گوناگون

یارانه، جوامع کوچک را تنبل کرده است

یک جامعه‎شناس، اجرای طرح هدفمندی یارانه‎ها را زمینه‎ساز تنبلی جوامع کوچک علی‎الخصوص روستاییان در گرداندن چرخ اقتصاد عنوان کرد.

حسین احمدی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه زنجان، با بیان اینکه متاسفانه اجرای این طرح تبعات اجتماعی منفی بسیاری بر جای گذاشته است، اظهار کرد: با توجه به اینکه توزیع رانت‎های اقتصادی ریشه در اقتصاد سیاسی دارد، توزیع درآمدهای حاصل از منابع طبیعی هر کشوری به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم صورت می‎گیرد، به این شکل که توزیع غیرمستقیم صرف سرمایه‎گذاری یا سیاست‎گذاری‎های اجتماعی می‌شود.

این کارشناس با اشاره به اینکه ایجاد کارخانه و توسعه آموزش و پرورش که باعث کاهش نرخ بیکاری، افزایش رشد آگاهی و در نتیجه رشد و بهبود کیفیت زندگی می‌شوند، نمونه‎هایی از توزیع غیرمستقیم این درآمدها هستند، گفت: بالعکس در توزیع مستقیم درآمدهای حاصل از رانت که به دو صورت برابر و نابرابر صورت می‎گیرد، نقدینگی مستقیماً به دست خود شخص می‌رسد.

وی افزود: به عنوان مثال قبل از اجرای طرح هدفمندی یارانه‎ها، درآمد حاصل از فروش نفت ایران به شکل نابرابر توزیع می‌شد که نمونه‎ای از آن را می‎توان پرداخت سوبسید به بنزین از جانب دولت عنوان کرد، چرا که در برابر برخی از افراد که مالک چندین خودروی شخصی و لوکس هستند، عده‌ای نیز که علی‎الخصوص در جوامع روستایی به سر می‎برند حتی از داشتن یک وسیله نقلیه شخصی بی‎بهره‎اند.

احمدی همچنین در ادامه با اشاره به پرداخت سوبسید به نان، گاز، آب، خدمات دانشگاهی و … و در مقابل بهره‎مندی بیشتر جوامع شهری از این مواهب، تاکید کرد: در واقع طرح هدفمندی یارانه‎ها انتقادی بود به توزیع نابرابر درآمدهای ناشی از فروش نفت، چرا که در چنین شرایطی شعار «عدالت یعنی برابری توزیع» رعایت نمی‌‎شد.

وی تصریح کرد: در واقع هدف اصلی از بیان طرح هدفمندی یارانه‎ها توزیع عادلانه درآمدهای حاصل از رانت و به عبارتی حضور پول نفت در سفره ایرانی‎ها و لمس نتیجه مثبت حاصل از آن بود، اما در این مرحله این سوال مطرح می‌شود که توزیع مستقیم و برابر درآمدهای نفتی در چه جامعه‎ای مناسب است و چه شرایطی را می‌طلبد؟

احمدی با تاکید بر اینکه پدیده‎های اجتماعی را عوامل متعددی هستند که اداره می‎کنند و یک سیاست اجرایی در مناطق مختلف، اثرات مثبت و منفی متفاوتی بر جا می‎گذارد، گفت: متاسفانه اجرای طرح هدفمندی یارانه‎ها علی‎رغم اینکه در بطن امر حرکت درستی محسوب می‌شد، نتایج غلطی در کشور بر جای گذاشت و از نظر اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تبعات سویی در برداشت.

این جامعه‎شناس افزود: قبل از اجرایی شدن این طرح، تنها یک درصد از تبعات منفی آن قابل پیش‎بینی بود از قبیل تورم و بیمار شدن اقتصاد کشور، اما اثرات منفی آن در سایر حوزه‎ها از قبیل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به مرور زمان مشخص شد که تنبلی در محیط‎های روستایی نمونه بارزی از آن بود.

احمدی ادامه داد: در محیط‌های روستایی و جوامع کوچک، علاوه بر بیشتر بودن تعداد اعضای خانواده، هزینه جهت مولفه‎هایی از قبیل اینترنت، حمل و نقل، کتاب و … کمتر از جوامع شهری است، درنتیجه مبلغ ماهانه باقی‌مانده از یارانه‏‌های دریافتی بیشتر و هزینه‎های جانبی کمتر است.

وی تصریح کرد: در چنین شرایطی افزایش آمار گرایش به سمت انحراف را هم می‎توان یکی دیگر از معضلات دریافت یارانه و خرج نشدن آن در حوزه‎های فرهنگی و اجتماعی در جوامع روستایی برشمرد، چرا که متاسفانه برخی از محیط‎ها مستعد گرایش به سمت ناهنجاری از جمله توزیع و مصرف مواد مخدر هستند.

این کارشناس جامعه‎شناسی با بیان اینکه در محیط‌های روستایی آینده‌نگری و برنامه‌ریزی کمتر از جوامع شهری است و خرده‌فرهنگ دهقانی بر پایه «دم غنیمتی» استوار است، گفت: درصدی از این افراد به جای پیش‌بینی افزایش قیمت حامل‎های انرژی و برنامه‌ریزی جهت مصرف یارانه، آن را صرف خرید سایر کالاها از قبیل گوشی موبایل، لباس و … می‎کنند.

وی ادامه داد: در این شرایط الگوی مصرف، انتظارات و سبک زندگی تغییر کرده و روستاییانی که در بسیاری موارد عملاً شغل ثابتی هم ندارند به دولت وابسته می‌شوند، در نتیجه با پیدایش خصیصه تنبلی، گردونه اقتصاد از جانب این محیط‌ها ضربه خورده و در برخی مناطق عملاً از حرکت باز ایستاده است.

احمدی خاطرنشان کرد: از دیدگاه جامعه‎شناسان، توزیع برابر درآمد حاصل از رانت قبل از هر چیز نیاز به تغییر زیرساخت‎های فرهنگی دارد که اجرای این امر نیز در کشوری مانند ایران مدت زمانی طولانی را می‌طلبد، چرا که در حال حاضر در بسیاری از موارد تبعات اجتماعی منفی آن که منجر به تخریب پیکر اقتصاد شده است، بیشتر از سایر موارد به چشم می‎خورد.

انتهای پیام

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا