سلامت نیوز: هفته گذشته وزیر بهداشت از وجود روغن پالم در لبنیات و محصولات لبنی خبر داد و به مردم توصیه کرد به جای استفاده از شیر پرچرب از شیر کم‌چرب استفاده کنند. او گفت: این موضوع به رئیس‌جمهور نیز گزارش شد و در جلسه با وزیر جهاد کشاورزی این مساله به ایشان نیز اطلاع داده شد و وزیر جهاد کشاورزی دستور داد که استفاده از روغن پالم به ۳۰ درصد کاهش پیدا کند.
این در حالی بود که محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی چند روز پس از اظهارات وزیر بهداشت در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی مبنی‌بر اینکه واکنش وزارتخانه جهاد کشاورزی در مورد اظهارات اخیر وزیر بهداشت و درمان درباره استفاده از روغن پالم در شیرهای پرچرب و محصولات لبنی چه بوده است، گفت که این موضوع را از طریق پیامک شنیده‌ام و اطلاع خاصی از آن ندارم ولی آنچه ما در برنامه داشته‌ایم کاهش سهم روغن پالم در روغن مصرفی کشور بوده است.
به گفته متخصصان تغذیه مصرف مداوم روغن پالم به دلیل کلسترول بالا، موجب افزایش سکته‌های قلبی و مغزی می‌شود. این موضوع در هفته پیش موجی از نگرانی‌ها را در بین مردم به وجود آورد و حتی کار را به واکنش مردم نسبت به نخریدن محصولات لبنی کشاند. برخی معتقدند با اعلام این موضوع و پافشاری مردم برای نخریدن شیر پرچرب، موضوع حل خواهد شد.
در کنار موج نگرانی‌ها درباره پالم موجود در لبنیات مورد استفاده مردم، مسئولان امر هنوز نام شرکت‌هایی که این تخلف محرز را مرتکب شده‌اند، فاش نکرده‌اند و هنوز هیچ گروهی از تولیدکنندگان شیر و کارخانه‌های تهیه محصولات لبنی این تخلف را نپذیرفته‌اند.
ماجرای استفاده از روغن گیاهی پالم در محصولات لبنی، در حالی مطرح می‌شود که پارسال نیز خبر استفاده از وایتکس در شیرها نقل محافل بود و نگرانی‌هایی را در مردم به وجود آورد.
پیدا کنید مقصر را
در پی تایید و انتقاد «استفاده از روغن پالم در تولید شیر پرچرب» از سوی وزیر بهداشت، کارخانه‌های صنایع لبنی مدعی شدند افزودن روغن پالم به شیر توسط تولیدکنندگان شیر خام انجام می‌شود. این موضوع در فرآیند تولید شیر در کارخانه‌ها اتفاق نمی‌‌افتد اما دامداران هم این موضوع را قبول ندارند و می‌گویند شیر تحویلی در بدو ورود به کارخانه، آزمایش می‌شود و امکان اضافه کردن هیچ ماده‌ای به شیر خام وجود ندارد.
علی رجبی رئیس اتحادیه فروشندگان لبنیات تهران به تازگی عنوان کرد که روغن جامد پالم نیاز به داشتن دستگاه‌های بزرگ تولیدی همچون دستگاه هموژنیزه دارد تا این روغن کاملا در شیر و ماست یکنواخت شود.
وی ادامه داد: در ماست‌بندی‌های سنتی شیر گاو جرسی که دارای چربی بسیار بالایی است با شیرهای دیگر ترکیب شده تا محصول با کیفیت و پرچرب که دلخواه عموم مردم است تولید شود. در کنار آن با استفاده از دستگاه‌های چرخشی محصول پرچرب نیز تولید می‌شود.
رجبی با تاکید بر اینکه امکان افزودن پالم از سوی دامدار وجود ندارد، بیان کرد: قیمت مصوب عرضه شیر کیلویی ۱۴۴۰ تومان است که این قیمت از سوی کارخانه‌های متقاضی به کیلویی ۱۱۱۰ تومان کاهش یافته و بنابر این شرایط افزودن روغن هیچ تاثیری برای دامدار نخواهد داشت.
