میهن پست – قبل از توضیح در مورد نامزدهای برنده جایزه نوبل ۲۰۱۵ باید گفت که جایزه نوبل معتبرترین جایزهٔ علمی است که به یک دانشمند تعلق می‌گیرد.جایزه نوبل در سال ۱۸۹۵، به وصیت کارخانه‌دار و شیمیدان سوئدی، آلفرد نوبل که بیشتر او را به دلیل ابداع دینامیت می‌شناسند، پایه‌گذاری شد و در سال ۱۹۰۱ میلادی، نخستین جوایز این بنیاد اهدا شد. طبق وصیت وی، پنج جایزه به‌طور سالانه در رشته‌های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح؛ به افرادی تعلق می‌گیرد که بیشترین خدمت را به بشر کرده باشند.ششمین جایزه یعنی نوبل اقتصاد نیز در سال ۱۹۶۸ میلادی، توسط بانک مرکزی سوئد پایه‌گذاری شد که البته در لیست جوایز مرتبط با بنیاد نوبل جایی ندارد.
جایزه نوبل چکونه شکل گرفت: پایه‌گذاری جوایز نوبل در پی وصیت آلفرد نوبل شیمیدان، کارآفرین سوئدی و مخترع دینامیت صورت گرفت. آلفرد نوبل در طول زندگی‌اش چندین وصیت‌نامه نوشت. آخرین وصیت‌نامه وی در ۲۷ نوامبر سال ۱۸۹۵ اندکی بیش از یکسال قبل از مرگش نوشته شد. او در ۲۷ نوامبر سال ۱۸۹۵ وصیت‌نامه مذکور را در باشگاه سوئد-نروژ پاریس امضا کرد.
اختراع نوبل مستقیماً در ساخت مواد منفجره مورد استفاده قرار گرفت و او از استفاده نظامی از اختراعش به شدت ناراحت بود. گفته می‌شود درآن زمان، یک روزنامه فرانسوی به مناسبت مرگ لودویگ برادر نوبل، به اشتباه یک اعلامیه‌های درگذشت کودکان را به چاپ رساند و در آن آلفرد نوبل را «سوداگر مرگ» لقب داد؛ نوبل با خواندن این مطلب تصمیم گرفت که آخرین وصیت‌نامه خود را بنویسید. بر اساس این وصیت‌نامه، نوبل ۹۶ درصد از ثروت خود را به پایه‌گذاری مراسم اهدای پنج جایزه اختصاص داد.
انتقاد به اهدای جوایز نوبل : در طی سالها، افرادی که معتقدند توافقات رسمی و تایید اسامی از موفقیت‌های واقعی در روند تصمیم‌گیری در مورد اینکه جایزه باید به چه کسی اهدا شود مهمتر است، جوایز نوبل را مورد انتقاد قرار داده‌اند. شاید یکی از بدترین این موارد در ۱۹۷۳رخ داد که در آن هنری کیسینجر و لی دوک تو به خاطر بازگرداندن صلح به ویتنام به طور مشترک برنده جایزه صلح نوبل شده بودند و این در حالی بود که جنگ در ویتنام همچنان ادامه دشت. لی‌دوک‌تو با این استدلال که صلح هنوز محقق نشده‌است از دریافت جایزه خودداری کرد. و در اعتراضی دیگر اهداء جایزه نوبل به باراک اوباما نیز که در سال دریافت جایزه هنوز در سیاست های خود کاری چشمگیر را در زمینه صلح انجام نداده بود هم از موارد دیگر انتقاد به سیاسی بودن این انتخاب بود.
برنده جایزه صلح نوبل امسال، صبح روز جمعه مشخص می شود. صلح نوبل یکی از پنج جایزه نوبل است که توسط آلفرد نوبل صنعت‌گر و مخترع سوئدی پایه گذاری شده است و برای اولین بار در سال ۱۹۰۱ اعطا شد.
آلفرد نوبل در وصیت‌نامه خود گفته است که این جایزه باید به کسی داده شود که بهترین یا بیشترین کوشش را در راه برادری ملل، انحلال یا کاهش ارتش‌ها یا تشکیل و ترغیب کنفرانس‌های صلح کرده باشد.بر اساس گزارش رسانه ها مطرح ترین شخصیت ها برای دریافت صلح نوبل به شرح زیر هستند:
پاپ فرانسیس: پاپ فرانسیس Franciscus متولد ۱۷ دسامبر ۱۹۳۶ در بوئنوس آیرس، آرژانتین، با نام اصلی خورخه ماریو برگولیو ، رهبر سریر مقدس؛ حکومت مرکزی کلیساهای کاتولیک جهان، است. او از سال ۱۹۹۸ بعنوان سراسقف بوئنوس آیرس بخدمت پرداخت و در سال ۲۰۰۱ مقام کاردینالی را از پاپ ژان پل دوم دریافت کرد. برگولیو در سال ۲۰۱۳ به جای بندیکت شانزدهم به عنوان پاپ انتخاب شد و لقب فرانسیس را برای خود برگزید.
