تقویم رایج کشورهای مختلف و این که چگونه با این تثقویم ها سال را محاسبه می کند موضوعی است که شاید به عنوان سوال در ذهن هر مخاطب به وجود آید؟ با این حال این موضوع بهانه ای شد تا به سراغ تقویم رایج کشورهای مختلف برویم ، تقویم هایی که در صفحات هر کدامشان شروع و پایان و اتفاقات یک سال را مشخص کرده اند و آدمهایی مختلف جهان بسته به سرزمین و آیین شان از آن ها استفاده میکنند.
تقویم خورشیدی : در میان تقویم رایج کشورهای مختلف تقویم خورشیدی برای ما ایرانی ها منبع اصلی سال ، ماه و روزشماری است. این گاه شمار، تقویمی است که بر اساس روزهای آن میشود محل قرار گرفتن کره زمین در چرخش به دور خورشید را متوجه شد. گاهشماری که در حال حاضر نیز مبنای تقویم ما ایرانیها به حساب میآید؛ اما خوب است بدانید که گاهشمار حال حاضر ایرانیان به تقویم جلالی محسوب میشود. تقویمی که زمان ملکشاه سلجوقی توسط عمرخیام و جمعی از ریاضیدانهای ایرانی تنظیم شد؛ ولی نکته جالب توجه اینجاست که تا قبل از تاریخ مشروطه این تقویم در ایران چندان جایگاه رسمی ای پیدا نمیکرد. تا اینکه در سال 1289هجری خورشیدی در ایران به کار گرفته و به عنوان تقویم رسمی کشور شناخته شد از جمله ویژگیهای این تقویم نام ماه هاست که از اسامی تقویم ایرانی و اوستایی گرفته شده و از طرف دیگر شروع آن است که با پیدایش بهار در طبیعت همراه میشود.
تقویم میلادی : در میان تمامی تقویم رایج کشورهای مختلف این تقویم در حال حاضر به عنوان تقویم رسمی در تمام جهان کاربرد دارد، طوری که علاوه بر کشورهای مغرب زمین کشورهای خاور دور و عربی و اسلامی نیز از آن به عنوان تقویم رسمی و اداری استفاده میکنند. مبدأ این تقویم به میلاد حضرت عیسی(ع) برمی گردد طراحی اولیه این تقویم توسط یک پزشکی ایتالیایی شکل گرفت که بعدها اصلاح و لحاظ کردن سالهای کبیسه در زمان پاپ«گریگوری سیزدهم» اتفاق افتاد به همین خاطر به این تقویم، علاوه بر گاه شمار میلادی گاه شمار گریگوری نیز میگویند.
تقویم هجری : تقویم هجری سال های سال است که عنوان گاه شمار رایج در زندگی ایرانی ها مورد استفاده قرار میگیرد. تقویمی که شروع آن اسلامی است و بر اساس هجرت پیامبر از مکه به مدینه تنظیم شده است. تقویمی که هم قمری و هم خورشیدی است و برای تعیین مناسبات مختلف زندگی ایرانیان طی سال در نظر گرفته میشود.
تقویم قمری : گاه شمار هجری قمری را میتوان تقویم مشترک تمام مسلمانان جهان دانست تا جایی که همه مسلمانان اتفاقات و مناسک مذهبی خودشان از قبیل مراسم حج، روزهداری در رمضان و یا جشن ها و عزاداری هایشان را مطابق با همین تقویم در نظر میگیرند. نکته قابل توجه درباره این تقویم این است که این گاهشمار به دلیل مبنا قرار دادن حرکت ماه و متغیر بودن روزهای آن به عنوان تقویم دوم در کشورهای اسلامی مورد استفاده قرار میگیرد.
تقویم چینی : در میان تقویم رایج کشورهای مختلف تقویم چینی را نه میشود به طور کامل در دسته تقویم های قمری قرار داد و نه تقویم های شمسی بلکه تقویم چینی تلفیقی از هر دو این هاست و یک تقویم قمری-شمسی به حساب میآید و تلفیقی از هر دوی آن ها به حساب میآید به همین خاطر در چین از تقویم میلادی به عنوان تقویم رسمی و از تقویم چینی برای مناسبات سنتی و قدیمی خود چین استفاده میکنند.
تقویم هندی : اینجا هم با یک تقویم قمری رو به رو هستیم. این سالنامه قدمت آن به هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد تا جایی که هنوز که هنوز است هندوها برای به جا آوردن مراسم مذهبی در این کشور به این تقویم رجوع میکنند و میشود این گاهشمار را از قدیمیترین تقویمهای حال حاضر در دنیا دانست که همچنان هم مورد استفاده قرار میگیرد.
تقویم حیوانی : عده بسیاری به این تقویم علاوه گاه شمار حیوانی، تقویم ترکی هم میگویند. این در حالی است که عده زیادی معتقدند در سال های دور ترکان نام دوازده حیوان را برای دوازده سال انتخاب میکنند تا جایی که در جایی در این باره گفته شده:«برای سال های عمر کودکان، تاریخ نبردها و قهرمانی ها و دیگر چیزها را با گردش سال های دوازده گانه حیوانات میشمارند.» اما خوب است بدانید که رایج شدن این تقویم در کشور ما به زمان یورش مغول به ایران برمی گردد.
تقویم بربری : این تقویم در میان تقویم رایج کشورهای مختلف بسیار خاص است و آن را بیشتر به کشاورزهای شمال قاره آفریقا نسبت میدهند. این تقویم همچنان میان کشورهای آفریقایی و عربی نیز برای تنظیم فعالیتهای کشاورزان نیز مورد استفاده قرار میگیرد. این تقویم در زبانهای دیگر با نام تقویم«فلاحی» نیز شناخته میشود.