از سوی دیگر سیداحمد مقدسی، رئیس انجمن گاوداران استان تهران در مورد افزودن روغن پالم به شیر توسط کارخانه‌ها یا دامداران به فارس گفته بود: این کار توسط تولیدکنندگان شیر خام و دامداران به هیچ عنوان انجام نمی‌شود، زیرا شیر خام تولیدی در کارخانه آزمایش شده و کاملا شیر طبیعی به کارخانه‌ها تحویل داده می‌شود.
برخی کارخانه‌های صنایع لبنی چربی طبیعی را می‌گیرند و آن را تبدیل به فرآورده‌های دیگر مانند خامه و کره می‌کنند و برای جبران چربی شیر گرفته‌شده از شیر، روغن پالم به شیر اضافه می‌کنند. در سال‌های اخیر به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه و بالا رفتن نرخ جهانی کره بسیاری از کارخانه‌ها مجبور شدند برای از بین نرفتن سرمایه خود به سمت این روش‌ها بروند.
وی با اشاره به اینکه اضافه کردن روغن پالم به جای چربی طبیعی شیر از یکی دو سال قبل اتفاق افتاده و این موضوع را من حدود دو سالی است که می‌شنوم، مدعی شده است که مجوز این کار به کارخانه‌های صنایع لبنی برای جبران هزینه‌ها داده شده است. افزودن روغن پالم به شیر در کارخانه‌ها به دنبال عدم افزایش قیمت شیر صورت‌گرفته و کارخانه‌ها برای اینکه متضرر نشوند و بتوانند سود حاصل کنند، دست به این کارها می‌زنند.
کمیته‌ای در وزارت بهداشت
در همین رابطه سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت کمیته فنی برای پیگیری این موضوع تشکیل داده است تا در مدت دو هفته تصمیم‌گیری قطعی در این مورد داشته باشد. محمد هاشمی سخنگوی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت در این باره به روزنامه فرهیختگان می‌گوید: وزارت بهداشت در این مورد حساسیت‌هایی دارد که آن را با جدیت پیگیری می‌کند.
وی می‌گوید: کمیته فنی‌ای تشکیل شده با حضور رئیس سازمان غذا و دارو، مدیرکل ارزیابی نظارت غذا و مدیرکل آزمایشگاه مرجع و کارشناسان حوزه صنعت و دانشگاه در حال بررسی ابعاد مختلف این موضوع هستند تا گزارشی متقن و علمی را در مورد استفاده از این روغن آماده کنند. اولین آن هم سه‌شنبه برگزار شد.
وی با بیان اینکه برای صدور پروانه‌های تولید مواد غذایی باید گریدبندی صورت گیرد، می‌گوید: بحث ارزیابی و نظارت را بسیار بسیار مهم می‌دانیم و معتقدیم فرهنگ‌سازی در جهت کاهش استفاده از محصول کم‌چرب بسیار اهمیت دارد، چون برای اهالی صنعت فرق نمی‌کند که چه چیزی تولید کنند؛ آنها می‌خواهند محصول‌شان را بفروشند. هرچقدر ما اطلاعات دقیق‌تر، علمی‌تر و سلامت‌محورتری را به مردم بدهیم آنها پیرو ما عمل خواهند کرد. ما باید تا آنجا که ممکن است چربی را در ماست و دیگر محصولات لبنی به حداقل برسانیم.
هاشمی می‌گوید: از 60 محصول لبنی موجود در بازار تنها سه یا چهار مورد از جمله پنیر و بستنی مجوز استفاده محدود از روغن پالم را دارند که آن هم باید روی بسته‌بندی محصول درج شود تا مردم با آگاهی کامل محصول را خریداری کنند.
وی با بیان اینکه نامی از شرکت‌های متخلف را نمی‌تواند بیان کند، تعداد آنها را محدود می‌داند و می‌گوید: تعداد شرکت‌های لبنی زیاد است و بار اصلی آن را هم چند شرکت بزرگ به دوش می‌کشند که آنها هم اعتبار برندشان را با این کار خراب نمی‌کنند. اما با توجه به دغدغه وزیر که دغدغه بحقی است این موضوع تا رفع کامل آن پیش خواهد رفت وحتی اگر یک نفر هم از مواد غذایی از این دست دچار عارضه شود و تصور عارضه به وجود آید این موضوع اهمیت دارد؛ یعنی برای رفع حتی یک درصد تخلف هم باید بسیج شد.
