موضوع فرهنگ در هزاره سوم به یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین چالش دولت‌ها تبدیل شده است. امروزه فرهنگ در تمامی بخش‌های زندگی بشری از قبیل رفاه، آموزش، بهداشت، درمان و… تأثیرگذار بوده و تعامل بین فرهنگ و شبکه‌های ارتباط جهانی بر همگان آشکار است. هرچند فرهنگ‌ها در تولید محصولات مادی و معنوی جامعه تأثیر پنهان و آشکار دارند، خود نیز نیازمند مدیریت، سیاست، تغییر و دگرگونی برای بهبود مستمر هستند.
به گزارش «تابناک»، هم‌اکنون جامعه ایران همانند بیشتر کشورهای دنیا با چالش‌های بزرگی در عرصه فرهنگی روبه‌روست. در این میان در مدت اخیر انتقاداتی نسبت به عملکرد دولت و اظهار نظرهای مقامات دولتی نسبت به موضوعات فرهنگی در کشور افزایش پیدا کرده است.
برای نمونه، آقای روحانی در اظهار نظری بیان نمود که « اینقدر در زندگی مردم مداخله نکنید، ولو به خاطر دلسوزی؛ بگذاریم مردم خودشان راه بهشت را انتخاب کنند، نمی‌توان با زور و شلاق مردم را به بهشت برد. پیامبر (ص) شلاق در دست نداشت، پیامبر (ص) بشیر و نذیر بود…».
در همین ارتباط سید احمد خاتمی امام جمعه موقت تهران در پاسخ به موضع گیری رئیس جمهور نسبت به دخالت در زندگی مردم به بهانه‌های گوناگون انتقاد کرده بود، هموار کردن راه بهشت برای مردم را وظیفه حکومت دانست.
از این موارد مناظرهای رسانه ای و کلامی در مدت اخیر کم به چشم نمی‌خورد. تفاوت دیدگاه‌ها در ارتباط با وسایل رسانه‌های جمعی از جمله شبکه‌های اجتماعی، ماهواره و به ویژه مسأله حجاب و عفاف، تبدیل به موضوعات مهم در عرصه فرهنگ کشور شده است.
در همین ارتباط، حجت‌الاسلام سیدرضا اکرمی، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی، رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری و مشاور عالی وزیر کشور (عبدالرضا رحمانی فضلی) در امور روحانیت در گفت‌و‌گو با تابناک موضوعات اخیر در عرصه فرهنگی را مورد بررسی قرار داده است.
* آقای اکرمی در روزهای گذشته نسبت به برخی از رویکردهای دولت به خصوص در عرصه فرهنگ انتقاداتی شده است. به نظر شما علت این اتقادات چیست؟
خود اصحاب دولت نباید، به اضطراب، دلهر‌ها و دلواپسی‌ها بیفزاید. بالاخره ما یک جامعه فعال، شاداب و داری آزادی بیان و آزادی بعد از بیان داریم. به هر حال همه افراد می‌توانند، راجع به تمام مسائل اقتصادی، سیاست، اخلاق، حجاب، عفاف، دانشگاه، سیاست خارجی صحبت کنند.
گاهی هم راجع به برخی مسائل اجتماعی مانند حجاب و عفاف صحبت می‌شود. باید مقداری از این بحث‌ها را طبیعی ببینیم. در جامعه با نشاط، شاداب، فعال، اهل نظر بحث و گفت‌و‌گو می‌کنند و این گونه مسائل وجود دارد.
* پس شما اینکه رئیس جمهور صحبتی کند و بعد عده ای آن را نقد کنند، مناسب می‌بینید؟
ما نباید خیلی از این بترسیم که رئیس جمهور بیاید راجع دین صحبت کند و برخی بیایند گفتار ایشان را نقد کنند. شاید کسی هم پیدا شود و بگوید مقداری از آن چیزی که شما می‌گویید غلط است و گونه‌ای دیگر است. خیلی مسأله مهمی در جامعه نیست که اینقدر نسبت به آن دلواپسی داشته باشیم.
* عده ای از عملکرد دولت در حوزه‌هایی از جمله حجاب و عفاف ناراضی هستند و برای استدلال خود به برخی از عملکردهای دولت اشاره می‌کنند. شما این نقد را به دولت وارد می‌دانید؟
ما در جامعه‌مان اگر می‌خواهیم قانونی بحث کنیم؛ یک مصوبه ای از شورای عالی انقلاب فرهنگی به نام حجاب و عفاف داریم. در سال 84 آقای خاتمی به وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی برای عملیاتی کردن آن دستور داده بود.
در سال 85 آقای احمدی نژاد این قانون را به وزارت کشور ارجاع داد و گفت: بروید این را اجرا کنید که هنوز هم اجرا نشده است. در قانون عفاف و حجاب بیش از 20 دستگاه باید قانون را در زیر مجموعه خودشان عملیاتی کنند که متأسفانه دستگاه‌ها آن طوری که باید و شاید تمکین و عملیاتی نکردند.
