سلامت نیوز: با توجه به شیوع بالای رفتارهای پرخطر جنسی در معتادان تزریقی، اعتیاد تزریقی به صورت عامل مؤثری جهت گسترش عفونت HIV (بیماری ایدز) در سایر گروه‌های اجتماعی عمل می‌کند بنابراین خطر HIV در معتادان تزریقی فقط محدود به خودشان نیست بلکه در درجه اول شامل شرکای جنسی و فرزندان آن‌ها و سپس سایر گروه‌های اجتماعی هم می‌شود.
دکتر سعید صفاتیان در روزنامه ایران نوشت: کاهش آسیب‌های ناشی از مصرف مواد مخدر یک حرکت جهانی است که نخستین نطفه‌های آن در کشور هلند در سال 1980 با استفاده از نظرات خود معتادان بسته شد. رویکرد کاهش آسیب بر این اصل استوار است که می‌توان از عوارض اقتصادی، اجتماعی، روانی و جسمانی مصرف مواد مخدر و روانگردان کاست بدون آنکه ضرورتاً با کاهش آن، کاهش مصرف هم اتفاق بیفتد. فعالیت‌های کاهش آسیب ناشی از مصرف مواد می‌تواند شامل تبدیل مصرف هروئین خیابانی تزریقی یا کشیدنی به هروئین تحت نظر سیستم‌های بهداشتی باشد یا مصرف تریاک خیابانی به تریاک تحت نظر سیستم‌های بهداشتی و یا کاهش استفاده از سوزن و سرنگ مشترک که می‌تواند به ثبت‌نام در برنامه‌های تعویض سرنگ و سوزن تبدیل شود. همچنین تبدیل مصرف تزریقی به خوراکی یا کاهش تعداد مصرف مواد در روز و یا استفاده از وسایل محافظ جنسی و…
یکی از موفق‌ترین برنامه‌ها در مصرف‌کنندگان تزریقی مواد که می‌تواند رشد و شیوع و بروز بیماری ایدز را کنترل و مدیریت کند، در چند سال گذشته استفاده از برنامه کاهش آسیب بوده است.
با توجه به شیوع بالای رفتارهای پرخطر جنسی در معتادان تزریقی، اعتیاد تزریقی به صورت عامل مؤثری جهت گسترش عفونت HIV (بیماری ایدز) در سایر گروه‌های اجتماعی عمل می‌کند بنابراین خطر HIV در معتادان تزریقی فقط محدود به خودشان نیست بلکه در درجه اول شامل شرکای جنسی و فرزندان آن‌ها و سپس سایر گروه‌های اجتماعی هم می‌شود.
عفونت HIV و بیماری ایدز از جمله بیماری‌هایی است که به لحاظ میزان کشندگی بالا و هزینه مراقبتی فراوان ، با هدف قرار دادن جمعیت جوان جامعه، از معضلات مهم جوامع بشری به شمار می‌رود. راه‌های انتقال عفونت HIV شامل 1- تماس جنسی 2- استفاده از وسایل تزریقی مشترک آلوده در میان معتادان تزریقی (در ایران بیش از 60 درصد بیماری ایدز ناشی از انتقال به همین روش است) 3- خون و فراورده‌های خونی 4- انتقال از مادر به کودک 5- پیوند اعضا.
اهداف اختصاصی برنامه کشوری کنترل ایدز شامل:
1- افزایش دسترسی به جمعیت با رفتارهای پرخطر مصرف مواد و رفتارهای پرخطر جنسی جهت ارائه خدمات در محل زندگی و محدوده رفت و آمد آن‌ها
2- افزایش دسترسی به جمعیت با رفتارهای پرخطر مصرف مواد و رفتارهای پرخطر جنسی جهت برقراری ارتباط آن‌ها با سیستم‌های بهداشتی، درمانی و اجتماعی
3- کاهش بروز و شیوع عفونت ویروس ایدز در جمعیت‌های پرخطر جنسی و مصرف‌کنندگان مواد
4- کاهش بروز (موارد جدید) و شیوع بیماری‌های آمیزشی و هپاتیت منتقل شونده از راه خون و سایر عفونت‌هایی که به طریق مشابه منتقل می‌شوند.
