های مختلف از جمله مشعشعیان، کعبیان و حکومت های خلافت عباسی و … را به صورت مبسوط شرح دادیم.
این پژوهشگر گفت: در بخشی از این نمایشگاه پنج ماکت از برخی شخصیت های خوزستان را طراحی کردیم. دبیس بن عفیف الاسدی در قرن چهارم که وی هویزه را بنا می کند. محمد بن فلاح المشعشعی، الملک علی بن خلف المشعشعی و علیا دختر شیخ سلمان الکعبی از جمله ماکت هایی هستند که در گوشه ای از نمایشگاه معرفی شدند.
وی درباره خانم علیا دختر شیخ سلمان کعبی گفت: وی یکی از زنان عرب خوزستانی در قرن 12 بود که در جنگ کعبیان بر علیه عثمانی و انگلیسی ها سردار سپاه کعبیان بود که در آن جنگ بنی کعب پیروز می شوند.
ابونواس و دعبل، یکی در بغداد و دیگری در انبار شهرداری
در نمایشگاه اهواز در گذر تاریخ شخصیت هایی که شهرتی در سطح فراملی دارند به خوبی معرفی شدند. از جمله این اشخاص می توان به ابونواس الاهوازی و دعبل خزاعی اشاره کرد. ابونواس از بزرگان شعر عاشقانه عرب بود. دعبل نیز معروف به شاعر امام رضا (ع) است.
قاسم منصور آل کثیر، از فعالان میراث فرهنگی استان در این باره به خبرنگار مهر می گوید: ابونواس اهوازی از شعرای برجسته جهان اسلام به شمار می رود که غنای ادبی وی در بین شعرای جهان عرب بی نظیر است.
آل کثیر توضیح می دهد: در یکی از غرفه های نمایشگاه اهواز در گذر تاریخ تصویر جالی دیده می شود. عکسی از مجسمه ابونواس در وسط میدانی از شهر بغداد.
این پژوهشگر و دوستدار میراث فرهنگی می افزاید: برای بسیاری از بازدید کنندگان جای تعجب داشت که شخصیتی با این عظمت در ادبیات که شهرتی فراملی دارد چرا مجسمه اش باید در بغداد ساخته و نصب شود؟
آل کثیر اظهار می دارد: متاسفانه از ابونواس که حتی رئیس جمهور در سفرش به اهواز به اشعار وی اشاره کرد و گفت «اهواز را بسیاری از ادبا با نام ابونواس می شناسند» متاسفانه هیچ مجسمه ای در اهواز از آن دیده نمی شود.
وی گفت: حتی نام خیابانی از این شاعر فرهیخته نمی بینیم. از دیگر سو، شاعر بزرگ تشیع که مشهور به شاعر امام رضا (ع) است نیز وضعیتی بهتر از ابونواس ندارد.
آل کثیر با اشاره به مجسمه دعبل خزاعی در شهر شوش گفت: مجسمه مدیحه سرای اهل بیت (ع) دعبل خراعی نیز بیش از 15 سال در انبار شهرداری شوش به صورت غیر استاندارد نگه داری می شد.
وی یادآور شد: مجسمه دعبل خزاعی نیز روزگاری در میدان اصلی شهر بود که به دلایل واهی و تصمیم گیری های سلیقه ای مسئولان وقت از میدان شهر جمع شده و حالا وضعیتی نامشخص دارد.
این فعال میراث فرهنگی با بیان اینکه اهمیت به شخصیت های برجسته تاریخی تاثیر مستقیمی در حافظه جمعی و تاریخی شهروندان دارد، می افزاید: فراموش نکنیم که بیشتر دیده شدن یا بیشتر شنیده شدن درباره این شخصیت ها تاثیر مستقیمی در ایجاد حافظه تاریخی دراز مدت در بین انسانها خواهد داشت.
وی خواستار شد: از شهرداری دو شهر اهواز و شوش خواستار توجه بیشتر به نخبگان ادبی – مذهبی این شهرها هستیم. امیدواریم در این خصوص وعده های عملی به دوستداران میراث فرهنگی بدهند.
تشیع بزرگترین نشانه مردم اهواز
آیت الله محسن حیدری آل کثیر، عضو خبرگان رهبری نیز در دیداری که از نمایشگاه «اهواز در گذر تاریخ» داشت عنوان کرد: در روزهای مبارکی به سر می بریم که ابتدا و انتها آنها با دو عید بزرگ قربان و غدیر است. این دو عید از بهترین و برترین اعیاد و مناسبت های دینی به شمار می رود.
حیدری افزود: برای اولین بار چنین نمایشگاهی در سطح استان برگزار می شود که محوریت آن تاریخ اهواز و تشیع مردم این منطقه است و کسانی هم که این اتفاق بزرگ را سازمان دهی کردند هیچگونه سابقه و تجربه قبلی نداشته ولی توانستند در بهترین اشکال تاریخ مردم اهواز و تشیع مردم آن را نمایش دهند واین دستاورد نیز با استقبال فروانی از سوی مردم اهواز رو برو شد.
وی افزود: مردم اهواز در طول قرنهای گذشته، قهرمانی های زیادی را در زمینه های فکری و جهادی به اسم خود ثبت کرده اند و حضور و اثر بخشی مثبت داشته و دارند وهمیشه هویت و اصالت خود را حفظ کردند.
امام جمعه موقت اهواز با اشاره به چهره های شیعه در گذر تاریخ اهواز عنوان کرد: تشیع در اهواز یکی از بزرگترین نشانه های است که باید به صورت جدی در هویت مردم خوزستان لحاظ شود. از جمله خصوصیات بارز مردم این منطقه، مذهب آنهاست که شناسنامه و معرفی برای هویت دینی محسوب می شود.
به گزارش مهر، برگزاری این نمایشگاه بی شک تاثیر زیادی در آگاه سازی شهروندان درباره تاریخ تشیع در اهواز خواهد داشت اما باید منتظر ماند و دید که آیا این تاثیر گذاری می تواند به بدنه برخی از سازمان ها برسد. آیا شهرداری شهر شوش مجسمه دعبل خزاعی که سال ها در انبار نگه داشته شده را دوباره ترمیم و نصب می کند؟ آیا شهرداری اهواز مجسمه ای از ابونواس اهوازی یا نام خیابانی را به اسم این شخصیت می گذارد؟ یا اینکه باید منتظر باشیم و مجسمه دعبل و نام آن را در میادین و خیابان های کشورهای دیگر ببینیم.
گفتنی است، نمایشگاه «الاهواز عبر التاریخ» تا روز دوشنبه 21 مهر ماه ادامه دارد.