شايد براي شما هم جالب باشد که بدانيد مرفه ترين استان، استان يزد است و تهران به عنوان پايتخت رتبه هشتم را از نظر رفاه داراست و همچنين از نظر اميد به زندگي استان هاي البرز و تهران، داراي بيشترين نرخ و استان هاي کردستان، سيستان و بلوچستان و ايلام کمترين نرخ را از بدو تولد دارند.
به نوشته ابتکار، اينها نتايجي است که يک پژوهشگر به نام دکتر حسين محققي کمال، دانش آموخته مقطع دکتري رشته سلامت و رفاه اجتماعي دانشگاه علوم بهزيستي در طي تحقيقات پايانامه ش به دست آورده که براي اطلاعات بيشتر مي توانيد ادامه گزارش را بخوانيد.
دکتر حسين محققي کمال، اولين دانش آموخته مقطع دکتري رشته سلامت و رفاه اجتماعي دانشگاه علوم بهزيستي در پايان‌نامه خود تحت عنوان تحليل وضعيت رفاه اجتماعي ايران: ارزيابي سري زماني چهار دهه اخير (ازسال 1347 لغايت 1390 ) که به تازگي از آن دفاع کرده است، به بررسي و ارزيابي وضعيت رفاه اجتماعي در استان هاي مختلف کشور پرداخته است. او درباره نتايج به دست آمده در تحقيق خود گفت: «بر اساس تحقيق انجام شده، علاوه بر ارزيابي استاني وضعيت رفاه اجتماعي به تفکيک 31 استان کشور و مقايسه آنها با يکديگر، نتايج ارزيابي وضعيت استان ها در مولفه‌هاي رفاه اجتماعي و بيانگرهاي آنها که شامل (نرخ بيکاري، نرخ مالکيت مسکن، نرخ ثبت نام در مدرسه، نرخ باسوادي افراد بالاي شش سال، نرخ مرگ و مير نوزادان، اميد به زندگي، پوشش بيمه اي، تورم، نابرابري درآمدي و توليد ملي ناخالص سرانه) مي‌شود، به دست آمده است.
پايتخت با سوادترين استان کشور
او افزود: «نتايج به دست آمده از ارزيابي وضعيت استان ها به تفکيک شاخص هاي رفاه اجتماعي، نشان مي دهند که استان تهران در دو بيانگر «نرخ باسوادي و اميد به زندگي» از بهترين وضعيت در ميان استان هاي کشور بهره مند است ولي به لحاظ سه بيانگر «نابرابري درآمدي، مالکيت مسکن و پوشش بيمه اي» وضعيت مناسبي ندارد و به ويژه که از نظر بيانگر «نرخ مالکيت مسکن »، بدترين وضعيت را در ميان استان هاي کشور داراست.
به گفته او، بر اساس ارزيابي انجام شده در ديگر استان ها، در زمينه «نرخ بيکاري»، استان خراسان جنوبي کمترين نرخ و استان خوزستان بالاترين نرخ بيکاري را دارند. پژوهشگر کشور اضافه کرد: «استان تهران کمترين «نرخ مالکيت مسکن» و استان مازندران بالاترين نرخ را در اين بخش داراست.
او ادامه داد: «بر اساس اين يافته‌ها در «نرخ ثبت نام در مدرسه» استان هاي البرز، چهارمحال و بختياري، فارس، لرستان، خراسان شمالي و جنوبي و زنجان از بيشترين نرخ ثبت نام درمدرسه و استان قزوين از کمترين نرخ بهره مند است.
دکتر محققي کمال گفت: «نتايج اين ارزيابي نشان مي دهد که در خصوص «نرخ باسوادي افراد بالاي شش سال»، در استان سيستان و بلوچستان، کمترين و در استان تهران، بيشترين نرخ باسوادي را شاهد هستيم ضمن آنکه کمترين «نرخ مرگ و مير نوزادان» در استان هاي البرز، گيلان و تهران و بيشترين آن در استان هاي سيستان و بلوچستان و کردستان مشاهده مي شود.»
اميد به زندگي از مرکز تا کناره‌هاي ايران
او با اشاره به يافته‌هاي خود در خصوص «نرخ اميد به زندگي» گفت: «يافته‌ها نشان مي‌دهد استان هاي البرز و تهران، داراي بيشترين نرخ و استان هاي کردستان، سيستان و بلوچستان و ايلام کمترين نرخ اميد به زندگي را از بدو تولد دارند.» همچنين از نظر «پوشش بيمه اي»، استان هاي خراسان جنوبي، کهگيلويه و بويراحمد و چهارمحال و بختياري بهترين وضعيت و استان هاي قم و البرز در ميان ديگر استان ها، کمترين پوشش بيمه اي را دارند.»
