نقاشی طبیعت بر تاروپود لباس گیلان

لباس محلی گیلان، با عشقی به پهنای طبیعت زیبای گیلان دوخته شده است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه گیلان، لباس محلی بانوان گیلانی به واسطه تنوع رنگ و نوع پوشش، یکی از بهترین انواع لباس‌های محلی ایران است. در گیلان، مردم به دلیل وجود طبیعتی زیبا و مملو از رنگ، کمتر از رنگ مشکی در لباسشان استفاده می‌کنند مگر زنان مسن که آنان نیز تنها لچک خود را که زیر روسری بسته می‌شود از این رنگ تیره انتخاب می‌کنند.

یکی از نشانه‌های فرهنگی در مناطق مختلف جهان و ایران، لباسهای محلی است. این لباسها با توجه به آب و هوای مناطق از تنوع رنگ و شکل برخوردار بوده و از گذشته‌های دور دارای پوشش کامل بوده‌اند.

لباس محلی گیلان، میراث جهانی ایرانیان با زیبایی که از روح نیاکان این خاک در آن به امانت مانده است باید به عنوان یک هویت ملی حفظ شود. زنان روزگاران کهن گیلان، رنگ در رنگ در هم تنیدند و با عشقی به پهنای طبیعت زیبای گیلان پوششی تهیه کردند، رنگین و پرنشانه. آنها سینه به سینه آموختند، طرح زدند، به تن کردند، گوشه گوشه بقچه‌های جهیزیه را با آن زینت کردند و نسل به نسل به یکدیگر «رنگ» هدیه کردند.

هم اکنون باید برای دیدن شلیته‌های پرچین و بلند لباس زن گیلان کیلومترها دشت را پیمود تا شاید زنی را ببینی که لباسی محلی به تن کرده باشد. به گفته محققان این طرح لباس قدمتی بیش از چهار هزار سال دارد. روسری و سربند (لچک) پیراهن یا جمه، جلیقه کت، الجاقبا، دامن، شلیته، شلوار و چادر کمر از بخشهای اصلی لباس محلی زنان گیلان است.

“الجاقبا” پوشش دوخته شده‌ای از مخمل یا پارچه چادر شب است که پوشش زنان در کوهستانهای شرقی و قاسم آباد بوده است. “شلیته” یا کوتاه تومان (تنبان) دامنی کوتاه و پرچین است که به آن “گرد تومان” نیز می‌گویند. تنبان واژه ای است که برای دامن بلند چین دار در مرکز و شرق گیلان استفاده می‌شود.

“چادر کمر”، پوششی است که بانوان گیلانی آن را به کمر می‌بندند، بانوان ساکن جلگه به آن “کمردبد” می‌گویند، همچنین در گویش محلی به چادرشب “چارشو” گفته می‌شود و رنگ اصلی زمینه آن معمولا قرمز است.

بانوان، چادر را هنگام کار کشاورزی مثل چیدن برگ سبز چای، نشاء، وجین و چیدن مرکبات در هوای سرد و هنگامی که مجبورند ساعتها به شکل خمیده کار کنند به دور کمر می‌بندند زیرا بستن آن هم از کمردرد جلوگیری می‌کند و هم موجب گرم نگه داشتن آنان می‌شود، همچنین از آن برای بستن کودک به پشت هنگام کار کردن استفاده می‌شود.

لباس‌های محلی زنان گیلان را می‌توان به سه بخش شرق، غرب و مرکزی تقسیم‌بندی کرد. لباس زنان شرق گیلان به لباس «قاسم‌آبادی»، لباس زنان غرب گیلان «تالشی» و لباس زنان مرکز گیلان با عنوان «رسوخی» معروف است.

لباس «رسوخی» بیشتر در شهر ماسوله دیده می‌شود که یادگار زمان قاجار است و از شهرهایی مانند زنجان به گیلان رسوخ کرده است. پارچه‌هایی که در لباس زنان شرق و غرب گیلان به کار می‌رود نیز متفاوت است. در لباس زنان غرب گیلان متن پارچه‌های لباس دارای گل‌های رنگارنگ و درشت است در حالی که در لباس زنان شرق گیلان زمینه پارچه ساده و یکرنگ است و تزئینات آن از نوار دوزی‌هایی با رنگ‌های مختلف تشکیل شده است.

هرچه به کوهپایه‌های گیلان نزدیک‌تر می‌شویم، نوع پارچه ضخیم‌تر می‌شود مثلاً ساکنان دیلمان بیشتر از پارچه مخمل استفاده می‌کنند و آنهایی که در جلگه زندگی می‌کنند، لباس‌هایشان از جنس ابریشم است.

لباس زنان غرب گیلان دارای زیبایی خاص و منحصر به فردی است. لباس زنان تالشی در نمای کلی و در غربی‌ترین منطقه تالش شامل روسری یکدست سفید، جلیقه که گاهی با سکه‌های درشت تزئین می‌شود، پیراهن بلند تا مچ پا و دامنی که در فارسی شلیته و در زبان محلی شلار نامیده شده، است. بلندی پیراهن و شلیته، مشخص‌کننده بخش‌های مختلف غرب گیلان است. به طور مثال در غربی‌ترین منطقه تالش (هشتپر) پیراهن بلند و در ماسال پیراهن کوتاه تا بالای زانو است.

لباس زنان شرق گیلان و منطقه قاسم‌آباد در شهرستان رودسر دارای ویژگی فرهنگی خاصی است. لباس زنان قاسم‌آباد به دلیل تنوع رنگی زیاد و جذابیت بالا بسیار معروف بوده و عمومیت پیدا کرده است، به طوری که نشانه‌هایی از این لباس در نقاط دیگر جلگه شرق گیلان دیده می‌شود. این لباس شامل یک روسری زیرین به نام «مندیل» است که به جای آن از کلاه نیز استفاده شده و با تعداد زیادی سکه در قسمت پیشانی تزئین می‌شود. البته این کلاه مختص قاسم‌آباد نیست. جلیقه آن مانند جلیقه‌های دیگر است با این تفاوت که با سکه تزئین می‌شود. پیراهن قاسم‌آبادی تفاوت خاصی با پیراهن‌های نقاط مختلف گیلان دارد.

لباس‌های دیلمان بسیار زیبا دوخته می‌شود.طرح گل و گلدان و ماه و ستاره که در معماری ایران استفاده می‌شده از جمله طرح‌هایی است که به همراه طرح زیگزاگ در این لباس وجود دارد. همچنین در دیلمان نوعی از دامن زنانه با حفظ نشانه‌های تاریخی آن از پارچه مخمل دوخته می‌شود. لباس دیلمانی، سراسر سکه‌دوزی شده است.

سابقه تاریخی لباسهای محلی استان گیلان به اشیای کشف شده در چراغعلی تپه رستم آباد (مارلیک) باز می‌گردد. در تکه‌های یافت شده در این اکتشاف، طرحی از بانوی گیلانی وجود دارد که هنوز هم در لباس زنان گیلان به ویژه در کوهپایه‌های شرق گیلان این نشانه‌ها را می‌توان یافت، این نشانه‌ها شامل بلندی لباس تا مچ پا، طرح جلوی لباس، طرح زیگزاگ در پای دامن و نحوه بستن روسری است.

انتهای پیام