سلامت نیوز: معضل آلودگی‌های مستقیم و غیرمستقیم مواد غذایی به‌خاطر آلودگی خاک، سموم کشاورزی و آبیاری مزارع با فاضلاب، امروز ابعاد بیشتری نسبت به گذشته پیدا کرده است. این مشکل اکنون بیش از همه حاشیه شهرهای بزرگ را تهدید می‌کند. جایی که به دلیل نزدیکی به بازار مصرف انبوه، کشاورزی صرفه بیشتری دارد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران،رئیس سازمان محیط زیست روز گذشته با بیان اینکه در بسیاری از استان‌ها خاک دچار آلودگی است، گفت: بنا به گزارش جهاد دانشگاهی در نقاط جنوب تهران، خاک سالمی وجود ندارد و باید به این موضوعات از مبدأ توجه کنیم. به همین دلیل برنامه نظارت و کنترل و پایش با جهاد کشاورزی برای کاهش مصرف کود و سم و اصلاح الگوی کشاورزی در دستور کار قرار دارد.
ابتکار زمانی هم که ریاست کمیته محیط زیست شورای شهر تهران را برعهده داشت با هشدار نسبت به درصد بالای آلودگی خاک زمین‌های زراعی جنوب تهران خواستار بازنگری در کاربری کشاورزی این زمین‌ها یا رفع آلودگی خاک شده بود.
آلودگی خاک‌های کشاورزی جنوب تهران چند منشأ دارد. 80 درصد آب شرب مورد مصرف تهرانی‌ها تبدیل به فاضلاب می‌شود. از این میزان فاضلاب تولیدی 40 درصد با تصفیه مجدد به چرخه مصرف باز می‌گردد اما 60 درصد دیگر در زمین‌های جنوب تهران رها می‌شود. اما مسأله دیگری که آلودگی خاک را تشدید می‌کند وجود هزاران کیلومتر شبکه لوله کشی نفتی در جنوب تهران است. مخازن پالایشگاه نفت تهران و شبکه لوله کشی و انتقال فرآورده‌های نفتی، در گذشته نشتی داشت که ظاهراً بخش‌هایی از این نشتی را برطرف کرده‌اند ولی همچنان این نشتی در زمین‌های اطراف پالایشگاه تهران وجود دارد. در کنار آن هزاران متر مکعب فاضلاب صنعتی نیز در آخر راهی جز فرو رفتن در زمین‌های جنوب تهران پیدا نمی‌کنند. اما آلاینده‌های خاک تهران فقط به همین‌ها محدود نمی‌شود. زمین‌های کشاورزی اطراف تهران به دلیل فشردگی دوره کشت و نداشتن دوران تنفس از نظر مواد معدنی و ریز مغذی‌های مورد نیاز برای رشد گیاهان غنای کمی دارند و به همان نسبت برای کشت و کار در این زمین‌ها، کشاورزان از حجم بالای کود استفاده می‌کنند.
سالانه ۳ میلیون تن کود شیمیایی و ۱۷ هزار تن انواع سموم دفع آفات در محصولات کشاورزی کشور استفاده می‌شود و میزان مصرف این مواد در کشت‌های مکانیزه و وسیع بخصوص در اطراف شهرهای بزرگ بیشتر است. تهران اگرچه 10 درصد جمعیت کشور را در خود جای داده است اما 20 درصد مواد غذایی و محصولات کشاورزی تولید داخل در تهران مصرف می‌شود.
کشاورزی ارگانیک
امروز اگرچه کشاورزان به دلیل مصرف بیش از حد کودها و سموم شیمیایی مورد ملامت قرار می‌گیرند اما نباید فراموش کرد که تا ۴۰ سال پیش آنان بدون استفاده از این مواد، محصولات سالم تولید می‌کردند، اما این مسئولان دولتی بودند که آنان را به استفاده از کود و سم تشویق کردند. در حال حاضر ۶۰ درصد دام کشور به صورت صنعتی نگهداری می‌شود و ۷۰ درصد محصولات دامی را از دیگر کشورها وارد می‌کنیم.
معصومه ابتکار روز گذشته از کشاورزان خواست تا حدامکان از سموم آلوده استفاده نکنند و به سمتی بروند که کودهای نیتراتی کمتری مصرف کنند تا منابع آبی و خاکی کمتر آلوده به نیترات شوند یا به سمتی بروند که کشاورزی با روش ارگانیک انجام شود.
رئیس سازمان محیط زیست با بیان اینکه باید به ایجاد چرخه آب، خاک و سلول سالم کمک کنیم، گفت: باید به سمتی برویم که کشاورزان، کشاورزی ارگانیک را بیاموزند. وی افزود: در این خصوص با شورای شهر به صورت جدی مسأله را مطرح کردیم که بقایای کود و سم سر سفره‌های مردم ایران نرود. در همین رابطه در دفتر آب و خاک بعد از معاونت انسانی سازمان محیط زیست برنامه‌هایی را انجام می‌دهیم که سلامتی چرخه آب، خاک و سلول را تأمین کند.
ابتکار گفت: فرآورده‌های غذایی باید به سمت ارگانیک شدن برود تا سالم به دست مصرف‌کنندگان برسد و مصرف‌کننده از بابت فلزات سنگین، بقایای سموم آلاینده پایدار، نیترات‌ها که در برخی از فرآورده‌های غذایی وجود دارد، نگرانی نداشته باشند، ولی باید این موضوع مدیریت شود.
آژیر قرمز برای سبزیجات آلوده
در این میان وزارت بهداشت هم از برنامه‌های جدی خود برای حل معضل کشت سبزیجات با فاضلاب و کاهش سموم خطرناک در محصولات کشاورزی خبر داد. برنامه‌هایی که ظاهراً با امضای تفاهمنامه‌هایی قرار است با کمک وزارت جهاد کشاورزی انجام شود.
رئیس سازمان غذا و دارو و معاون وزیر بهداشت در این باره به ایسنا گفت: برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا پایان سال 93 از وضعیت آلودگی و باقیمانده سموم در آن دسته از میوه‌ها، سبزیجات و صیفی‌جاتی که در سبد مصرفی مردم به عنوان اقلام اصلی محسوب می‌شوند، تصویر دقیقی به دست آوریم. ضمن حمایت از تولید‌کنندگان مسئول و دلسوز، در برخورد معدود متخلفینی که در هر قشری ممکن است وجود داشته باشند، جدی هستیم.
رسول دیناروند گفت: در این زمینه با وزارت جهاد کشاورزی نیز به صورت کامل همکاری داریم و به این منظور تفاهمنامه‌ای امضا شده است. این هماهنگی با شهرداری تهران نیز وجود دارد و تفاهمنامه مربوطه نیز به امضا رسیده است. تا به این ترتیب اطمینان پیدا کنیم که فرآورده‌های کشاورزی، میوه و سبزیجاتی که مردم استفاده می‌کنند، سالم هستند.
وی افزود: البته این محصولات، فرآورده‌هایی نیستند که بتوانیم تک‌به‌تک آنها را کنترل کرده و بعد از آن اجازه مصرف آن داده شود. بنابراین باید به جهتی حرکت کنیم که «تولید» سالم شود.
وی ادامه داد: خوشبختانه با وزارت جهاد کشاورزی این تفاهم وجود دارد که در مناطقی که آلودگی بالاست، بتوانیم در این مناطق تغییر نوع کشت داده یا نوع سمپاشی و این قبیل موارد را اصلاح کنیم تا به این ترتیب سلامت مردم حفظ شود.
گوناگون
سلامت در خاک هم نایاب شد