* در مورد بقیه مسائل فرهنگی از جمله استفاده از ماهواره نیز قانون وجود دارد؟
بله در این مورد هم قانون وجود دارد. بالاخره در قصه ماهواره قانون می‌گوید،که افراد عادی نباید از ماهواره استفاده کنند و در نقطه مقابل رادیو، تلویزیون باید از ماهواره‌های بین‌المللی استفاده کنند و آنچه مفید، مؤثر و سودمند است را بگیرند و در رادیو و تلویزیون منعکس کنند که از مزایای آن بهرمند شویم ولی از مفاسد آن برکنار بمانیم. بالاخره دولت این را اجرا نکرده اند که الان می‌گویند 70 درصد مردم ماهواره دارند. دستگاه‌ها نسبت به قانون التزام عملی ندارند.
آقای روحانی چندی پیش در مورد ماهواره گفت «اگر خدایی نکرده تلویزیونی بتواند با یک دیش مخفی یا آشکار شبکه دیگری را بگیرد و جوانان آن شبکه را بببیند چگونه ایرانیت و اسلامیت می‌ماند؟! دیدیدم که ماهواره آمد و مبارزه در پشت‌بام و بالکن تأثیرگذار نبود و نه ایمان مردم پَر زد و رفت و نه هویت مردم از دست رفت». نظر شما دقیقا با حرف آقای رئیس جمهور در تضاد است؟
من این اظهارات را از آقای رئیس جمهور نمی‌پسندم. برای اینکه قانون عملی نشد است. اگر قانون عملی می‌شد که اینطور نمی‌شد. بالاخره ما باید به قانون احترام بگذاریم یا قانون را تغییر بدهیم، ولی وقتی قانون وجود دارد نباید قانون را تمکین نکنیم. اگر قانون اصلاح می‌خواهد آن را اصلاح کنیم و نه اینکه بگویم چون مثلا تمکین نکردند، بنابراین فایده ای ندارد و بی خود بوده است. من این اظهارات را نمی‌پسندم.
* چندی است در رابطه با بهشت رفتن مردم نیز میان مسئولین اختلافاتی پدید آمده است. نظر شما در این ارتباط چیست؟
استدعای ما از آقای رئیس جمهور این است که به مسائل مهم کشور بپردازد. مسائل مهم کشور اقتصاد، اشتغال، اعتیاد، سرمایه‌گذاری و رونق تولید و کار است. الان بی کاری و اعتیاد است که ام الفساد است. الان اعتیاد به مدرسه‌ها هم نفوذ کرده است.
باید به گونه‌ای به مسائل بپردازیم که مسائل غیر مهم باعث فراموشی مسائل مهم نشود. البته باید به مسائل جانبی نیز بها داد؛ یعنی دستگاه‌های فرهنگی کشور همه باید فعال شوند و باید تربیت آموزش و پرورش از درون خانواده‌ها شروع شود. خانواده‌ها باید مراقب فرزندانشان باشند و مسائل لازم را برای آنها تذکر بدهند که از جمله آنها حجاب، عفاف و اخلاق است.
الان ببینید ما یک مقدار کم تحملیم. یک کسی انتقاد می‌کند عوض اینکه به آن گوش دهیم اول به دنبال پاسخ دهی و دعوا هستیم. این نشان می‌دهد که تحمل در جامعه و شرح صدر میان مردم و مسئولین کم شده است. اگر اختلاف هم پدید آمد قانون و ضابطه وجود دارد و باید طبق آن اقدام شود. نه اینکه از اول دعوا شود و پس از آن به هیچ نتیجه ای دست پیدا نکنیم.
به نظرم می‌آید همه دستگاه‌های فرهنگی باید در این مسائل کمک بکنند. ما هم نگاه نکنیم یک اظهاراتی آقای روحانی انجام داده است. چهار تا امام جمعه انتقاد کرده اند بگوییم همه چیز تمام شده است. 750 نماز جمعه در کشور برگزار می‌شود حالا 4 تای آنها تذکر داده‌اند باید به حرف آنها گوش دهیم. اگر حرف آنها درست است رفتارمان را اصلاح کنیم، اگر درست نیست تساهل نشان دهیم.
* بالاخره با توجه به اینکه شما می‌گویید قانون در مسائل وجود دارد، تولیت مسائل فرهنگی در کشور به عهده کیست؟
موضوع فرهنگ اختصاص به دولت ندارد. مسائل فرهنگی جزو مسائل عام است که شامل آموزش و پرورش و حورزه‌های علمیه نیز می‌شود. مساجد و سایر نهادهای فرهنگی نیز دخیل هستند.
یکی از موضوعات اخیر بحث فیلترینگ اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی است. به نظر شما شیوه برخورد با این پدید‌ها باید چگونه باشد؟
من به این صورت قبول ندارم که تا فناوری وارد کشور می‌شود، با آن مخالف می‌شود. این گونه نیست، بلکه باید برای این‌ها قانون تصویب شود. یکی از کارهایی که سران سه قوه باید انجام دهند، این است که نسبت به یک موضوع عام و فراگیر سران سه قوه بنشینند و آن را در جلسات خودشان مطرح کنند. هر تصمیمی که گرفتند، سه تایی با هم بگیرند.
* مثلا در مورد شبکه ای اجتماعی باید چه کاری انجام شود؟
در این موارد قانونی نداریم. همه باید با هم بنشینند بحث‌ها را با هم انجام دهند و هر جا که باید قانون اصلاح شود، آن را اصلاح کنند و هر جا هم که باید قانون محکم‌تر شود آن را محکم‌تر کنند.
متن کامل گفت و گو را اینجا بخوانید.