میهن پست – علیرضا سعیدآبادی– در برنامه سازی های رادیو و تلویزیون برای آحاد مردم ، آیتم های متنوعی وجود دارد.دعوت از کارشناسان و میهمانان برای بیان دیدگاه ، ارایه تحلیل ، انجام گفتگو ، شرکت در مناظره ، تهیه گزارش و یا با عنوان مجری-کارشناس یکی از ارکان اساسی برنامه سازی های سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی رسانه ملی است.
کارشناسان با عناوین مختلف فعال سیاسی ، تحلیل گر مسائل کشور ، کارشناس امور بین الملل ، کارشناس اقتصادی ، جامعه شناس ، کارشناس ورزش ، کارشناس هنری ، چهره ورزشی ، بازیگر سینما ، تئاتر و تلویزیون و عناوین دیگر در این برنامه ها حضور پیدا می کنند.
برنامه های ویژه ای نیز به مناسبت های خاص دینی و ملی در ایام سال تهیه می شوند که آنها را نیز عمدتاً با دعوت از بازیگران سینما ، تلویزیون و تئاتر ، خواننده ها و قهرمانان رشته های ورزشی می سازند.
سوال این است که چرا در برنامه های رادیو و تلویزیونی از فعالین، نویسندگان ، تحلیل گر و گزارشگران رسانه دعوتی به عمل نمی آید تادر زمینه های موردبحث اظهارنظر کنند؟در برخی از جوامع ،برخی از نویسندگان و گزارشگران رسانه از سیاستمداران و چهره های سرشناس آنجا محسوب می شوند و هویت اجتماعی برجسته ای دارند.ما که یک انقلاب ارزشی را در جهان برپا کرده ایم چرا به نقطه ای رسیده ایم که بیشتر به جنبه های نمایشی و سرگرم سازی مردم روی آورده ایم و با این جهت گیری ها نیز آرزو داریم یک جامعه فرهیخته ، پیشرفته ، هوشمند و بابصیرت برای همیشه داشته باشیم!
رسانه ملی نقش بسیار تعیین کننده ای در وضعیت فعلی و ساخت فکری جامعه دارد بنابراین ایجاد بستر برای وضعیت مطلوب تر به کمک رسانه ملی دور از دسترس نیست.
لذا نویسنده به این مطلب واقف است که در بین گروه های مرجع ، بازیگران و ورزشکاران از جایگاه و شهرت بالایی برخوردارند و این نقد ، نفی کننده ارزش آن ها نیست بلکه بنده عقیده دارم که باید این نقش در جایگاه خود به خوبی حفظ شود ولی این به معنای آن نیست که نقش های دیگر به فراموشی سپرده شوند.نقش کسانی که با هزار و یک مقدمه و موخره در رسانه ها اعم از نوشتاری و مجازی ، تحلیل و دیدگاه ارایه می کنند و به ارتقای سطح فرهنگی و فکری فرزندان و شهروندان این جامعه می اندیشند و دغدغه های بسیار جدی دارند و معتقدند یک جامعه متعالی را از شان نیروهای فکری آن باید شناخت.
یکی از برنامه هایی که می تواند در بهبود این شرایط کمک کند دیدن و بهره مندی از آثار هنری فاخر بزرگان است اما زندگی مردم جامعه سراسر سرگرمی نیست. البته این امر که برخی از آثار در ساحت سینما ، تئاتر ، تلویزیون و موسیقی از چندین کتاب و نوشته خوب ، اثرگذارتر و کاربردی تر است ولی رسانه ها اعم از سراسری و محلی ، همواره در جامعه تاثیرگذار و دارای نقش راهبردی هستند.
امروزه جامعه شناسی سیاسی به عنوان یک علم میان رشته ای در علوم انسانی به بررسی نقش نهادها و کانون های قدرت ، گروه های مرجع و تاثیر متقابل تحولات اجتماعی و سیاسی می پردازد.
