به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاراندر گذشته ای نزدیک، وقتی سخن از فعالیت‌های فرهنگی در حوزه فضای مجازی
به میان می‌آمد، به ندرت حضور مؤثر فعالان دینی و فرهنگی در فضای نت را
شاهد بودیم؛ اما اکنون با گذشت یک دهه از تغییر نوع ارتباط و روی کار آمدن
شیوه‌ای نوین در تبادل اطلاعات میان افراد، شاهد تغییرات اساسی در حوزه
کاربران اینترنت کشورمان هستیم.
امروز دیگر طلبه‌های ملبس به لباس مقدس روحانیت، فقط در راه مسجد و برای
ادای فریضه نماز جماعت، بین عموم مردم حضور ندارند و تنها زمان پرسش و پاسخ
به مدت زمان بین دو فریضه محدود نخواهد شد. اکنون روحانیون فعال در فضای
مجازی، به راحتی زندگی روزمره خود را در شبکه‌های اجتماعی و وبلاگ‌های شخصی
نقل می‌کنند و هزاران کاربر اینترنت از نزدیک می‌توانند با زندگی یک طلبه
آشنا شوند؛ اینجاست که دیگر می‌توان به راحتی متوجه شد که داشتن زندگی
ساده، پایبندی به عقاید دینی و مقید بودن به حضور در مراسم‌های مذهبی،
نمی‌تواند هیچ‌گونه مغایرتی با شادی و مزاح‌های دوستانه داشته باشد. با این
نکته می‌توان فهمید که یک طلبه، سخنانی بیشتر از سخنرانی در مراسم‌های
روضه‌خوانی دارد و البته مخاطبانی با تمام سلایق. در نتیجه باید گفت که
«الگوسازی در نوع استفاده از شبکه‌های ارتباطی نوین می‌تواند، کمترین مزیت
فعالیت گسترده طلاب در فضای مجازی باشد.»
استفاده از رسانه‌هاي جديد ديجيتال، برد صداى اسلام را چندين هزار
برابرخواهد كرد. در حقيقت مزاياى فضاي مجازي بدون توجه به مضرات آن، بسيار
برجسته و غيرقابل چشم‌پوشى است. از طرفي با توسعه فضاي مجازي در حوزه‌هاي
علميه، مردم به‌راحتی و با تماس غيرمستقيم از طريق مراجعه به سايت علماى
دينى، مى‌توانند پاسخ تمامى سؤالات شخصى خود را كه قبلاً وجود حيا مانعى
براى مراجعه آن محسوب مى‌شد، به بهترين شكل دريافت كنند؛ از این رو طلاب به
همان اندازه که لازم است در فضای حقیقی باشند، باید در فضای مجازی هم حضور
داشته باشند؛ چرا که حرف‌های نگفته زیادی وجود دارد.
طلاب با حضور در این فضا، از نیازهای فعالین مجازی آگاه شده و می توانند
گوش شنوایی باشند و با دغدغه های جامعه آشنا شوند. بسیاری از طلبه های جوان
که به دنبال جستجوی حقیقت و معنا از حوزه های علمیه سر در آورده بودند به
این فضاهای جدید رو نشان می دهند، شاهدش هم این است که بیش از 10 سال از
جنبش نرم افزاری علوم اسلامی در قم می گذرد و اکنون اکثر مدارس علوم دینی،
به کامپیوتر و اینترنت و بلاگرهای عبا به دوش مجهز شده است.
شاید باور نکنید؛ با اینکه وبلاگ نویسی در ایران مثل بسیاری از مسائل
دیگر، چنان برجسته شد که چشم دنیا از حدقه بیرون زد؛ اما وبلاگ نویسی طلبه
های علوم دینی آنچنان غیر منتظره بود که بارها چشم ها و گوش های رسانه ای
جهان به این موضوع توجه نشان دادند و در این باره گزارش و خبر نوشتند.
چند سال قبل بود که یک مجله اسپانیایی در گزارشی ویژه از توجه حوزه های
علمیه قم به ابزار فناوی اطلاعات نوشت و گزارش داد: حتى در واتيكان هم كار
روحانيون قم – مقر رهبريت مذهبى ايران- موجب تحسين شده است. ارتشى از
مذهبيون مسلمان شيعى، از سالها قبل، در حال واردكردن متون مقدس خود در
رايانه ها و «سى.دى.رام»ها هستند. اكنون با از راه رسيدن اينترنت،
«فنآورى» و «عبادت» به هم پيوستهاند و يك «وب» شبکه ايجاد كردهاند
كه به طور «آنلاين» در مورد شاخه شيعى اسلام، اطلاعات مىدهد و حتى به
ترديدهاى مؤمنانى كه در مناطق دور دست اقامت دارند، پاسخ می گويد.