5- توانمندسازی مصرف کنندگان مواد در جهت کاهش مخاطرات بهداشتی ناشی از رفتارهای پرخطر مصرف مواد
6- بازگرداندن معتادان خیابانی به آغوش خانواده و اجتماع
7- کاهش وقوع جرم و رفتارهای جنایتکارانه در مصرف کنندگان مواد
8- ایجاد امکان درمان مصرف‌کنندگان مواد با استفاده از رویکردهای مختلف.
تصویب و ابلاغ سیاست‌های کلی مبارزه با مواد مخدر در 11 محور از سوی مقام معظم رهبری در مهرماه سال1385 بویژه محورهای 5 و 6 با عنوان:
محور 5: جرم‌انگاری مصرف موادمخدر و روانگردان و پیش‌سازهای آن‌ها جز درموارد علمی، پزشکی، صنعتی و برنامه‌های مصوب درمان و کاهش آسیب
محور 6: ایجاد و گسترش امکانات عمومی تشخیص، درمان، بازتوانی و اتخاذ تدابیر علمی جامع و فراگیر با هدف درمان و بازتوانی مصرف‌کنندگان، کاهش آسیب‌ها و جلوگیری از تغییر الگوی مصرف از مواد کم‌خطر به مواد پرخطر
همچنین تصویب اصلاحیه قانون مبارزه با موادمخدر در مجمع محترم تشخیص مصلحت نظام بویژه ماده15 آن با عنوان: معتادان مکلفند با مراجعه به مراکز مجاز دولتی، غیردولتی یا خصوصی و یا سازمان‌های مردم نهاد درمان و کاهش آسیب اقدام به ترک اعتیاد نمایند.
همانگونه که ملاحظه می‌شود استفاده از برنامه‌های کاهش آسیب هم در سیاست‌های کلی مبارزه با موادمخدر و هم در قانون مبارزه با موادمخدر آورده شده است. خدمات کاهش آسیب ناشی از مصرف موادمخدر و روانگردان عبارتند از:
1- برقراری ارتباط درمانی با مصرف‌کنندگان موادمخدر و روانگردان
2- آموزش، اطلاع‌رسانی و مشاوره با افراد دارای رفتار پرخطر
3- آموزش، اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی آحاد جامعه و کارکنان مشاغل مرتبط با افراد مصرف‌کننده موادمخدر و روانگردان
4- مشاوره و نمونه‌گیری جهت انجام آزمایش HIV و سایر عفونت‌های منتقله از طریق تزریق و رفتارجنسی محافظت نشده تحت ضوابط بهداشتی و ارجاع به مراکز بالاتر
5- در دسترس قرار دادن سرنگ، سرسوزن و وسایل تزریق استریل
6- توزیع مواد ضدعفونی‌کننده و ارائه خدمات بهداشتی اولیه
7- ارائه آموزش‌های مرتبط با رفتار جنسی سالم، تشویق به استفاده از ابزار محافظ جنسی و توزیع آن
8- افزایش دسترسی به مصرف‌کنندگان سخت دسترس با تشکیل تیم‌های سیار
9- تشکیل کارگروه‌های همیار برای آموزش و اجرای برنامه‌های کاهش آسیب
10- ارائه خدمات اولیه حمایتی شامل: تغذیه، پوشاک و استحمام
11- ارجاع به مراکز مجاز درمان اعتیاد
12- ارجاع به مراکز بهداشتی – درمانی و بیمارستانی
٭رئیس کارگروه کاهش تقاضای موادمخدر کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص
مصلحت نظام
