به گزارش خبرنگار مهر، اصفهان قلب تپنده صنایع دستی کشور است که نامش همواره با جوهره هنر ایران در اقسان نقاط دنیا حک شده است، اصفهان شهری به قدمت تاریخ که از شریانهای جوشانش خون هنر میچکد و فرش اصفهان بر تار و پود هنر ایرانی نقشی از تاریخ و تمدن به جای میگذارد. فرش اصفهان نگینی ارزنده و با صلابت است که قدر گوهر وجودش فراموش شده است، فرش اصفهان جواهری است که در صندوقچههای تاریخ جامانده و گویی کسی توان نوازش و التیام دردهای این پیر کهنه کار را ندارد.
روزگاری فرش اصفهان این اطلس گرانبها شهره جهان و بر سریر هنرهای جهانی میدرخشید اما چندی است که تاراجگران نقش و نگار و لعاب هنر فرش اصفهان را ربودند و خود به سردمداران تولید و صادرات فرش مبدل گشتند.
اصفهان تا پیش از این تکسوار عرصه صادرات فرش بود که هیچ یک از مدعیان به گرد پایش نرسیده و توان ایستادگی در مقابلش را نداشتند.
اما این هنر که سرچشمهای از شریانهای بته جقه و طرحهای اسلیمی گنبدهای نیلگون مساجد اصفهان است در میان ذره بین ربایندگان نقش و طرحش و دستهای سنگین بافندگانی که ناشیانه تبر بر تار و پودش میکوبیند ذره ذره آب شد.
فرش اصفهان همچون پرنده ای سبکبار از میان تغییر و تحول تاریخ در سده های گذشته که همه چیز را متأثر خویش میساخت عبور کرده و در قله اقتدار ایستاد، اما این دست نخوردگی و سنتی بودن به مذاق مشتریان خوش نیامده تا جایی که سنتی و قدیمی بودن نقوش قالی اصفهان از دلایل عدم توجه و ضعف آن به شمار میآید.
فرش اصفهان از شمار گرانترین فرشهای جهان به حساب می آید چرا که تار و پودش از ابریشم ساخته شده و دارای ویژگیهای منحصر بفرد در نقوش است، داشتن گلبرگهای شکیل و اصیل ختایی که به صورت درشت و پر برگ دیده میشود، عدم استفاده از یک چهارم ترنج در لچک، تقلید از کاشی کاریهای بناهای دوره صفویه اصفهان از جمله مسجد شیخ لطف الله، تأثیر از هنرهای خاتم و مینیاتور و همچنین تنوع این فرش در رنگ بندی از ویژگیهای بارز فرش اصفهان است.
فرش اصفهان در زمان صفویه بسیار قابل توجه بود، زیرا به بهترین شکل بافته میشد و قالیهای نفیس اصفهان تمامی بناهای معروف جهان همجون موزههای لوور را پوشانده بود، این فرشها با بهترین و ثابتترین رنگهای طبیعی، رنگ آمیزی و از روی بهترین نقشه های استادان آن زمان بافته شده است.
فرش اصفهان فرشی گرانبها است که هر کس توان خرید آن را ندارد و روز به روز نیز قیمت آن در حال افزایش است، به همین جهت برخی از کارشناسان فرش معتقد هستند که فرش اصفهان نه خریدار دارد و نه رقیب.
حجم کم تولید و عدم تنوع در نقوش علل کاهش فروش فرش اصفهان
یک کارشناس ارشد فرش در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: فرش اصفهان در جهان نظیر ندارد، اما این فرش به دلیل عدم تنوع در نقش و ضعفهایی که در نقشه دارد کمتر مورد توجه قرار میگیرد.
وی افزود: نقاشان فرش اصفهان مانند گذشته به این کار دست نمیزنند زیرا معتقدند قالی بافان اصفهان مایل به پرداخت هزینههای زیاد برای نقشه قالی نیستند.
طاهر حسین پور گفت: در حال حاضر فرش دستبافت اصفهان از 60 میلیون تومان تا 70 میلیون تومان فروش میرود که البته فرشهای تمام ابریشم اصفهان با مبالغ میلیاردی به فروش میرسد. و نسبت به سال گذشته بیست میلیون تومان افزایش قیمت داشته است.
وی ادامه داد: در اصفهان بانوان زیادی به بافت فرش مشغول هستند که البته عمده این افراد در خانه مشغول به بافت هستند و نقوش و طرحهای قدیمی و سنتی را که اغلب مشتری کمتری دارند دنبال میکنند، عدهای نیز که زیر نظر استاد کار مشغول به کار هستند به بافت فرشهای سایر شهرها همچون تبریز میپردازند.
این کارشناس فرش اظهار داشت: با توجه به قیمت زیاد فرش اصفهان در داخل مشتری زیادی ندارد و عمده تمرکز بر روی فروش در خارج از کشور است که مشکلات بافت و عدم تنوع در نقوش و همچنین حجم کم در تولید منجر به کاهش صادرات و به تبع آن عدم تقاضای بازارهای جهانی شده است.
وی بیان کرد: همچنین تعصب بالایی که اصفهانیها در عدم تغییر و ایجاد تنوع در بافت فرش دارند از دلایل کاهش تقاضا برای فرش اصفهان است.
صادرات فرش اصفهان روبه کاهش است
فرش دستباف ایرانی در سال قبل بیست و یکمین کالای صادرات غیر نفتی کشور بود و قیمت متوسط هر کیلو فرش صادراتی در سال گذشته به 61.7 دلار رسید. همچنین ارزش صادرات فرش دستباف از کل ارزش صادرات غیر نفتی به یک درصد رسید.
در سال های اخیر آلمان و ایتالیا از جمله کشورهایی بودند که اشتیاق فراوانی به خرید فرش اصفهان داشتند و خود از صادر کنندگان فرش اصفهان به سایر کشورها بودند اما تمایل این کشورها به دلیل حجم کم تولید فرش اصفهان کاهش یافت.
آلمان، امارات، ژاپن، لبنان، ایتالیا، انگلستان، پاکستان، قطر، سوئیس و سوئد 10 بازار بزرگ صادرات فرش دستباف ایران در سال 92 بودند.
ایران همچنین در سال قبل حدود 51 هزار دلار فرش به آمریکا صادر کرد، در مجموع به حدود 80 کشور جهان صادرات فرش داشت.
اما صادارت فرش اصفهان هر سال کاهش مییابد و مصداق ضرب المثل هر سال دریغ از پارسال میشود.
اسدالله احمدی ونهری مدیر کل گمرگ استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص آمار صادرات فرش در سال گذشته اظهار کرد: صادرات فرش دستبافت اصفهان در سال 92 کاهش چشمگیر داشته است.
وی افزود: فرش اصفهان با کاهش 30 درصدی در بخش صادرات روبرو بوده است، که در مجموع ارزش صادرات فرش در سال 91 هجده میلیون دلار و تا پایان سال 92 سیزده میلیون دلار بوده است و با افت 5 میلیون دلاری روبرو بوده است.