به گزارش میهن پست -تالاب بینالمللی شادگان یکی از تالبهای بزرگ ایران است. این تالاب در جنوب غربی ایران در جنوب شهر شادگان در استان خوزستان واقع شدهاست. در همایش تالابهای جهان که در رامسر برگزار شد تصمیم گرفته شد که سه تالاب شادگان، خورموسی و خور الامیه با عنوان تالاب شادگان شناخته شود.
عبور لولههای نفتی، فعالیت ۳۰ واحد پتروشیمی و تخلیه زبالههای شهری، این تالاب منحصربهفرد را از سال ۱۳۷۲ وارد فهرست قرمز تالابهای بینالمللی (لیست مونترو) کرده است.
تالاب دیدنی شادگان با مساحتی بالغ بر ۴۰۰ هزار هکتار دارد و از رودخانههای جراحی و کارون همچنین جزر و مد خلیج فارس تغذیه میکند. این تالاب از شمال به شادگان و خور دورق و از جنوب به رودخانه بهمن شیر آبادان و از غرب به داخوبن و از شرق به آبهای خورموسی محدود میشود. نقش این تالاب در عرصههای اجتماعی و اقتصادی منطقه بسیار مهم است.
این تالاب به عنوان پناهگاه بینالمللی حیات وحش شادگان منطقه حفاظت شده محسوب میشود. پوشش گیاهی درون تالاب چراگاه و منبع تأمین علوفه دام ۱۳۲ روستای اطراف است. دو گونه از دوزیستان و پنج گونه از خزندگان و حدود ۱۵۴ گونه پرنده در این تالاب زندگی میکنند.
از مهمترین پرندگان میتوان به پلیکان زرد، فلامینگو و سبز قبای هندی اشاره کرد. ۳۶ گونه نیز در این تالاب زندگی میکنند. تالاب شادگان ۳۸ درصد تالابهای بینالمللی ایران و ۶۶ درصد تالابهای جهان را تشکیل میدهد.
تالاب شادگان از لحاظ رتبههای ثبت شده در یونسکو در گذشته در رتبه پنجم جهانی قرار داشتن ولی متأسفانه به علت ورود آلایندههای صنعتی به این تالاب و دخل و تصرفات مصنوعی در اکوسیستم آن، مرتبه بینالمللی آن تا رده بیست و دوم نزول کرد.
صنعت گردشگری در تالاب شادگان
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان، روستای رگبه را به عنوان روستای نمونه و پایگاه گردشگری تالاب معین کرده است و ایستگاه گردشگری در منطقه احداث نموده است وافرادی در زمین راهنمایی و ارایه خدمات مورد نیاز به گردشگران تعیین شدهاند که همواره میتوان قایقهایی با قایقرانان نوجوان را در کنار آب منتظر یافت و همچنین مناظر این تالاب به ویژه در فصل بهار و اواخر زمستان دیدنی میباشد.
ساکنان بومی تالاب شادگان دارای صنایع دستی میباشند که می توان با ایجادجایگاهی در تالاب برای فروش هنر دست بومیان هنرمند تالاب، این صنایع دستی ارزشمند را ارایه داده و زمینه اشتغال را نیز برای جوانان منطقه ایجاد شود.
تالاب شادگان با وجود نعمت و ظرفیت های بی شمارش هیچ گاه توسعه و احیای قابل توجه را به خود ندیده است و تاکنون تمام برنامه های ایجاد شده برای آن در حد آرزو و رویا مانده است این در حالی است که اخیرا به علت شرایط بی نظیر تالاب حتی سرمایه گذاران خارجی نیز برای توسعه آن ابراز علاقه کرده اند.
تالاب بین المللی شادگان به عنوان یک تالاب مهم بین المللی شناخته شده، علیرغم تنوع زیستی غنی و جاذبه های گردشگری فراوان، متاسفانه هنوز در کشور و حتی استان خوزستان ناشناخته مانده است.
این تالاب یک سیستم زیست محیطی وسیع متشکل از تالاب های شیرین و شور، به علاوه خلیج جزر و مدی خور موسی و جزایر آن است. تالاب در پائین دست حوزه رودخانه جراحی بین شهرهای شادگان، آبادان و ماهشهر در استان خوزستان قرار داشته و در سمت پائین دست، به خلیج فارس می پیوندد.