او درباره وضعيت رفاه اجتماعي استان هاي کشور در بخش «نرخ تورم، نابرابري درآمدي و سرانه توليد ناخالص ملي» که از ديگر شاخص هاي تحقيق بوده است گفت: «نتايج نشان مي‌دهد نرخ تورم در استان هاي گيلان و خوزستان، کمترين رشد و استان هاي خراسان جنوبي و سيستان و بلوچستان، بالاترين رشد نرخ تورم را دارند.» او گفت: «استان هاي سيستان و بلوچستان، هرمزگان، خراسان رضوي، البرز و تهران در زمينه «نرخ نابرابري درآمدي» داراي بالاترين نرخ و استان هاي چهارمحال و بختياري و کردستان داراي کمترين نرخ نابرابري درآمدي هستند.» به گفته اين پژوهشگر، در زمينه «نرخ سرانه توليد ناخالص ملي» يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد، استان هاي سيستان و بلوچستان و آذربايجان غربي از کمترين نرخ و استان هاي کهگيلويه و بويراحمد و خوزستان از بيشترين نرخ سرانه توليد ناخالص ملي برخوردارند.»
يزد مرفه‌ترين و سيستان و بلوچستان کم‌رفاه‌ترين
در مجموع چنان که دکتر محققي کمال در تحقيقات خود بدان دست يافته مقدار شاخص ترکيبي رفاه اجتماعي در ميان استان هاي مختلف کشور، تفاوت هاي چشمگيري دارند؛ به طوري که استان يزد با امتياز 28.01 بهترين عملکرد را در شاخص رفاه اجتماعي کشور داشته و در مقابل استان سيستان و بلوچستان با امتياز 5.83 حائز رتبه آخر در ميان 31 استان کشور شده است. او در اين باره گفت: «در سطح بندي استان هاي کشور بر اساس شاخص رفاه اجتماعي نيز، استان هاي مرکزي نسبت به استان هاي حاشيه اي و مرزي، امتياز و رتبه بالاتري را در شاخص مزبور کسب کرده اند.»
دکتر محققي کمال، پژوهشگر اين تحقيق براي ارزيابي رفاه اجتماعي در چهار دهه اخير و همچنين ارزيابي استاني آن، از متدولوژي ساخت شاخص هاي ترکيبي اتحاديه اروپا و سازمان همکاري هاي اقتصادي و توسعه استفاده کرده است. اين محقق جوان کشورمان در اين زمينه گفت: «اين متدولوژي که براي اولين بار در ايران معرفي و استفاده شده است، بيشتر در علوم اجتماعي و علوم اقتصادي کاربرد دارد و به اعتقاد من چون شاخص جديد مطالعه ما که از طريق اين متدولوژي ساخته شده است، داراي ابعاد بيشتر و متنوع تري است، لذا مي تواند به ارزيابي واقع بينانه تر وضعيت رفاه اجتماعي ايران کمک کند.»
رفاه مردم بعد از جنگ سير صعودي داشت
بر اساس بررسي هاي اين محقق رفاه اجتماعي مردم ايران فراز و فرود هاي بسياري را طي چهار دهه گذشته، داشته است ولي به طورکلي بعد از جنگ تحميلي (1368 تا 1390 ) روندي صعودي را تجربه کرده است. اين روند طي چهاردهه گذشته با تغييراتي به شکل U همراه بوده است و جنگ تحميلي عراق عليه ايران در اواسط دوره مورد بررسي، عامل اصلي براي کاهش رفاه اجتماعي در ايران محسوب مي شود که به تدريج آثار خود را بر وضعيت رفاه مردم گذاشت به طوري که بيشترين کاهش رفاه جامعه ايرانيان در سال 1368 مشاهده مي شود. دکتر محققي کمال، وضعيت رفاه اجتماعي در ايران را از سال 1368 تا 1390 با تغييراتي اندک، کلا رو به رشد توصيف کرد. او گفت: «در اين تحقيق، «نرخ ارز، رشد اقتصادي، درآمدهاي نفتي، صنعتي شدن، جنگ تحميلي، پيروزي انقلاب اسلامي، کسري بودجه دولت، ميزان نقدينگي و مخارج دولت» به عنوان عوامل تاثيرگذار بر تغييرات رفاه اجتماعي در طول چهار دهه اخير، در نظر گرفته شده اند.»
اميد به رفاه با افزايش صنعتي شدن و کاهش نقدينگي
محقق کشورمان تاکيد کرد که هر چه عامل «صنعتي شدن» در جامعه، بيشتر و عامل «نقدينگي» در جامعه، کمتر باشد، مي‌توان اميدوار بود که به رفاه اجتماعي نزديک تر شده ايم. گفتني است در اين تحقيق 9 عامل تاثيرگذار «نرخ ارز، رشد اقتصادي، درآمدهاي نفتي، صنعتي شدن، جنگ تحميلي، پيروزي انقلاب اسلامي، کسري بودجه دولت، ميزان نقدينگي و مخارج دولت» بر تغييرات رفاه اجتماعي، براساس فراواني نظرات 25 تن از متخصصان حوزه هاي مختلف رفاه اجتماعي (در دو مرحله) در ايران، استخراج شده است.