خبرگزاری مهر-گروه فرهنگ و هنر: حسین مسافرآستانه از مدیران پیشکسوت عرصه هنر به ویژه تئاتر کشور است که در دوران مدیریت حجت الله ایوبی بر سازمان سینمایی به عنوان مدیرعامل موسسه رسانه های تصویری منصوب و مشغول به کار شده است. موسسه رسانه های تصویری با هدف بسط و گسترش صنعت نمايش خانگي و استفاده از رسانه‌هاي سمعی و بصری و محصولات چند رسانه‌ای مختلف با توجه به فناوري روز از طريق تهيه، توليد و تأمين برنامه‌هاي مورد نظر اعم از منابع داخلي يا خارج از كشور، تكثير و توزيع آن برنامه‌ها با ايجاد شبكه‌هاي توزيع، وارد كردن تجهیزات و دانش فني كليه رسانه‌هاي مورد نياز و حمايت و كمك مالي به فعاليت‌هاي سينمايي و سمعي و بصري در چارچوب اهداف و خط‌مشي معاونت امور سينمايي و سمعي و بصري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي از سال 1372 فعالیت خود را آغاز کرده است.
مسافرآستانه مدیرعامل موسسه رسانه های تصویری با حضور در خبرگزاری مهر به تشریح برنامه های و اهداف این موسسه پرداخت. وی در بخش اول و دوم صحبت‌های خود بر این باور است که مدیریت فرهنگی با انسان و تمام تعلقات احساسی و عاطفی آن کار دارد و به همین دلیل مدیریت در این حوزه همراه با تعامل پیش می رود و با خود محوری کاری از پیش نمی رود. وی بر این باور است، که مسئولان اجرایی نباید توصیه‌ها و دغدغه‌های فرهنگی مقام معظم رهبری را با کلی‌‌گویی پاسخ دهند و اگر می‌خواهیم توصیه‌های ایشان به برنامه‌های اجرایی تبدیل شود باید بر تداوم جریانات و برنامه‌ریزی‌های درست فرهنگی پافشاری کنیم.
او در بخش سوم و پایانی مصاحبه خود با خبرگزاری مهر به این مسئله اشاره می کند که این موسسه با هدف حمایت از محصولات فرهنگی و هنری، خرید آثار سینمایی را برعهده دارد و با توجه به اینکه این موسسه به دنبال سود اقتصادی از فروش آثار در شبکه نمایش خانگی نیست، معمولا آثاری را خریداری می کند که کمتر مورد اقبال شبکه های نمایش خانگی در بخش خصوصی است. در چنین شرایطی نه تنها شبکه های نمایش خانگی بخش خصوصی فرصت خرید آثار پرفروش را بدست می آورند بلکه شرایطی فراهم می شود تا برخی از کارگردانان که ممکن است یکی از آثار آنها در سینما مورد استقبال قرار نگیرد، با فروش اثر به موسسه رسانه های تصویری بخشی از بودجه لازم برای تولید آثار بعدی خود را بدست آورند.
با ما در این گفتگو همراه می‌شویم:
* درباره بحث‌های کلان مدیریت فرهنگی صحبت کردیم. کمی هم درباره وظیفه و برنامه‌های موسسه رسانه های تصویری در جامه عمل پوشاندن به توصیه های مقام معظم رهبری صحبت کنیم.
– وظیفه اصلی موسسه رسانه های تصویری رساندن آثار سینمایی و ویدئویی به دست مردم و عموم خانواده ها است. با این تعریف متوجه می شویم که این نهاد فرهنگی و سینمایی در فرایند تولید نقش ندارد اما می تواند با حمایت از آثار خوب سینمایی تولیدشده، در جهت اهداف کلان سیاست های فرهنگی کشور در حوزه های تولید تاثیرگذار باشد.
* چه برنامه مشخصی در جهت بهبود شرایط فرهنگ و آنچه رهبر انقلاب خواسته اند در دست کار دارید؟
– بنا داریم با تعاملی که با سینماگران داریم طبق توافق اصولی از آثاری که واجد ویژگی های فرهنگی و گستردگی در جامه عمل پوشاندن به فرمایش‌های مقام معظم باشند، حمایت کنیم.
اگر این حمایت در جای درستی هزینه شود اثر ساخته شده در نهایت توسط موسسه رسانه‌های تصویری به دست خانواده‌ها خواهد رسید.
توجه ویژه به خانواده و سبک زندگی از جمله دغدغه‌هایی است که مقام معظم رهبری به کرات بیان کرده‌اند و مؤسسه سعی دارد با نوع تعاملی که با فیلم‌سازان دارد و شفافیت در حمایت از محتواهای مورد نظر رهبری، در عمل به فرمایشات مقام معظم رهبری تأثیرگذار باشد.
