در زمان وقوع یک درگیری عمدی یا حادثهای غیرعمدی، دستها از اولین بخشهایی هستند که ممکن است دچار آسیب و جراحت شوند. این امر به دلیل این است که انسان معمولاً برای دفاع از خود به دستهایش متکی است؛ بنابراین، دیه دست بر اساس نوع جراحت و آسیبهای وارد شده، در قانون مجازات اسلامی مشخص شده است.
آسیبهای دست ناشی از حوادث عمدی یا غیرعمدی میتواند شامل قطع، فلج، شکستگی، کبودی، تورم، دررفتگی و جراحاتی مانند خراشیدگی یا پارگی بافت باشد که ممکن است به استخوان دست نیز آسیب برساند. در نتیجه، میزان دیه برای هر یک از این آسیبها متفاوت است و برای آگاهی از مبلغ دیه هر جراحت، باید به مواد قانونی مربوطه در قانون مجازات اسلامی مراجعه کرد.
دیه دست یکی از انواع دیههای مشخصشده در فقه و قانون است که بهازای آسیبهای وارد شده به دست فرد پرداخت میشود. دیه برای دست بسته به میزان آسیب وارد شده، ممکن است متفاوت باشد، اما در صورت از دست رفتن کامل دست، دیه کامل دست پرداخت میشود. در مواردی که فرد مرد باشد، دیه کامل دست برابر با دیه کامل مرد محاسبه میشود، در حالی که در صورت آسیب به دست زن، دیه کامل دست برابر با دیه کامل زن است که در بسیاری از موارد به نصف دیه مرد میرسد. این تفاوتها بر اساس اصول فقهی و قوانین مدنی تعیین شده و هدف از آن جبران خسارت ناشی از آسیبهای جسمی است. دیه دست بهطور کلی شامل جبران هزینههای پزشکی، از دست رفتن تواناییهای جسمی و تأثیرات اجتماعی ناشی از آسیبهای واردشده به دست میباشد.
دیه جراحات دست در سال ۱۴۰۳
همانطور که پیشتر اشاره شد، دست یکی از مهمترین اعضای بدن است که بهویژه در مواقع دفاع از خود ممکن است دچار آسیبهای جدی شود. دیه مربوط به آسیبهای دست، از جمله دیه انگشتان، در قانون مجازات اسلامی مشخص شده و میزان آن بسته به نوع آسیب که میتواند شامل جراحات مختلفی مانند دررفتگی، شکستگی، فلج یا قطعشدن باشد، متفاوت است.
در این بخش، به بررسی دیه و ارش جراحات دست طبق قانون مجازات اسلامی خواهیم پرداخت و میزان دیه و نرخ ارش ۱۴۰۳ برای هر یک از این جراحات را مشخص خواهیم کرد. برای این منظور، ابتدا باید به تعریف انواع جراحات وارد شده بر اعضای بدن طبق ماده ۷۰۹ قانون مجازات اسلامی بپردازیم و سپس میزان دیه دست در سال ۱۴۰۳ را برای هر نوع جراحت تعیین کنیم.
ماده ۷۰۹ قانون مجازات اسلامی، انواع جراحات را به شرح زیر تقسیمبندی کرده است: حارصه، دامیه، متلاحمه، سمحاق، موضحه، هاشمه، منقله، مامومه و دامغه. برخی از این جراحات، مانند دامغه یا مامومه، به مغز مربوط میشوند و ارتباطی با سایر اعضا ندارند.
میزان دیه هر یک از این جراحات در مورد آسیب به سروصورت در همین ماده مشخص شده و طبق تبصره ماده ۷۱۰، دیه جراحات در غیر سروصورت به نسبت دیه مقدر آن عضو محاسبه میشود. درصورتیکه عضوی دیه مقدر نداشته باشد، برای آن جراحت ارش تعیین میگردد.
دیه کبودی دست در سال ۱۴۰۳
اگر آسیب عمدی یا غیرعمدی به دست فرد منجر به کبودی یا تغییر رنگ پوست آن شود، فرد مستحق دریافت دیه خواهد بود. در این بخش از مقاله، به بررسی دیه کبودی در دست و نرخ ارش ۱۴۰۳ آن بر اساس ماده ۷۱۴ قانون مجازات اسلامی خواهیم پرداخت. این ماده به شرح زیر است:
“دیه صدماتی که موجب تغییر رنگ پوست میشود، به اینترتیب است: (الف) سیاهشدن پوست صورت، شش هزارم، کبودشدن آن، سه هزارم و سرخشدن آن، یک و نیم هزارم دیه کامل. (ب) تغییر رنگ پوست سایر اعضا، به نسبت، نصف مقادیر مذکور در بند (الف) خواهد بود.”