از ویژگیهای مهم و بی نظیر تالاب شادگان می توان به مقیاس بزرگ، طبیعی بودن، تنوع زیستگاهی و نقشی که در تامین معاش ساکنان محلی ایفا می کند، اشاره کرد. سه شهر بزرگ شادگان، آبادان و ماهشهر در حاشیه این تالاب و تعدادی روستا نیز در مجاورت آن قرار دارند، همچنین دو روستا در داخل این تالاب قرار گرفته اند. جمعیت شهر شادگان و روستاهای اطراف از نظر تاریخی برای تامین معاش وابسته به تالاب هستند.
از مهمترین تهدیدات این تالاب می توان به وجود جریانات ورودی زهکش ها، آلودگی آب، کاهش جریان های سیلابی، تغییرات اقلیمی، خشکسالی طولانی مدت، معرفی گونه های غیربومی، نشت مواد نفتی از لوله ها و اختلال و ایجاد مزاحمت برای حیات وحش اشاره کرد.
کوچه پس کوچه های روستای سراخیه در میان آب
اینجا ونیز ایران است البته به جز آب هیچ شباهت دیگری به ونیز ندارد. بر خلاف تصور اولیه در تمام این محدوده آب نمی بینید و تالاب شادگان، فضایی مشابه خور دارد.
رودخانه جراحی بزرگترین تامین کننده آب این تالاب است و بعد از آن نهر بحره که از رودخانه کارون منشعب می شود، تالاب شادگان را تغذیه می کنند. طغیان کارون و مدهای خلیج فارس و بارش های منطقه هم در تامین آب شادگان نقش دارند. تالاب شادگان باقیمانده از تالاب بسیار بزرگی است که زمانی تا هورالعظیم در مرز عراق ادامه داشته و احتمال می رود بخش دور افتاده و جدا شده ای از مجموعه تالاب های گسترده و به هم پیوسته بین النهرین باشد.
مساحت تالاب شادگان که در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده، ۴۰۰ هزار هکتار است اما اندازه گیری سال ۱۳۸۳ مساحت تالاب را حدود ۵۴ هزار هکتار نشان می دهد.
شکارچیان در تالاب شادگان
تالاب شادگان که در کنوانسیون بین المللی رامسر ثبت شده در جلگه خوزستان و شمال خلیج فارس قرار گرفته و میزبان تعداد زیادی از پرندگان کم نظیر بومی و مهاجر است.
این تالاب زیستگاه ۱۷۴ گونه پرنده است که ۱۳ گونه از آنها مانند اردک مرمری، پلیکان پا خاکستری، عروس غاز، اردک سرسفید، گیلانشاه خالدار، عقاب شاهی، عقاب تالابی خالدار و عقاب دریایی دم سفید در معرض خطر انقراض جهانی است.
با این وجود، شکار پرندگان در این تالاب به شکل وسیعی صورت می گیرد و فروش پرندگان شکاری یکی از راه های امرار معاش روستاییان اطراف تالاب است و گاه گاه قایق های شکارچی در منطقه دیده می شوند که شکارچیان با تفنگ شکاری بر روی آنها به دنبال صید خود می گردند و تقریبا هر پرنده ای که بخواهید در سبد زنانی که در کنار جاده بساط کرده اند، یافت می شود از طاووسک اهلی تا مرغ و خروس های خانگی.
تالابی که ارزش بیش از یک بار دیدن را دارد
نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی در خصوص جاذبه تفریحی و گردشگری منحصربه فرد تالاب شادگان به خبرنگار مهر می گوید: شادگان یکی از شهرهای مستعد خوزستان در زمینه گردشگری است که متاسفانه جاذبه های تفریحی و گردشگری ناب و بکرش به علت های مختلف هنوز برای مردم کشور و حتی خوزستان ناشناخته مانده است.