*موسسه رسانه های تصویری در طول سال چه بودجه ای را برای خرید آثار مختلف سینمایی برای شبکه نمایش خانگی در نظر گرفته است و چه تعداد از فیلم های اکران شده در طول سال را خریداری می کند؟
– سیاست موسسه رسانه های تصویری همکاری و تعامل با موسسات خصوصی است. ما به ویژه به لحاظ اقتصادی به هیچ وجه رقابتی را با موسسات خصوصی نداریم. در واقع یکی از اهداف اصلی ما این است که با همکاری با دیگر موسسات، فعالیت شبکه نمایش خانگی را ارتقا ببخشیم و شرایط مساعدتری را برای خرید و فروش محصولات فرهنگی توسط موسسات بخش خصوصی در شبکه نمایش خانگی فراهم کنیم.
نباید فراموش کرد تا زمانی که ضمانت اقتصادی وجود نداشته باشد، خروجی مؤثری از کالاهای فرهنگی نیز وجود نخواهد داشت. به همین دلیل اعتقاد نداریم که با رقابت با سایر موسسات خصوصی از نظر اقتصادی جلو افتاده و از لحاظ فرهنگی عقب بیافتیم. اولویت اصلی ما فرهنگ است. ممکن است برخی از فیلم هایی که اکران ضعیفی داشته باشند بخریم و این نشان می دهد که موسسه رسانه های تصویری فروش بالای فیلم ها در گیشه را معیار اصلی خود برای خرید آثار برای شبکه نمایش خانگی نمی‌داند. در واقع سیاست ما سیاست فرهنگی در حمایت از آثار است نه سیاست صرفاً اقتصادی، چراکه نگاه صرفاً اقتصادی به خرید آثار سبب می شود تا کمتر به تأثیرات فرهنگی توجه شود. ما خرید آثار پرفروش در گیشه را برعهده بخش خصوصی قرار می دهیم تا هم بتواند با فروش اثر درآمد قابل توجهی بدست آورد و هم فیلم مورد نظر با قیمت مناسبی فروخته شود. در واقع ما از نظر اقتصادی هوای شبکه های نمایش خانگی را داریم تا آنها نیز از نظر فرهنگی هوای جامعه را داشته باشند.
از نظر مالی هزینه بالایی را برای آثار نمی پردازیم، چرا که نگاه ما به خرید آثار نگاه صرفا اقتصادی نیست، شاید ما یک اثر ارزشمند دفاع مقدسی را با قیمت مناسبی خریداری کنیم، این در حالی است که به خوبی می دانیم فیلم مورد نظر با قیمت بیشتری توسط بخش خصوصی خریداری نمی شود. در واقع موسسه رسانه های تصویری با خرید آثار کم اقبال، شرایطی را فراهم می کند تا فیلمساز بتواند در آینده نزدیک یک فیلم مناسب و قابل توجه بسازد. این نگاه، یک نگاه حمایتی برای کمک به تولید اثر توسط سینماگران است.
آثار سینمایی را با توجه به حقوق مختلف آن خریداری می‌کنیم و در آرشیو سینمای ایران قرار می‌دهیم، حتی برخی از فیلم ها که صاحب اثر تمام حقوق خود نسبت به فیلم را فروخته است، حقوقی را برای آرشیو فیلم موسسه رسانه های تصویری، برای فیلم مورد نظر می‌پردازیم. این حمایت‌ها بین 3 میلیون تا 300 میلیون تومان با توجه به نوع اثر و حقوق فیلم ها صورت می‌گیرد.
* منظورتان از نوع اثر چیست؟
– به عنوان مثال میزان حمایت از تله فیلم و اثر سینمایی با هم متفاوت است. ما هم فیلم های تولیدشده در ژانر سینمایی را مورد توجه قرار می دهیم و هم فیلم هایی که به صورت تله فیلم ساخته شده است، خریداری می کنیم. البته شرط خرید آثار تأیید توسط شورای انتخاب موسسه رسانه های تصویری است که ویژگی های اثر مورد نظر را بررسی و تعیین قیمت می کند.
