خشکسالی را نبایست صرفاً بعنوان پدیدهای کاملاً فیزیکی یا طبیعی در نظر گرفت.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه لرستان، تأثیرات خشکسالی در جامعه ماحصل ایفای نقشی مابین یک رخداد طبیعی(بارش کمتر از حد مورد انتظار به دلیل تغییرات اقلیمی) و نیاز مردم به منابع تأمین آب است.
انسانها معمولاً از تأثیرات خشکسالی لطمه میبینند، خشکسالیهای اخیر در هر دو گروه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه نتایج اقتصادی، تأثیرات زیست محیطی و دشواریهای شخصی به بار آورده که جملگی باعث شده‌اند که آسیب پذیری تمامی جوامع به این پدیده زیانبخش طبیعی مدنظر قرار گیرد.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه لرستان گفت: مفهوم خشکی(Aridity) نیز مانند تمام مفاهیم اساساً نسبی است. خشکی یک صفت اقلیمی و نوعی ویژگی پایدار آب و هوا در مناطق خشک و نیمه خشک است که در آن بارش برای رشد و تداوم حیات کفایت نمیکند.
غلامرضا چمنپیرا اضافه کرد: این معضل به خاطر کمی رطوبت نسبی حادث میشود، به عبارت سادهتر کاهش غیرعادی رطوبت و آب در رابطه با نیازهای آبی را میتوان خشکی اطلاق کرد.
وی ادامه داد: در بعضی مناطق حتی داشتن بارندگی در حد 100 میلیمتر نیز ممکن است خشکی محسوب نشود و موجودات زنده در چنین محیطهایی فعالیتهای حیاتی خود را به راحتی انجام دهند.
به گفته دکتر چمنپیرا، از نظر فضایی خشکی میتواند موضعی (Local)، منطقهای(Regional) و یا قارهای(Continental) باشد.
وی با اشاره به انواع خشکی گفت: خشکی متئورولوژیکی (Meteorological) نوعی خشکی است که میتواند مربوط به یک زمان کوتاه باشد. در این زمان میانگین بارندگی نسبت به متوسط آن کمتر است.
چمنپیرا ادامه داد: خشکی کلیماتولوژیکی(Climatological) نیز نوعی دیگر از خشکی بوده که در یک دوره طولانی مثلاً 10 ساله یا بیشتر رخ میدهد و روند بارندگی کاهشی خواهد بود.
این پژوهشگر افزود: همچنین خشکی اتمسفریک(Atmospherical) مربوط به شرایط دما و رطوبت هوای منطقه است. به طوری که چنین خشکیهایی در عرضهای جغرافیایی 20 تا 40 درجه در دو نیمکره شمالی و جنوبی دیده میشوند.
وی اضافه کرد: چنانچه بیشترین وسعت مناطق خشک و بیابانی دنیا مربوط به این عرضها هستند و به صورت دو کمربند پرفشار در طرفین خط استوا واقع شده‌اند.
چمنپیرا ادامه داد: خشکی هیدرولوژیکی(Hydrological) مربوط به کمبود جریانات سطحی، افت سطوح آبهای زیرزمینی در نتیجه کاهش تغذیه و کاهش دبی آب رودخانهها است.
این عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی لرستان در رابطه با خشکسالی(Drought) بیان کرد: این معضل به دلیل عوارض و ماهیت متنوع از زوایای گوناگون تعریف شده است. تعریف عام آن یعنی کمبود بارش در بلند مدت به نحوی که باعث کمبود رطوبت خاک، کاهش آبهای سطحی و زیرزمینی شود و فعالیتهای انسان و گیاهان را تحت تاثیر قرار دهد.
وی تصریح کرد: خشکی و خشکسالی با وجود شباهتهای زیاد، مترادف هم نیستند. خشکی از ویژگیهای بارز اقلیمی در نواحی خشک و نیمه خشک است، در حالیکه خشکسالی کاهش و بی نظمی بارش در حدی است که در آن روند عادی رشد حیات، تولید محصول و رابطه متعارف و متوازن انسان و محیط مختل میشود.
چمنپیرا ادامه داد: از این رو خشکسالی صرفاً محدود به مناطق خشک دنیا نمیشود و در هر نوع اقلیمی احتمال دارد خشکسالی اتفاق بیفتد، اما با توجه به حساسیت سینوپتیک جوی، در مناطق خشک و شکننده خسارات بیشتری را به دنبال دارد.
وی اظهار کرد: در تئوری جدید و با دید هیدرو-اقلیمی، خشکسالی به صورت انحراف منفی موقتی و دورهای وضعیت رطوبتی محیطی یا(Environmental Moisture Status)، E.M.S تعریف میشود.
به گفته این پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی، ماهیت متنوع این عارضه سبب شد که بصورت مختلف مانند خشکسالی جوی(کمبود بارش به مقدار عادی Meteorological)، خشکسالی آبی(کمبود جریانات سطحی Hydrological)، خشکسالی کشاورزی(کمبود رطوبت خاک Agricaltural) و خشکسالی اقتصادی-اجتماعی(کمبود سطح درآمد ناشی از فقر رطوبت Socio-Economic)، تقسیم بندی و تعریف شود.
چمنپیرا خاطرنشان کرد: از طرف دیگر با افزایش جمعیت، بسیاری از کشورهای جهان در حال حاضر در وضعیت بحران آب قرار دارند و یا در سالهای آینده در جرگه کشورهای بحرانی قرار خواهند گرفت. بحران آب در جهان تنها شامل منطقه غرب آسیا و شامل آفریقا نیست، بلکه بسیاری از کشورهای دیگر در سایر مناطق جهان نیز در این بحران قرار خواهند گرفت.
وی یادآور شد: وضعیت منابع آب استان لرستان نیز جدا از شرایط فوق نیست، به گونه‌ای که وقوع خشکسالی و روند توسعه و بهرهبرداری ازمنابع آب موجب خشکی هیدرولوژیکی و در کما رفتن برخی رودخانههای دائمی استان و افت سطح آب و کاهش آبدهی چاهها شده است.
این عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گفت: اهمیت و ضرورت تحقیقات در زمینه مدیریت منابع آب در اینست که در نهایت، نتیجه چنین پژوهشهایی منجر به ارائه الگوهای بهینه بهرهبرداری بر اساس سناریوهای مدیریتی خواهند شد.
چمنپیرا افزود: نتایج حاصل از تحقیقات در زمینه آب، سرآغاز مطالعات مدیریت منابع آب برای پژوهشگران و سازمانهای مرتبط(وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، دانشگاهها و سایر مراکز پژوهشی و تحقیقاتی) است.
انتهای پیام