عبدالله تمیمی در گفتگو با خبرنگار مهر می افزاید: همه ایران و حتی جهان، شادگان را به تالابش می شناسند، این تالاب به خوبی مورد رسیدگی سازمان های متولی قرار نگرفته زیرا می توانست کل اقتصاد شادگان را احیا کند. این تالاب چه در زمینه گردشگر و چه در زمینه ایجاد شغل هایی مثل صید انواع طیور کشاورزی و ماهگیری ظرفیت های بی شماری دارد.
وی اظهار می کند: به گواه افرادی که در محیط پیرامون تالاب شادگان حضور یافته اند، این تالاب آنقدر زیبا و پر جذبه است که بیش از دو بار افرادی را به سمت خود می کشاند و به عبارتی ارزش و لذت بیش از یک بار دیدن را دارد.
نماینده مردم شادگان در مجلس عنوان می کند: تالاب بین المللی شادگان ۲۹۶ هزار هکتار مساحت دارد و از شمال به شادگان و خور «دورق» و از جنوب به رودخانه بهمنشیر منتهی می شود. سطح تالاب با گیاهان آبدوست چون لویی و چولان و گیاهان غوطه ور پوشیده شده و محل بسیار مناسبی برای پرندگان آبزی به شمار می رود.
تمیمی تصریح می کند: در این تالاب، انواع ماهیان آب شیرین و شور مانند بنی، شیرید، حمری، شانک، ماهی های پرورشی و پرندگانی چون فلامینگو، حواصیل، لک لک، غاز وحشی، اردک،گراز،و … زیست می کنند. تنها زیستگاه و محل زاد و ولد اردک کرکری در جهان این تالاب است و پرندگانی چون «گیلانشاه خالدار» و «اکراس آفریقایی» نیز از نمونه های بسیار کمیابی هستند که در این منطقه یافت می شوند.
وی به صنایع دستی منحصر به فرد این شهرستان اشاره می کند و می گوید: در شادگان عبابافی و جاجیم بافی رواج دارد. صنایع دستی شادگان هم مانند سایر نقاط این ناحیه از بافت حصیر، بوریا، سبد و امثال آن تشکیل شده و برای تهیه آن از برگ درخت خرما و یا نی های تالاب شادگان استفاده می شود.
نماینده مردم شادگان در مجلس با اشاره به رونق صنایعی مثل کشاورزی و دامداری در شادگان اظهار کرد: آب و هوای گرم و مرطوب شهرستان شادگان سبب رواج محصولات گرمسیری در این ناحیه شده است. گندم، خرما و برنج از عمده ترین محصولات کشاورزی منطقه به شمار می روند. دامداری نیز در این شهرستان رواج داشته و انواع فرآورده های لبنی و تولیدات دامی مانند لبنیات، پشم و پوست از محصولات دامی این شهرستان است.
بازدید سرمایه گذاران فرانسوی از تالاب شادگان
ناظم ثبوتی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شادگان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر از بازدید پنج مرحله ای سرمایه گذاران بخش خصوصی داخل کشور و تنی چند از سرمایه گذاران فرانسوی از دو منطقه روستایی «صراخیه و رگبه» خبر می دهد و می گوید: این سرمایه گذاران داخلی و خارجی به همراه هیئتی مرکب از مشاوران اقتصادی شیلات و گردشگری استاندار خوزستان و در راس آنها امیر عباس بهاری مشاور اجرایی استاندار خوزستان در امور سواحل، رودخانه ها و تالاب های استان ضمن بازدید از این مناطق به منظور بررسی چگونگی سرمایه گذاری در بخش گردشگری و همچنین رایزنی با مسئولین محلی برای شناخت ظرفیت ها و پتانسیل های سیاحتی منطقه مذکور و نیز بررسی موضوع جذب توریست داخلی و خارجی به ویژه توریست های کشورهای حوزه خلیج فارس با فرماندار شادگان و بخشدار خنافره دیدار و تبادل نظر کردند.
وی می افزاید: از جمله برنامه ها و رایزنی هایی که در این بازدید مطرح شد سرمایه گذاری دولتی در بخش گردشگری «منطقه رگبه» با تخصیص اعتبار ملی، ایجاد زیر ساخت های گردشگری با اجرای پروژه سرویس های بهداشتی، نمازخانه و سوپرمارکت و نیز ایجاد اسکله برای تالاب گردی در طرح های آتی منطقه مذکور بود.
