سازمان فضایی کشور نیازمند اصلاحات مدیریتی

مدیر گروه هوافضای دانشگاه تربیت مدرس گفت: سازمان فضایی اگر بخواهد مطابق گذشته در تحقق اهداف تعیین شده در برنامه 1404 گام بردارد باید ساختار، مدیریت و اعتبارات آن اصلاح شود.

به گزارش ایرنا، فتح اله امی به برخی از مشکلات سازمان فضایی ایران در یکی دو سال گذشته اشاره کرد و گفت: با توجه به شکایتی که تعدادی از اعضای هیات علمی پژوهشگاه هوافضای سابق از وضعیت سازمان فضایی داشتند، به منظور بررسی وضعیت این سازمان، حدود یک سال قبل یک کارگروه شش نفره به سرپرستی اکبر ترکان مشاور رییس جمهوری تشکیل شد که من هم به عنوان نماینده وزارت علوم در آن کارگروه عضویت داشتم.

به گفته امی، این کارگروه در 10 جلسه به بررسی وضعیت سازمان فضایی ایران پرداخت و در بررسی ها مشخص شد، بعضا افرادی در سازمان فضایی استخدام شده اند که بدون هیچگونه سابقه مفید کاری و حتی با مدرک کارشناسی ارشد به عنوان عضو هیات علمی، پذیرفته و مشغول به کار شده اند.

وی به سابقه تاسیس پژوهشگاه هوافضا در سالهای 76-1375 اشاره کرد و گفت: در دولت دهم، پژوهشگاه هوافضا با تنزل مرتبه به پژوهشکده سامانه های فضانوردی تبدیل شد و به عنوان یکی از زیرمجموعه های سازمان فضایی کشور ادامه فعالیت داد.

امی ادامه داد: اعضای هیات علمی پژوهشگاه هوافضای سابق از تنزل جایگاه این پژوهشگاه ناراضی بودند و شکایت داشتند که ضوابط وزارت علوم به خوبی در سازمان فضایی رعایت نمی شود.

وی با بیان اینکه در هشت کشور صاحب فناوری فضایی دنیا، آژانس های فضایی به ایفای نقش تصمیم سازی در این حوزه می پردازند، گفت: در این کشورها آژانس های فضایی وارد حوزه های اجرایی نمی شوند و نقش آنها در حوزه تصمیم سازی است به این ترتیب که روسای این آژانس ها به عنوان مشاوران یا معاونان رییس جمهوری کشورها عمل می کنند و اجرای پروژه های فضایی به عهده دانشگاه ها و مراکز علمی پژوهشی است.

امی که خود قبلا به مدت چهار دوره، مشاور رییس سازمان فضایی بوده است، گفت: مطابق مصوبه سال 1382 مجلس شورای اسلامی، جایگاه سازمان فضایی کشور در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تعیین شده بود که رییس این سازمان، حکم معاونت وزارت ارتباطات را داشت.

وی افزود: اما در دولت قبل متاسفانه برخلاف این مصوبه مجلس عمل شد و شورای عالی اداری کشور در تاریخ 30 تیرماه 89 یک مصوبه گذراند که براساس آن، سازمان فضایی از بدنه وزارت ارتباطات جدا و به مجموعه ریاست جمهوری و زیر نظر رییس دفتر رییس جمهوری انتقال یافت.

امی خاطرنشان کرد: در دولت قبل، سازمان فضایی از حالت آژانس خارج و ساختار آن تغییر یافت به گونه ای که پژوهشکده سامانه های ماهواره را از وزارت ارتباطات به این سازمان منتقل کردند و پژوهشکده فنی و مهندسی وزارت جهاد کشاورزی را با حجم بالایی از پرسنل به سازمان فضایی انتقال دادند و به این ترتیب، سازمان فضایی که با تعداد کمتر از 100 نیروی متخصص فعالیت می کرد به یکباره دارای دو هزار پرسنل شد و درنتیجه، چابکی خود را از دست داد.

استاد دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: طی سال های اخیر، وزارت دفاع زیرساخت های خوبی در حوزه هوافضا ایجاد کرد که منجر به حرکت و رشد سریعی در این حوزه شد که ساخت ماهواره امید و پرتاب آن با ماهواره بر امید و سپس ساخت ماهواره های رصد و نوید و پرتاب آنها نمونه هایی از این موفقیت هاست اما بعد از آن ، کار متوقف شد و از پایان سال 89 دیگر پرتاب ماهواره نداشته ایم و متاسفانه در این زمینه عقب گرد کردیم.

وی توسعه بی رویه و خارج از ضابطه سازمان فضایی ایران را یکی از عوامل موثر در کند شدن پیشرفت های هوافضا به وی‍ژه در زمینه پرتاب ماهواره عنوان کرد.

امی درخصوص راهکارهای حل مشکلات این حوزه گفت: مهم ترین راه حل های مطرح، اجرای قانون مجلس است به گونه ای که سازمان فضایی حالت چابکی خود را بازیابد و مانند دیگر کشورها به صورت آژانس فعالیت کند.

وی پیشنهاد کرد که سازمان فضایی کشور به صورت معاونت یا مشاور رییس جمهوری فعالیت کند اما پژوهشکده ها به وضعیت سابق خودشان برگردند به طوریکه پژوهشگاه هوافضا و پژوهشکده سامانه های فضانوردی به وزارت علوم بازگردد و در قالب پژوهشگاه هوافضا ادامه فعالیت دهد ضمن اینکه بخش هوایی آن که الان به طور کلی تعطیل شده است، مجددا فعال شود.

وی ادامه داد: در تغییرات جدید، لازم است پژوهشکده ماهواره هم به وزارت ارتباطات برگردد و مراکز پژوهشی وزارت جهاد کشاورزی به جز بخش فضایی آنها که حدود 40 تا 50 نفر در این بخش کار می کنند، به وزارتخانه خود بازگردانده شوند تا بلکه بتوان سند هوافضای کشور که این همه برای آن زحمت کشیده شده است را اجرا کرد.

مدیرگروه هوافضای دانشگاه تربیت مدرس تصریح کرد: به نظر من که حدود 25 سال در زمینه هوافضا فعالیت دارم تا زمانی که ساختار فعلی در سازمان فضایی حاکم است به دلیل وجود ضعف کلی در سه حوزه ساختاری، مدیریتی و اعتباری، شاهد موفقیت چندانی در این حوزه نخواهیم بود.

وی تاکید کرد: ساختار سازمان فضایی باید آژانس گونه باشد یعنی با تعدادی نیروی باتجربه بتواند تحت چارچوب سند هوافضا، در بخش فضایی به سیاستگذاری، برنامه ریزی، کنترل و نظارت بپردازد و اهداف تعیین شده را محقق کند.