چندی پیش تحقیقاتی با هدف بررسی شناسایی برای تعیین عرصه و پیشنهاد حریم تپه‌های باستانی دلازیان و میرک در سمنان آغاز شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه سمنان، هیات باستان شناسی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی به سرپرستی دکتر رضوانی و متشکل از سه کارشناس ارشد باستان شناسی، دو زمین شناس و یک متخصص GIS به بررسی و مطالعه تپه‌های دلازیان و میرک سمنان پرداختند.
تپه دلازیان در جنوب سمنان معروف به هفت تپه به شماره 1702 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. در یکی از تپه‌های موجود در دلازیان، آثار معماری خشتی سنگی مربوط به دوره ماد (نوشیجانی) مشاهده شده است.
گفتنی است پیشتر یکی از مسوولان میراث فرهنگی استان گفته بود: بر اساس تحقیقات انجام شده، این احتمال قوت می‌یابد که منطقه میرک سمنان بزرگ‌ترین و منحصر به فردترین منطقه میراثی ایران و حتی خاورمیانه در دوره پارینه‌سنگی میانی است.
سرپرست هیات باستان شناسی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی که چند ماهی است بر روی سایت باستانی میرک سمنان پژوهش می‌کند، با تشریح نتایج پژوهش‌های این گروه باستان شناسی گفت: به نظر می‌رسد در 50 هزار سال قبل، جنوب سمنان کویری نبوده و ساکنان آن در حاشیه دریاچه‌ای که به مرور زمان و تغییرات اقلیمی خشک شده زندگی می‌کردند.
حسن رضوانی با اشاره به تحقیقات جدید انجام شده در منطقه میرک و دلازیان سمنان گفت: کار بررسی عرصه در منطقه میرک و دلازیان در حدود یک ماه انجام شد و برای گمانه‌زنی و تعیین عرصه دلازیان و میرک و بررسی حوزه فرهنگی این مناطق، جنوب سمنان مورد بررسی قرار گرفت.
وی افزود: در این بررسی‌ها، آب راهه‌های بزرگ و آب‌کندها و مسیر رودخانه‌هایی که از نزدیکی میرک و دلازیان می‌گذشتند، شناسایی شد و بر این اساس، احتمال دارد در جنوب سمنان و منطقه میرک و دلازیان در گذشته، یک دریاچه بوده است.
عضو مرکز باستان شناسی ایران در پاسخ به این پرسش که این نتایج مربوط به چه دوره تاریخی است، خاطرنشان کرد: این دوره از نظر باستان‌شناسی مربوط به زمان استقرار انسان‌های نئاندرتال(انسان‌های دوره پارینه سنگی میانی – دوره‌ای بین 40 تا 50 هزار سال پیش) در این منطقه می‌شود.
رضوانی گفت: بر اساس نتایج به دست آمده، انسان‌های نئاندرتال، 8 تا 9 ماه از سال را در این منطقه به دلیل وجود آب، شکار و منابع مصنوعات سنگی سکونت داشتند. یکی از نتایج جالب به دست آمده، وجود معدن قلوه سنگ در این منطقه است و انسان‌های نئاندرتال با استفاده از این قلوه سنگ‌ها، ابزار شکار تولید می‌کردند.
این پژوهشگر با اشاره به مشاهده بقایا و ابزار انسان‌های نئاندرتال در این منطقه اظهار کرد: تا کنون بقایای کارکرد و ابزار زندگی انسان‌ها در این منطقه مشاهده شده که از آن جمله می‌توان به بقایای استخوان حیوانات شکار شده اشاره کرد.
این باستان شناس ادامه داد: بقایای استخوان‌های شکار در حال حاضر در پاریس در حال انجام سن‌یابی است. حیوانات شکار شده از نوع اسب‌سانان و گور خر است و امیدواریم بتوانیم بقایای انسان‌های نئاندرتال را در این منطقه پیدا کنیم. البته این نکته حائز اهمیت است که مناطق جنوبی استان سمنان از نظر باستان شناسی دارای اهمیت خاصی هستند که از جمله این مناطق می‌توان به سرخه و بیابانک اشاره کرد.
سرخه و بیابانک مرکز بسیار عظیمی از زندگی انسان‌های نئاندرتال و هوشمند
وی اضافه کرد: سرخه و بیابانک مرکز بسیار عظیمی از زندگی انسان‌های نئاندرتال و انسان‌های هوشمند هستند، در بخشی از جنوب سرخه و در منطقه‌ای 100 هکتاری تداوم چهار دوره مهم شامل پارینه سنگی میانی، پارینه سنگی جدید، فراپارینه سنگی و نوسنگی بدون سفال مشاهده می‌شود. در مجموع، جنوب استان سمنان از گرمسار تا میامی حائز اهمیت است.
رضوانی با اشاره به نقش مهم ابزارها در شناسایی این دوره افزود: یکی از فعالیت‌های انسان نئاندرتال ابزارسازی بوده است. با تغییر دوره‌ها، وضعیت ابزارسازی نیز تغییر و تکامل یافته است. بنابراین به خصوص در دوره‌هایی که معماری وجود ندارد، بر نوع و فناوری ساخت ابزارها برای شناسایی دوره ها، بسیار تکیه می‌شود.