بر اساس این ماده، دیه کبودی دست نصف دیه کبودی صورت است. دیه کبودی صورت معادل سه هزارم دیه کامل، یعنی ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است؛ بنابراین، نصف این مقدار که معادل یک و نیم هزارم دیه کامل است، برابر با ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان خواهد بود. بهاینترتیب، دیه کبودی دست در سال ۱۴۰۳، ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان تعیین میشود.
دیه دررفتگی استخوان دست
برای بررسی دیه دست در سال ۱۴۰۳ در خصوص دررفتگی استخوان، باید به ماده ۵۷۱ قانون مجازات اسلامی مراجعه کرد. این ماده بیان میکند:
“دررفتگی استخوان از مفصل، درصورتیکه منجر به شلشدن یا ازکارافتادگی کامل عضو نشود، ارش دارد و در غیر این صورت، دو سوم دیه همان عضو و در صورت درمان بدون عیب، چهار پنجم از دو سوم دیه آن عضو خواهد بود.”
طبق این ماده، اگر دررفتگی استخوان دستتنها باعث شلشدن یا ازکارافتادن نشود، دیه ارش به مجنی علیه تعلق میگیرد که قاضی آن را بر اساس نرخ ارش ۱۴۰۳ محاسبه خواهد کرد. اما اگر دررفتگی موجب شلشدن یا ازکارافتادن شود، دو سوم دیه دست به مجنی علیه تعلق میگیرد. دیه کامل دست، درصورتیکه قطع شود و انگشتان نیز باشند، معادل نصف دیه کامل انسان است و بنابراین، دو سوم آن برابر با ۴۰۰ میلیون تومان خواهد بود.
همچنین، درصورتیکه دررفتگی استخوان دست که موجب شلشدن و ازکارافتادگی شده، بدون عیب درمان شود، میزان دیه آن چهار پنجم از دو سوم دیه دست خواهد بود. به عبارتی، چهار پنجم از ۴۰۰ میلیون تومان، معادل ۳۲۰ میلیون تومان است.
دیه ترک برداشتن، خردشدن و شکستگی استخوان دست
ماده ۵۶۹ قانون مجازات اسلامی دیه آسیبهای ناشی از ترکبرداشتن، خردشدن و شکستگی استخوان را برای هر عضوی که دارای دیه مقدر است، پیشبینی کرده است. دست نیز بهعنوان عضوی با دیه مشخص، در صورت آسیب از نوع ترک، خرد یا شکستگی، مشمول این ماده میشود. متن ماده ۵۶۹ به شرح زیر است:
“الف – دیه شکستن استخوان هر عضو، یکپنجم دیه آن عضو است و اگر بدون عیب درمان شود، چهار پنجم دیه شکستن آن خواهد بود. ب- دیه خردشدن استخوان هر عضو، یکسوم دیه آن عضو و در صورت درمان بدون عیب، چهار پنجم دیه خردشدن آن خواهد بود. پ- دیه ترکبرداشتن استخوان هر عضو، چهار پنجم دیه شکستن آن عضو است. ت- دیه جراحتی که به استخوان نفوذ کند بدون آنکه موجب شکستگی شود، یکچهارم دیه شکستگی آن عضو است.”
طبق این ماده، دیه شکستگی دست در قسمت استخوان یکپنجم دیه آن است که معادل یکپنجم نصف دیه کامل (معادل ۱۲۰ میلیون تومان) است. اگر شکستگی استخوان دست بدون عیب درمان شود، دیه آن در سال ۱۴۰۳ برابر با چهار پنجم دیه شکستگی، یعنی ۹۶ میلیون تومان خواهد بود.
همچنین، دیه ترکبرداشتن استخوان دست چهار پنجم دیه شکستگی آن، یعنی ۹۶ میلیون تومان است. دیه خردشدن استخوان دست نیز یکسوم دیه آن عضو که برابر با یکسوم نصف دیه کامل (معادل ۲۰۰ میلیون تومان) است، خواهد بود. درصورتیکه خردشدگی استخوان دست بدون عیب درمان شود، دیه در سال ۱۴۰۳ برابر با چهار پنجم دیه خردشدگی، یعنی ۱۶۰ میلیون تومان خواهد بود.
