قبل از توضیح در خصوص مضرات و یا فایده های جویدن آدامس بد نیست بدانید که در واقع آدامس نوعی جویدنی با مادهٔ نرم و منسجم است که بافت آن مانند لاستیک است زیرا خواص فیزیکی و شیمیایی اجزای پلیمر و رزین در آن است.
جویدن روزانه آدامس میتواند هم فواید و هم مضراتی برای سلامتی داشته باشد، که بستگی به نوع آدامس و میزان مصرف آن دارد. در ادامه به مهمترین آنها اشاره میکنیم:
فواید جویدن آدامس (به خصوص آدامس بدون قند):
سلامت دهان و دندان:
- افزایش ترشح بزاق: جویدن آدامس، به ویژه آدامس بدون قند، باعث افزایش تولید بزاق میشود. بزاق به شستشوی ذرات غذا و باکتریها کمک کرده و اسیدهای تولید شده توسط باکتریها را خنثی میکند، که این امر به جلوگیری از پوسیدگی دندان و کاهش خطر حفرههای دندانی کمک میکند.
- کاهش بوی بد دهان: افزایش بزاق و خواص ضدباکتریایی برخی مواد موجود در آدامس میتواند به خوشبو شدن دهان کمک کند.
- تقویت مینای دندان: بزاق حاوی مواد معدنی مانند کلسیم و فسفات است که به تقویت مینای دندان کمک میکند.
- آدامسهای حاوی زایلیتول: زایلیتول یک شیرینکننده طبیعی است که میتواند رشد باکتریهای مضر در دهان را مهار کرده و به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک کند.
فواید گوارشی:
- کاهش رفلاکس اسید معده: افزایش تولید بزاق میتواند اسید معده را خنثی کرده و به کاهش علائم سوزش سر دل و رفلاکس اسید کمک کند.
- بهبود عملکرد روده پس از جراحی: در برخی موارد، جویدن آدامس پس از جراحیهای روده میتواند به تسریع بازگشت عملکرد طبیعی روده کمک کند.
فواید شناختی و روانی:
- افزایش تمرکز و هوشیاری: برخی مطالعات نشان دادهاند که جویدن آدامس میتواند جریان خون به مغز را افزایش داده و به بهبود حافظه، تمرکز و هوشیاری کمک کند.
- کاهش استرس و اضطراب: جویدن آدامس برای برخی افراد میتواند به عنوان یک مکانیسم برای کاهش استرس و اضطراب عمل کند.
- کاهش ویار و اشتها: ممکن است به کنترل اشتهای کاذب و کاهش مصرف میانوعدههای ناسالم کمک کند.
اگر به طور منظم آدامس میجوید تنها نیستید. در یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ روی بیش از ۳۰۰۰ نوجوان و بزرگسال در ایالات متحده مشخص شد که ۶۲٪ از شرکتکنندگان طی شش ماه گذشته آدامس جویدهاند؛ به طور میانگین روزانه یک عدد آدامس مصرف شده بود.
مضرات جویدن روزانه و بیش از حد آدامس:
مشکلات فک و مفصل گیجگاهی فکی (TMJ):
- جویدن مداوم و بیش از حد آدامس میتواند فشار زیادی به مفاصل گیجگاهی فکی (TMJ) و ماهیچههای فک وارد کند. این امر میتواند منجر به درد فک، کلیک کردن یا صدا دادن در مفصل، سردرد، درد در گوش و حتی شکستگی دندان شود.
- افرادی که از قبل مشکلات TMJ دارند، باید به طور کامل از جویدن آدامس خودداری کنند.
مشکلات دندانی:
- پوسیدگی دندان (در آدامسهای حاوی قند): آدامسهای حاوی شکر، باکتریهای دهان را تغذیه میکنند و باعث تولید اسید میشوند که به مینای دندان آسیب رسانده و منجر به پوسیدگی دندان میشود.
- ساییدگی مینای دندان (حتی در آدامس بدون قند): برخی آدامسهای بدون قند حاوی طعمدهندهها و نگهدارندههای اسیدی هستند که میتوانند به مرور زمان باعث فرسایش مینای دندان شوند، به خصوص اگر برای مدت طولانی جویده شوند.
- لق شدن کارهای دندانپزشکی: جویدن مداوم آدامس میتواند باعث لق شدن پرکردگیها، روکشها و بریجها شود.
مشکلات گوارشی:
- بلع هوا: هنگام جویدن آدامس، ممکن است هوا را نیز ببلعید که میتواند منجر به نفخ، گاز و درد شکم شود.
- تحریک سیستم گوارش: عمل جویدن به بدن سیگنال میدهد که غذا در حال ورود است و باعث ترشح اسید معده و آنزیمهای گوارشی میشود. اگر غذایی وارد نشود، این اسیدها میتوانند باعث ناراحتی معده شوند.
- اسهال (در برخی شیرینکنندههای مصنوعی): برخی شیرینکنندههای مصنوعی مانند سوربیتول و مانیتول که در آدامسهای بدون قند استفاده میشوند، در صورت مصرف زیاد میتوانند اثر ملین داشته و باعث اسهال شوند.
سردرد:
- برای برخی افراد، به ویژه کسانی که مستعد میگرن یا سردردهای تنشی هستند، جویدن زیاد آدامس میتواند باعث تحریک و ایجاد سردرد شود.
دکتر پیتر آرسنو، دندانپزشک و استاد دانشگاه دندانپزشکی تافتس میگوید: «جویدن آدامس با افزایش تولید بزاق در دهان میتواند اسیدیته را خنثی کرده و از فرسایش دندانها جلوگیری کند.»
توصیهها:
- آدامس بدون قند را انتخاب کنید: همیشه آدامسهای بدون قند، به خصوص آنهایی که حاوی زایلیتول هستند، را انتخاب کنید.
- جویدن را محدود کنید: جویدن آدامس را به ۱۵ تا ۲۰ دقیقه پس از هر وعده غذایی محدود کنید و از جویدن مداوم آن برای ساعتها پرهیز کنید.
- به علائم بدن خود توجه کنید: اگر دچار درد فک، سردرد، نفخ یا هرگونه ناراحتی دیگری پس از جویدن آدامس میشوید، مصرف آن را قطع یا کاهش دهید.
- جایگزین بهداشت دهان و دندان نیست: جویدن آدامس هرگز جایگزین مسواک زدن منظم (دو بار در روز) و نخ دندان کشیدن نیست.
در مجموع، جویدن آدامس بدون قند به مقدار متعادل میتواند فوایدی داشته باشد، اما جویدن بیش از حد آن، حتی نوع بدون قند، میتواند به سلامتی آسیب برساند.