درخواست احداث هتل ۵ طبقه در دارخوین
مدیر میراث فرهنگی و گردشگری شادگان اظهار می کند: درخواست احداث هتل پنج طبقه در منطقه استراتژیک دارخوین که مسیر ترانزیتی حمل و نقل کالا از دهانه ورودی به منطقه آزاد اروند و عبور هزارها کاروان راهیان نور به طور سالانه است دیگر مسئله مطرح شده در این رایزنی ها بود که پس از آن به استان برای بررسی موضوع و صدور مجوز و دستور همکاری با بخش خصوصی اعلام شد.
ثبوتی بیان می کند: تخصیص اعتبار لازم توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان برای سرمایه گذاری در بخش گردشگری «منطقه رگبه» با رایزنی های عبدالله تمیمی نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی و تشکیل جلسه با مدیرکل میراث فرهنگی خوزستان و قول مساعد وی برای تخصیص مبلغی در خصوص فعالیت های مختلف اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شادگان از جمله اقداماتی است که در راستای رسیدگی و توجه به بخش گردشگری تالاب شادگان صورت گرفته است.
دعوت از سرمایه گذاران بخش خصوصی
وی ادامه می دهد: اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان شادگان با توجه به نامگذاری سال ۹۳ به نام «اقتصاد، فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» توسط مقام معظم رهبری در نظر دارد به منظور عملی شدن دستورات و منویات ایشان، ضمن تاکید بر اجرای سریعتر پروژه های ملی و استانی از کلیه سرمایه گذاران بخش خصوصی که مایل به سرمایه گذاری در بحث گردشگری به ویژه استفاده از ظرفیت های تالاب بین المللی شادگان که از نظر وسعت در رده هجدهمین تالاب جهان و بزرگترین تالاب کشور قرار دارد و از طبیعت و چشم انداز بسیار زیبا با تنوع زیستی، جانوری و گیاهی خوبی برخوردار است، دعوت به عمل آورد تا ضمن بازدید نسبت به سرمایه گذاری در این منطقه اقدام کنند.
مدیر میراث فرهنگی و گردشگری شادگان تصریح می کند: به طور یقین استاندار خوزستان به عنوان یکی از حامیان بحث رونق گردشگری در استان از هر گونه سرمایه گذاری و ایده و نظری که بتواند در این راستا و به منظور تقویت زیر ساخت های گردشگری استان مثمر ثمر باشند، حمایت و پشتیبانی می کند.
پیشنهاد احداث پارک آبی – خاکی در منطقه صفر مرزی شادگان
ثبوتی به عنوان نمونه به درخواست های مطرح شده برای جذب سرمایه گذار در مناطق گردشگری حومه تالاب شادگان اشاره و عنوان می کند: از جمله این طرح های پیشنهادی می توان از پذیرش درخواست سرمایه گذاری بخش خصوصی در «منطقه سلمانه» از توابع شهرستان دارخوین در منطقه صفر مرزی شادگان و منطقه آزاد اروند برای احداث پارک آبی – خاکی و ایجاد استراحتگاه هایی برای مسافران و کاروان های راهیان نور نام برد.
وی می افزاید: پذیرش درخواست سرمایه گذاری بخش خصوصی در خصوص ایجاد مجتمع های بین راهی در مسیر اتوبان اهواز – آبادان در مناطق «دارخوین و دابوهیه» از توابع شهرستان شادگان از دیگر طرح های پیشنهادی در بحث سرمایه گذاری در این مناطق گردشگری است.
مدیر میراث فرهنگی و گردشگری شادگان توجه به بحث گردشگری در محدوده تالاب بین المللی شادگان را یکی از مسائلی می داند که می تواند در معرفی جاذبه های گردشگری استان خوزستان در سطح ملی و بین المللی موثر باشد و در بحث جذب توریست و رونق اقتصادی استان نقش مهمی را ایفا کند.
ثبوتی، بهترین راه رسیدن به رونق گردشگری در استان و به ویژه مناطقی مانند تالاب شادگان که از جاذبه های زیست محیطی فراوانی برخوردار است را در حمایت مسئولان از جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی عنوان می کند.