*بخش خرید آثار خارجی در این موسسه چگونه فعالیت می کند؟ به عنوان مثال طی سال های گذشته سریال های خارجی مخاطبان بسیاری را به سمت خود کشانده است. خرید چنین آثاری توسط موسسه رسانه های تصویری چگونه انجام می شود؟
–موسسه رسانه های تصویری در جهت حمایت از بخش خصوصی وارد خرید سریال های داخلی و خارجی نشده است. این بخش جذاب و پر اقبال را برعهده بخش خصوصی گذاشته است تا بتواند با فروش مناسب به فعالیت خود ادامه دهد. ما خرید آثار خارجی را از راهکارهای قانونی خود از جمله حضور در بازارهای بین المللی انجام می دهیم، تا هم آثار تولید داخل را به فروش رسانیم و هم با برگزاری جلساتی با صاحبان آثار خارجی شرایط برای خرید قانونی این آثار در ایران را فراهم می کنیم. گاهی برخی از آثار خارجی خریداری شده را به بخش خصوصی می دهیم تا آنها را نیز در این سود شریک کنیم. اگر هم خودمان بخواهیم آثار خارجی را منتشر کنیم، معمولا آثاری است که بیشتر جنبه فرهنگی داشته و ویژگی‌های خاص سینمایی دارند.
از دیگر فعالیت های موسسه رسانه تصویری در حوزه بین الملل، فروش آثار سینمایی به کمپانی های مهم بین المللی است و بخش مهمی از اقتصاد مؤسسه از طریق فروش آثار در عرصه بین المللی تأمین می‌شود. البته این کار گاه مورد اعتراض برخی از دوستان قرار می گیرد و برخی از دوستان معقتد هستند که موسسه رسانه های تصویری نباید در خارج از کشور فعالیت داشته باشد که من هیچ مبنایی برای این حرف ها نمی بینم.
ما در این بخش هم به رقابت با بخش خصوصی نمی پردازیم بلکه آثاری از سینمای ایران را که ممکن است هیچ بخش خصوصی تمایلی به حمایت از آنها در حوزه بین الملل نداشته باشد، مورد حمایت قرار می دهیم. ما می توانیم با حضور بین‌المللی، سینمای ایران را در بخش مهجور مانده خود به دنیا معرفی کنیم. بخشی از سینمای ایران در جهان شناخته شده است ولی بسیاری از سینماگران ما که از اندیشه های خوب سینمایی برخوردار هستند و از نظر اقبال عمومی مهجور مانده اند هم می‌توانیم به جهان معرفی کنیم.
سینمای متفکر باید همیشه با حمایت به دنیا معرفی شود. به عنوان مثال سینمای کیارستمی جلوتر از زمان حرکت می‌کند ولی محبوبیت عمومی فیلم‌های آقای کیارستمی در برهه فعلی به دلیل اقبال به آنها در گذشته و بین قشر خاص اندیشمند و متفکر هنری بوده است و در آغاز این آثار بین مردم عادی چندان مورد استقبال قرار نمی گرفت. بی شک مورد اقبال عمومی قرار نگرفتن به این معنا نیست که اثر مورد نظر کم ارزش است. چنین آثاری باید به عنوان نمونه های تفکر و اندیشه ایرانی در سینمای ایران به دنیا معرفی شوند. به همین دلیل موسسه رسانه های تصویری با هدف معرفی این آثار در بازارهای بین المللی حضور پیدا می کند تا از سینمای ایران در ابعاد جهانی حمایت کند و در کنار آن آثار قابل توجه ملل مختلف را خریداری و به جامعه ایران معرفی کند.
سینمای ایران در هیچ کجای دنیا نمی تواند جزیره ای عمل کند و به دنیای اطراف خود توجه نداشته باشد. توجه داشتن تنها به معنای جویا شدن اخبار جشنواره های مختلف دنیا نیست بلکه باید با سینمای جهان تعامل داشته باشیم. چنین تعامل هایی هم از نظر اقتصادی و هم از نظر فرهنگی باید به نفع سینمای ایران باشد.
*حسین مسافر آستانه زمانی که به عنوان مدیرعامل موسسه رسانه های تصویری معرفی شد، این موسسه درگیر حواشی بسیاری از دوره قبل بود. تا چه اندازه توانستید با این حواشی و چالش ها کنار آمده و آنها را برطرف کنید؟
-از زمانی که به عنوان مدیرعامل حضور پیدا کردم به دور از این حاشیه ها کار خود را آغاز کردم چرا که به نوعی به این حاشیه ها عادت دارم بنابراین سعی کردم تا فکر، وقت و برنامه ریزی خود را معطوف به مسائل حاشیه ای نکنم.