به اعتراف این رسانه ها، اکنون سایت های مراجع تقلید، تبدیل به دفاتر
آنلاین آن ها شده است که از این طریق با همه مردم دنیا به زبان های مختلف
در ارتباط هستند و شهر قم تبدیل به شهر اینترنتی اسلام گشته است.
شاید باور نکنید که حوزه با تخفیف های ویژه، کامپیوتر در اختیار طلبه ها
قرار می دهد و کارت اینترنت و لپ تاب، از جمله هدایایی است که گاه در میان
جوایز مسابقات مربوط به طلبه ها دیده می شود. توجه ویژه طلبه ها به اینترنت
و کامپیوتر خیلی زود باعث شد حوزه های علمیه با این دنیای جدید آشنا شوند و
به آن روی خوش نشان دهند؛ تا جایی که با همکاری چند نهاد مذهبی در قم،
دفتر توسعه وبلاگ دینی راه اندازی شد که سعی در آموزش طلبه ها برای وبلاگ
نویسی کرد.
کارهای این دفتر که با سخت کوشی چند جوان علاقمند پا گرفت، مورد توجه
گاردین قرار گرفت و درباره آن گزارش ویژه ای نوشت و درباره وبلاگ نویسی
طلبه ها، مدح و تمجید گفت. همین چند روز قبل گزارشی در لس آنجلس تایمز
مشاهده شد که کیم مورفی از نویسندگان معروف آن نوشته بود: «حالا اگر در
ميان پايگاه هاي اينترنتي ايراني گشتي بزنيد، با سيلي از صفحات مواجه مي
شويد که مبتکران آنها مرداني موقر با ريش و عمامه هستند . صدها روحاني
ايراني، امروز وبلاگ هاي شخصي خود را دارند. اگر مي خواهيد بدانيد که آيت
الله خامنه اي درباره آمريکاي دشمن چه فکر مي کند، چرا يک سرباز حزب اللهي
هميشه بندهاي پوتين خود را بسته است يا چگونه ايران به نمونه مدرن يک
دموکراسي ديني تبديل شده است، به سراغ پايگاه اينترنتي وي، که به پنج زبان
در دسترس است برويد.»
این رسانه همچنین نوشت : «روحانيان از طريق اينترنت به پرسش هاي شرعي پاسخ
مي دهند. برخي دفاتر در قم نيز، به سراغ سياست مي روند و برخي پايگاه ها
درباره هر چيزي از روابط با مسلمانان سني گرفته تا نقش سازمان ملل، مساله
هولوکاست، اشغالگری آمريکا در عراق، ديدگاه هاي اصيل تشيع را تشريح مي
کنند. اکنون علاوه بر اینکه بزرگان دینی برای خود سایت هایی دارند، حوزه
علمیه تلاش فراوانی برای آموزش وبلاگ نویسی به روحانیان کرده و به آن ها
آموزش های لازم را برای حضور در دنیای اینترنت می دهند و در حوزه علمیه،
جشنواره های وبلاگ نویسی به راه می اندازد.
اگر جستجوی کوتاهی در اینترنت بکنید، به وبلاگ های فراوانی بر می خورید که
توسط طلبه های علوم دینی نوشته می شود. گرچه در برخی از آن ها اصول وبلاگ
نویسی رعایت نمی شود (مثل بسیاری از وبلاگ های ایرانی)؛ اما برخی از آنها
عالی شروع کرده اند که باعث شده ادبیات خاصی در فضای وبلاگ نویسی فارسی به
وجود آید. در این نوشته ها، جسته و گريخته می‌توان نکته‌هايی درباره طرز
درس خواندن طلبه‌ها، نوع برخورد مردم با آنان، خاطره‌های آنان از تبليغ و
سفرهای تبليغی به‌دست آورد، خاطرات و نکته های شنیدنی از زبان طلبه های عصر
دیجیتال بسیار جالب است که مورد توجه کاربران اینترنت هم قرار گرفته است.
برای مثال: وبلاگ “خاطرات باور نكردني يك حاج آقا” آنقدر مطالب و خاطرات
جالب و خواندنی دارد که نگارنده در همان شب آشنایی با این وبلاگ، همه
خاطرات این حاج آقا را خواند. از لیست کامنت های هر نوشته هم می شود به
توجه فراوان کاربران به این نوشته ها پی برد. بسیاری از همین بلاگرهای
طلبه، علاوه بر فضای وبلاگ نویسی در اورکات و کلوب و تالارهای گفت و گو،
پرچم دار بحث های فکری و مذهبی هستند و در این فضا بدون اینکه هویت کاربران
شناخته شود، به سوال ها و مشکلات آن ها پاسخ می دهند. اگر ما بیشتر برای
سرگرمی و گاهی تحقیق و مطالعه از اینترنت استفاده می کنیم، ولی این طلبه
ها، حضور در اینترنت و ارشاد جوانان و نوشتن درباره دین به زبان روز را،
مثل نماز و روزه عبادت می دانند.»
دیدار آشنا