وی اولین عضو فرقهٔ یسوعی، اولین اهل قارهٔ آمریکا و پس از گرگوری سوم سوری، اولین غیر اروپایی است که به این مقام می‌رسد. فرانسیس ایتالیایی، اسپانیایی و آلمانی را به روانی سخن می‌گوید.
پاپ فرانسیس آرژانتینی پس از دست گرفتن قدرت در واتیکان نقشی کلیدی در ازسرگیری روابط آمریکا و کوبا ایفا کرد.سفر موفقیت‌آمیز او به هر دو کشور طی ماه گذشته و اظهار نظر جالب درباره علل نابرابری اجتماعی و تغییرات آب و هوایی هم شانس پاپ را برای پیروزی افزایش داده است.
از ویژگی‌های رهبر کاتولیک‌های جهان می‌توان به محبوبیت عمومی، رفتار دوستانه و انعطاف‌پذیری در برخی مسائل اشاره کرد.از آن طرف اما دیدار پاپ فرانسیس با کشیش تندروی ایالت کنتاکی و همچنین صحبت کردن با یکی از دانش‌آموزان اسبق‌اش چهره وی را لکه دار کرده است.
جان کری: جان فوربز کِری -John Forbes Kerry- متولد ۱۱ دسامبر ۱۹۴۳، سیاستمدار آمریکاییست که ۶۸مین وزیر امورخارجه و کنونی ایالات متحدهٔ آمریکاست. او از ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۳ سناتور دموکرات ایالت ماساچوست در مجلس سنای آمریکا بود. در تاریخ ۲۹ ژوئیه ۲۰۰۴ او رسماً به عنوان نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۴ معرفی شد که از جورج بوش شکست خورد. کری در یک منطقه تاریخی در شهر بوستون به نام بیکن هیل زندگی می‌کند که یکی از گران‌قیمت‌ترین مناطق این شهر به شمار می‌رود.
پیش از اینکه بحران مهاجرتی اروپا در تابستان به اوج خود برسد، انتخاب وزرای خارجه ایران و آمریکا متحمل‌ترین گزینه پیروزی جایزه صلح نوبل بودند که این دو مقام دولتی با گذراندن بیش از دو سال دیپلماسی فشرده سرانجام توانستند در پرونده هسته‌ای ایران به توافقی دست یابند، مساله‌ای که پیش از آن غیرممکن به نظر می‌رسید.
از سوی دیگر اما این توافق هنوز به مرحله اجرایی نرسیده است و همچنان هدف انتقاد جمهوری‌خواهان و رژیم صهیونیستی است اما نکته قابل توجه در این میان تلاش گسترده رسانه های غربی برای کنار هم قراردادن ظریف و کری و به نوعی عادی جلوه دادن روابط این دو وزیر است؛ امری که به شدت قابل تامل به نظر می رسد.
محمدجواد ظریف: محمدجواد ظریف (۱۷ دی ۱۳۳۸ در تهران) دیپلمات ایرانی و وزیر امور خارجه کنونی جمهوری اسلامی ایران، عضو شورای عالی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران و استاد میهمان دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران است.ظریف به مدت ۵ سال (از ۱۴ مرداد سال ۱۳۸۱ تا ۵ تیر سال ۱۳۸۶) سفیر و نمایندهٔ دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد بوده‌است. او خود را عضو هیچ‌یک از احزاب سیاسی ایران نمی‌داند.
وی بیش از سایر وزرای دیگر در تاریخ انقلاب اسلامی در صحن مجلس و در کمیسیون امنیت ملی حاضر شده است و دربارهٔ مسائل گوناگون به نمایندگان پاسخ داده است. وی از این لحاظ رکورددار است. او اولین مقام سیاسی جمهوری اسلامی ایران است که پس از انقلاب اسلامی با رئیس جمهور ایالات متحده امریکا، باراک اوباما دیداری کوتاه داشته و با وی مصافحه کرده است.
وی نیز به عنوان نماینده رسمی و سر تیم ایران در مذاکرات هسته ای و به دلیل تجربه و تسلطش به زبان انگلیسی به همراه شناخت کاملی که وی از وضعیت و موضع خاص قدرت های بزرگ درقبال ایران داشت توانست روندی خوب را در مذارکرات هسته ای آن هم در مدت زمانی بیش از ۲ سال پیش بگیرد و به عنوان نمایند ایران توانست این مذاکرات را به مسیر توافقی خوب هدایت کند.و او امروز نام خود را به عنوان نامزد دریافت جایز صلح نوبل می بیند.