با حرف و حدیث های بسیاری در آغاز فعالیت خود در این حوزه مواجه شدم، اما تمام این حواشی را کنار گذاشته و از آن عبور کردم. خدا را شکر در این چهار ماه فعالیت خود درگیر این مسائل حاشیه ای نشده ام. کارهای ناکرده بسیاری در این موسسه وجود دارد که تمام تلاش خود را می کنم تا به آنها بپردازم. همچنین می خواهم تعامل خود را با جامعه سینما و تهیه کنندگان بیشتر کنم و نگاه جانب‌دارانه ای که منتصب به جناح خاصی باشد پاک کنم و بگویم هیچ جناحی را از قبل تعیین شده مورد نظر ندارم و همه سینماگران ایران برای من محترم هستند و کار من حمایت از آثارشان است، بدون نگاه سیاسی تنها براساس نوع آثار تولید شده در سینما، اولویت های خرید برای موسسه رسانه های تصویری را انتخاب کنم. زمانی که می گویم سینما را مورد حمایت قرار خواهیم داد، به این معنا است که آثار سینمایی را مورد حمایت قرار می دهیم که نگاه کارشناسی تخصصی و فرهنگی روی آن آثار وجود دارد و آن می تواند معیار تعامل و همکاری مؤسسه با سینماگران و تهیه‌کنندگان باشد.
*به عنوان مدیرعامل موسسه رسانه های تصویری تا چه اندازه فکر می کنید که ستاد مبارزه با قاچاق محصولات فرهنگی باید دوباره به این موسسه بازگردد؟
-پیشنهادهایی برای بازگرداندن این ستاد به موسسه رسانه های تصویری به خصوص از مؤسسات ویدیو رسانه ها داشته ام، گروهی که چه از لحاظ اقتصادی و چه از لحاظ فرهنگی بیشترین ضرر را در این زمینه می دهند و اگر اصلاح شود بیشترین نفع را از این مسئله خواهند برد. علاوه بر آن از سوی تهیه کنندگان نیز به صورت کاملا شخصی درخواست هایی داشته ام تا ستاد مبارزه با قاچاق محصولات فرهنگی دوباره به موسسه رسانه های تصویری باز گردد.
اما به نظر من تشکیل این ستاد در هرکجای سینمای ایران هیچ فرقی نمی کند بلکه لازمه تشکیل یک چنین ستادی این است که با یک مدیریت جهادی و با همکاری نهادهای ذیربط و قانون مند باید با این معضل مبارزه کرد، همانطور که ستاد مبارزه با مواد مخدر در کشور فعالیت های جهادی و قابل توجهی را ارائه می کند. نباید فراموش کرد بسیاری از افراد جامعه آگاه به ضرر استفاده از مواد مخدر هستند و سعی می کنند از آن دوری کنند اما قاچاق محصولات فرهنگی با ناآگاهی عمومی در جامعه همراه است که نیازمند کار فرهنگی با مدیریت جهادی است.
باید اطلاع رسانی فرهنگی در این زمینه انجام داده و مردم را هوشیار کنیم و نسبت به گناه ناخواسته‌ای که انجام می‌دهند آگاهی ببخشیم. مبارزه با قاچاق باید شکل عملی و اجرایی به خود بگیرد، سال ها به صورت ستادی در این زمینه فعالیت کرده‌اند و اگر اینگونه ادامه پیدا کند هیچ نقشی در زمینه کاهش قاچاق محصولات فرهنگی نخواهد داشت.
*طی سال های گذشته موسسه رسانه های تصویری به دنبال اجرای طرحی برای شبکه نمایش خانگی است که از آن طریق مخاطبان به راحتی می توانند از طریق اینترنت محصول مورد نظر خود را در خانه یا در هر جای دیگری تماشا کنند، این طرح به کجا رسیده است؟
-طرح وی او دی (VOD) همچنان در حال مطالعه و بررسی است. این طرح توسط مراکز مختلف مدعی اجرایی دارد. این در حالی است که چنین سیستمی در دنیا برای کاربران کاملاً آشناست، اما در ایران هنوز مسئله مالکیت حقوقی آن مشخص نشده است. متاسفانه فعلاً حفظ مالکیت برای مدعیان از خروجی این سیستم مهمتر است.
این سیستم حقوق کامل صاحبان اثر، موسسات و … را رعایت می کند. در واقع هر مالک اثری که پروانه مالکیت نسبت به اثری داشته باشد، می تواند با بارگذاری اثر خود در برنامه مورد نظر از حقوق اثر خود تا همیشه استفاده کند. چنین طرحی امکان دزدی و قاچاق را از بین می برد، چرا که همه مردم می توانند در خانه خود نشسته و اثر مورد نظر خود را انتخاب کرده و آن را تماشا کنند و هزینه آن را بپردازند.
متاسفانه بخش خصوصی و بخش‌های مختلف دولتی و نهادی روی آن ادعا دارند و در این میان موسسه رسانه های تصویری مهمترین مرجع صاحب اثر است و بیشترین آثار در سطح داخلی و بین المللی را خریداری می کند. البته مهم این است که این شبکه راه اندازی شود و بهتر است از کانال صحیح راه اندازی شود تا همه از آن بهره ببرند.
گفتگو از پریسا ساسانی و نیوشا روزبان