این باستان شناس برجسته گفت: در دوران پارینه سنگی میانی تکنیک “لُوا لُوا” به کار گرفته می‌شد و می‌توان گفت که انسان در هر دوره‌ای ابزار نوع خودش را تولید می‌کرده و به کار می‌گرفته است. در دوران نوسنگی بدون سفال، ابزار نسبت به قبل فرهیخته‌تر می‌شود و ابزار کارآمد و متنوع، نشانگر تکامل ابزار است و در مجموع، نکته مهم در استان سمنان تداوم دوره‌های پارینه سنگی میانی، پارینه سنگی جدید، فراپارینه سنگی و نوسنگی بدون سفال است.
وی یادآور شد: پیشتر آثار پارینه سنگی میانی از 40 تا 150 هزار سال پیش در ایران، در زاگرس، شمال البرز، جنوب ایران، جنوب اصفهان، جنوب استان سمنان، میبد و … مشاهده می‌شود.
این باستان شناس با بیان این‌که من در سال‌های دهه 70 برای اولین بار میرک را کشف کردم و این شناخت بر اساس بررسی‌های پیمایشی از دلازیان به طرف میرک بود اظهار کرد: بر اساس برنامه سالانه سازمان میراث فرهنگی برای بررسی‌های باستان‌شناختی استان‌ها، در سال‌های دهه 70 برنامه بررسی‌های باستان شناختی جنوب سمنان را انجام دادم. البته قبل از آن زمان و تا کنون برنامه‌های کاوش و بررسی شناسایی در شاهرود، گرمسار، دامغان و سمنان انجام داده‌ام.
رضوانی ادامه داد: قبل از گمانه‌زنی‌های من در میرک و شناسایی میرک، بررسی‌هایی در منطقه جنوب سمنان توسط زنده یاد “محمد مهریار” معمار و باستان شناس و “احمد کبیری” باستان شناس در سال 1363 انجام و دلازیان بیشتر به لحاظ وجود معماری آن مدنظر بود و آن زمان موضوع بررسی دوره‌های پارینه سنگی در این منطقه مطرح نبود.
قدمت حداقل 40 تا 50 هزار ساله”میرک”سمنان
عضو مرکز باستان شناسی ایران ادامه داد: نتایج بررسی‌ها نشان می‌داد که معماری دلازیان با معماری تپه نوشیجان در ملایر مشابه است. اما نکته مهم در میرک این است که بدون در نظر گرفتن معماری، این منطقه دارای قدمت حداقل 40 تا 50 هزار سال است.
وی با اشاره به قدمت و اهمیت سایت باستانی “میرک”و “دلازیان” یادآور شد: منطقه میرک، محوطه 40 هکتاری روبازی را شامل می‌شود که همراه با تپه‌های موسوم به دلازیان در جنوب سمنان قرار دارد. بر اساس تحقیقات انجام شده این احتمال وجود دارد که منطقه میرک سمنان جزو چندین محوطه منحصر به فرد عصر پارینه‌سنگی میانی است.
رضوانی اضافه کرد: این محوطه با بیش از هزاران قطعه مصنوعات سنگی، از نظر تعداد و پراکنش سطحی دست‌ساخته‌های سنگی در جایگاه ویژه‌ای در ایران قرار دارد.
این باستان شناس گفت: به نظر می‌رسد در 50 هزار سال قبل، این منطقه کویری نبوده و ساکنان آن در حاشیه دریاچه‌ای که به مرور زمان و تغییرات اقلیمی خشک شده زندگی می‌کردند.
وی با بیان این‌که تپه دلازیان در جنوب سمنان معروف به هفت تپه با شماره 1702 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، افزود: در یکی از تپه‌های موجود در دلازیان آثار معماری خشتی مشاهده شده است که بنا به گفته “مهریار” و “کبیری” با معماری تپه نوشیجان قابل مقایسه است. با توجه به شواهد و مطالعات صورت گرفته، انسان‌های دوره پارینه سنگی میانی – دوره‌ای بین 30 تا 40 هزار سال پیش – در این منطقه مستقر بودند.
به گزارش ایسنا، عضو مرکز باستان شناسی ایران در پاسخ به خطر حفاران غیرمجاز در این منطقه افزود: خیال حفاران غیرمجاز راحت باشد، در اینجا به زعم خودشان گنج و زیرخاکی پیدا نمی‌شود. اما در مجموع باید در زمینه جلوگیری از تخریب آثار تاریخی به واسطه حفاری‌های غیرمجاز، فرهنگ‌سازی شود و مردم باید نسبت به اهمیت باستان‌شناسی و محوطه‌های باستانی و حفاظت آنها آگاهی پیدا کنند.
وی هم‌چنین در پاسخ به این پرسش که آیا کاوش‌ها و تحقیقات شما در منطقه میرک و دلازیان پایان یافته است، گفت: نه هنوز نیاز به کاوش‌های دیگری است. این منطقه با توجه به اهمیت بالا نیاز به بررسی وجب به وجب دارد و در هر مرحله از بررسی و کاوش، یافته‌های جدیدی مشاهده می‌شود.
انتهای پیام