به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام داوود فیرحی ظهر پنج شنبه در همایش اصول سیاست خارجه اسلامی، عقلانیت و اعتدال در سالن شهید آوینی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشت: مفهوم جنگ مفهوم محوری سیاست خارجی است و هر نوع روابط برمی‌گردد به تعیین موضع در خصوص مفهوم جنگ.
وی با اشاره به اینکه سیاست خارجی امتداد جنگ است ادامه داد: سؤال این است که نسبت فقه با سیاست خارجی چیست؟ هر قدر از کلام فلسفه تاریخ و معرفت شناسی صحبت کنیم سرانجام باید عمل کنیم. تنها دانشی که عمل ما را به قاعده می‌کند فقه است پس نباید اصلاً از آن دوری کنیم.
عضو شورای مرکزی جامعه مدرسین و محققین حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: مروری در ادبیات فقهی اسلام در خصوص جنگ و صلح سه نظریه مهم را نشان می‌دهد. یکی نظریه رایج و سنتی شیعه است که انقلاب اسلامی بر آن مبنا شکل گرفته است. طبق این نظریه جهاد را تقسیم می‌کنند به ابتدایی و دفاعی و بلافاصله از عموم اختیارات فقیه، جهاد ابتدایی را به طور کلی کنار می‌گذارند.
وی با اشاره به وجود جنگ حق و باطل در جهان گفت: این جنگ وجود دارد اما باید دید جایگاه ما در زمان غیبت در آن کجا است.
فیرحی اضافه کرد: وقتی جهاد ابتدایی کنار گذاشته می‌شود پس جوامع غیر اسلامی اساساً در دوره غیبت به دارالحرب تبدیل نمی‌شود. بنابراین فقیه دوره غیبت وظیفه جهاد ابتدایی ندارد و اگر این کار را بکند مسئولیتش به عهده خود جامعه است.
وی اذعان کرد: به لحاظ کلامی دنیا، دنیای حق و باطل است اما از نظر فقهی مسلمان وظیفه جهاد ابتدایی در زمان غیبت ندارد.
عضو شورای مرکزی جامعه مدرسین و محققین حوزه علمیه قم گفت: نظریه دوم در این عرصه این است که فرض کنیم ابتدایی و دفاعی بودن ربطی به معصوم و غیر معصوم نداشته باشد اما فقهای ما بحث مهمی را مطرح کردند که بر اساس آن حکومت جامعه اسلامی با توجه به مجموعه مصالحی که احراز می‌کند می‌تواند جنگ را به طور کلی متوقف کند.
وی ادامه داد: سومین مبنا و نظریه که اهل سنت هم به آن نگاه دارند، این است که برخی بزرگان ما دوگانه جهاد ابتدایی و دفاعی را شکسته‌اند و اصالت را به صلح می‌دهد. ادبیات قرآن هم جنگ مسلح فی‌البداهه را قبول ندارد.
هیچ یک از فقهای شیعه اصالت را به جنگ نداده‌اند
فیرحی اضافه کرد: طبق این نظریه اصل بر صلح است چه در زمان معصوم باشد و چه در زمان غیبت و این از آیات قرآن استخراج شده که جهاد را همواره مشروط کرده است و هیچ یک از مبنای فقهی شیعه اجازه اصالت جنگ به ما نمی‌دهد.
وی افزود: در این میان یک سؤال بسیار مهم است. باید دید حوزه سیاست خارجی بیشتر در حوزه تکالیف ما است یا در حقوق و عرف ما است. اگر ما سیاست خارجی بیشتر به دنبال احقاق حقمان هستیم، عرف راه احراز آن را به ما داده است.
عضو شورای مرکزی جامعه مدرسین و محققین حوزه علمیه قم تأکید کرد: اعتدال یعنی ایجاد هماهنگی بین خواسته‌های یک جامعه و باورهای آن. نه اینکه به خاطر خواسته‌ها، باورها را ترک کنیم و به خاطر باورها، خواسته‌ها را.
وی اظهار داشت: قرار نیست معیشت یک ملت 75 میلیونی را خراب کنیم چون قرار است جنگ حق و باطل داشته باشیم.
فیرحی با دفاع از مذاکره و ایجاد صلح در سیاست خارجه خاطرنشان کرد: قرآن می‌گوید از ترس خدعه از صلح فرار نکنید خداوند از صلح شما محافظت می‌کند.
وی با اشاره به اینکه در کشور ما اتفاق بدی افتاده است همه چیز را نسبت می‌دهند به سکولاریسم افزود: در گذشته رابطه خوبی بین عرف و شرع وجودی داشت اما اخیراً یک عده تا صحبت از عرف می‌شود نسبت سکولاریسم می‌دهند.
این کارشناس فقه سیاسی در خصوص لزوم توجه به صلح گفت: برخی فقها تأکید کرده‌اند که منافع صلح اگر بیشتر از جنگ باشد، صلح واجب است.