مجلس پیگیر است
اما در پی انتشار این خبر هفته پیش مجلس تعطیل بود و پیگیری این مساله به هفته جاری موکول شد تا با برگزاری جلسه مشترکی بین وزیر بهداشت و جهاد کشاورزی در حضور اعضای کمیسیون بهداشت این مساله پیگیری شود.
در این باره حسن تامینی‌لیچایی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس می‌گوید: پیش از تعطیلات مجلس وزیر جهاد کشاورزی و وزیر بهداشت به همراه معاونان در مجلس حاضر شدند تا گزارشی درمورد سلامت محصولات غذایی از جمله لبنیات کشاورزی و… ارائه کنند.
وی می‌گوید: با وجود اینکه انتشار خبر وجود روغن پالم در محصولات لبنی از سوی وزیر نگرانی‌هایی را به وجود آورده، اما جای تقدیر و تشکر دارد که وزیر به این بحث ورود کرده است این هفته گزارشی در این مورد به مجلس ارائه خواهند کرد، که جزئیات بیشتری از این ماجرا را روشن می‌کند.
این نماینده مجلس نهم با تاکید بر ضرورت برخورد با کارخانه‌های متخلف در تولید شیر با روغن پالم می‌گوید: متاسفانه برخوردها تاکنون با تخلفات این‌چنینی قاطع نبوده و نظارت بر این امور در کشور بسیار ضعیف است.
***
روغن پالم چیست؟
روغن پالم یا نخل نوعی روغن گیاهی است که از مغز میوه نخل روغنی استخراج می‌شود. به‌کارگیری روغن نخل به‌عنوان سوخت گیاهی در چند سال اخیر، موجب افزایش تقاضای جهانی و در نتیجه افزایش قیمت آن شده است. کشور مالزی بزرگ‌ترین تولیدکننده روغن نخل در دنیا است. در اکثر خیابان‌های شهرهای مالزی این درخت به فراوانی دیده می‌شود.
رضا زکریا کارشناس صنایع غذایی درمورد استفاده از روغن پالم توضیح می‌دهد: استفاده از روغن پالم در شیر گرچه از سوی مراکز بهداشتی هیچ مجوزی ندارد اما موضوع جدیدی نیست، گرچه به نظر می‌رسد میزان استفاده از آن به دلیل قیمت کم و سود حاصل از آن در سال‌های اخیر افزایش پیدا کرده است.
وی با انتقاد از ناظران و ماموران اداره استاندارد و اداره بهداشت می‌گوید: این موضوع به سلامت مردم مربوط است و نباید با آن به شکل سهل‌انگارانه برخورد کرد. بنابراین جای شکرش باقی است که وزیر بهداشت در این باره اطلاع‌رسانی کردند تا تبدیل به جریانی موثر شود و جلوی این تخلف گرفته شود.
زکریا با بیان اینکه استفاده از این روغن در تولید ماست و لبنیات با چربی بیش از پنج تا 12 درصد معمول است، می‌گوید: در تولید خامه قنادی، پنیر، شیر پرچرب، ماست‌های چکیده و انواع ماست‌های خامه‌ای و پرچرب، برخی تولیدکنندگان چربی مورد نظر ماده غذایی را از روغن پالم که حالت نیمه‌جامد دارند تامین می‌کنند ولی این موضوع مجوز لازم را از سوی ارگان‌های بهداشتی ندارد و باید با آنها برخورد شود.
این کارشناس صنایع غذایی با بیان اینکه سرانه مصرف شیر در کشور ما بسیار پایین است، بی‌اعتمادی‌هایی از این دست را زمینه‌ساز بروز مشکلات فراوان عنوان می‌کند و می‌گوید: طی همین چند روز نیز می‌توان مشاهده کرد که مصرف شیر بین اطرافیان‌مان کم شده است. این موضوع تبعات جبران ناپذیری در سلامت جامعه دارد و سریعا در جهت رفع آن باید اقدام شود.