آنگلا مرکل: آنگِلا دوروتِئا مِرکِل متولد ۱۷ ژوئیۀ ۱۹۵۴ در هامبورگ،سیاستمدار آلمانی، دبیرکل اتحادیه دموکرات مسیحی آلمان و از ۲۲ نوامبر ۲۰۰۵ صدراعظم کنونی و اولین بانویِ صدراعظم در تاریخ آلمان است.
او به‌عنوان رئیس اتحادیه دموکرات مسیحی‌ها (CDU)، دولت ائتلافی با حزب همپیمانش اتحادیه سوسیال مسیحی بایرن (CSU) و حزب سوسیال دموکرات آلمان (SPD) را تا سال ۲۰۰۹ رهبری کرد. این ائتلاف پس از دو ماه مذاکره در پی انتخابات فدرال آلمان در ۲۰۰۵ تشکیل شد. پس از انتخابات فدرال در سال ۲۰۰۹ و خروج سوسیال دمکرات‌ها از دولت، مرکل دولت ائتلافی جدید را با مشارکت حزب دموکرات آزاد تشکیل داد.
مرکل که در پی اولین انتخابات مشترک هر دو آلمان شرقی و غربی در دسامبر ۱۹۹۰ و از ایالت «مکلنبورگ-فورپومرن» که از ایالات آلمان شرقی سابق بود، به بوندس‌تاگ راه یافته از سال ۲۰۰۰ تا کنون رئیس اتحادیه دموکرات مسیحی‌ها بوده و رئیس دولت ائتلافی آلمان فدرال است.
آنگلا مرکل رهبر دوفاکتوی اتحادیۀ اروپا خوانده شده‌است،و مجلۀ فوربز او را در ۲۰۱۲ دومین شخص قدرتمند جهان نامید که بالاترین رتبه‌ای است که یک زن تاکنون بدان رسیده‌است.
مرکل اولین صدراعظم زن آلمان و اولین شهروند آلمان شرقی سابق است که بر آلمانِ دوباره‌متحدشده حکم می‌راند. وی برای سه سال متوالی (۲۰۱۱، ۲۰۱۲، ۲۰۱۳) ازسوی مجلهٔ فوربس به‌عنوان قدرتمندترین زن جهان انتخاب شد.
صدراعظم آلمان اخیرا و پس از باز کردن درهای کشورش به روی پناهجویان به یکی از گزینه‌های به دست اوردن جایزه صلح نوبل تبدیل شده است.تصمیم مرکل برای ورود بیش از ۸۰۰ هزار تن از این آوارگان سوری به کشورش. ژستی تاثیرگذار بود که واکنش سایر سران کشورهای اروپا را برجسته‌تر کرد.
همزمان با تاثیر احساسی تصمیم مرکل و نامیده شدن پیروز نوبل از سوی برخی، بعضی دیگر این تصمیم وی را عامل تنش و اختلاف بین کشورهای میزبان پناهجویان می‌دانند.
راه‌آهن اتریش به حالت تعلیق درآمده و کنترل مرزی جدیدی در برخی مناطق جهت مقابله با موج مهاجرت ایجاد شده است که در این میان کشوری چون یونان که از بازی اقتصادی با دولت آلمان دل خوشی ندارد قطعا از این انتخاب خرسند نخواهد شد.
موسی زرای: این کشیش اریتره‌ای برای آوارگان کشورش مرکز کمک‌رسانی ایجاد کرد.او همچنین یکی از مدافعان حقوق پناهجویانی است که با فقر و فلاکت در اروپا زندگی می‌کنند.اگر کمیته نوبل به دنبال یک قهرمان برای همه باشد زرای می‌توان آن گزینه باشد.
ویکتور اوچن: این فعال ۳۳ ساله از درگیری‌ها و ناآرامی‌های شدید شمال اوگاندا جان سالم به در برده در حالی که کشته شدن برادر بزرگترش را به دست گروه شورشیان شاهده بوده است.او شبکه جامع جوانان آفریقایی را برای کمک به کودکان قربانی برای بازگشتن به زندگی راه‌اندازی کرده است.
دنیس موکوگ: این دکتر زنان کنگویی سال‌هاست که به دلیل کمک‌هایش به قربانیان تجاوز در کشورش مورد توجه کمیته صلح نوبل است.او در سال ۲۰۱۴ برنده جایزه ساخاروف پارلمان اروپا شد.