برای مثال در ایران ، بررسی نقش روحانیت در شکل گیری ، پیروزی و تداوم انقلاب شکوهمند اسلامی و نقش بسیج در دوران طلائی دفاع مقدس دو عامل تعیین کننده برای شناخت جامعه و حکومت در تاریخ معاصر ایران به شمار می روند.
بررسی نقش نهادهای اجتماعی و فرهنگی در قبل و بعد از انقلاب اسلامی ، روی دیگر بررسی نقش گروه های مرجع در کشور است در این میان پیشتازی مسجد در شکل گیری رویدادهای بزرگ دهه های اخیر و کارکرد بسیج در سازماندهی نیروهای مردمی در عرصه دفاع مقدس دیروز و جنگ نرم امروز ، از اهمیت خاصی در جامعه ما برخوردار هستند.
پدیدآوران آثار هنری و قهرمانان رشته های ورزشی نیز به تناسب در افزایش سطح روحیه و آگاهی مردم نقش مهمی بازی می کنند لذا پدیدآوران رسانه در ایران نه تنها نسبت به سینما ، تلویزیون ، تئاتر ، موسیقی ، ماهواره و ورزش ظرفیت کمتری ندارند بلکه چون بطور مستقیم تولید فکر و اندیشه می کنند و خبرسازان بدون واسطه هستند می توانند نقش های مهم تری را از این پس ایفا کنند لیکن به دلایل متعددی که نیاز به فرصت دیگری برای طرح و بررسی آن است متاسفانه امروزه در رادیو و تلویزیون ، مغفول مانده اند و سهم ناچیز و نزدیک به صفر در جریان برنامه سازی های رسانه ملی برای مردم داشته و درحال حاضر نیز دارند.
فعالان رسانه از دسته افراد مطلع تر و واقع بین تر جامعه هستند که از نزدیک با مسائل و دغدغه های جامعه آشنایی دارند و می توانند جامع ترین و ملموس ترین ایده ها و نظرات را به مردم ارایه دهند مشروط بر آن که رسانه ملی ، زمینه های این ارتباط فراگیر را در برنامه سازی های خود فراهم آورد.
اگر برنامه سازان رسانه ملی ، نقد این فعال رسانه را پذیرا باشند و ملاحظات بازرگانی و درآمدزائی سازمان صدا و سیما اجازه دهد از این پس می توان در رادیو و تلویزیون شاهد حضور پدیدآوران رسانه به نام کارشناس رسانه ، فعال رسانه ، گزارشگر رسانه ، تحلیل گر رسانه و نویسنده رسانه و عناوینی از این قبیل در برنامه سازی های مختلف باشیم.
همه می دانیم رسانه های تخصصی از قبیل رسانه های پژوهشی ، اقتصادی ، ورزشی ، هنری ، فرهنگی همواره با مخاطبان خاص سر و کار داشته و دارند و محتواهای استاندارد می سازند و رسانه های عام نیز از سرویس های تحریریه وزینی بهره مند هستند و در زمینه های موردنیاز جامعه باوجود سختی ها و پیچیدگی های کار رسانه ، محتواهای ارزنده تولید می کنند.بی شک در صورت برقراری این ارتباط و ایجاد شرایط موردانتظار در این نوشتار ، پدیدآوران رسانه های محلی نیز که نزدیک ترین و گسترده ترین سطح تماس را با مردم و نخبگان جامعه دارند می توانند از طریق مراکز صدا و سیمای استان ها ، سهم مهمی از برنامه سازی های رسانه ملی را در کشور داشته باشند.
آشتی رسانه ملی با پدیدآوران رسانه های مرکز و محلی ، بحمدالله عصر جدیدی در برنامه سازی های اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی رادیو و تلویزیون و نیز توسعه کمی و کیفی رسانه ها در ایران اسلامی پدید خواهد آورد.
