سلامت نیوز: كودكان كار و خيابان را در همه مناطق شهر تهران و به تازگي در سایر کلانشهرها مي‌توان يافت. كافي است تا يك بار پشت چراغ قرمز توقف كنيد، آن گاه با تعدادی از كودكاني مواجه مي‌شويد كه سعي دارند شيشه ماشين شما را پاك كنند يا به شما گل و فال بفروشند.با وجود آنكه آمارهاي غير رسمي خبر از حدود 20 هزار تا دو ميليون كودك كار و خيابان در كشور مي‌دهد، به گفته وزير كار و رفاه اجتماعي تا به حال هيچ آمار دقيقي از تعداد اين كودكان وجود ندارد. اين در حالي است كه به گفته كارشناسان ميزان آسيب‌پذيري اين كودكان بسيار بالاست. به‌طور مثال، ميزان ابتلا به ايدز در كودكان كار و خيابان چهار برابر بيشتر از ساير كودكاني است كه تحت حمايت بهزيستي قرار دارند. بي‌توجهي به وضعيت كودكان كار و خيابان تا آنجاست كه به‌رغم تصويب آيين نامه سامان دهي كودكان كار و خيابان در سال 84، طي 8 سال اخير، حتي شوراي سامان دهي كودكان كار و خيابان كه نخستين گام در راستاي مطالعه وضعيت اين كودكان است، تشكيل نشده است.
بي‌توجهي هشت ساله به كودكان كار
مديركل دفتر آسيب‌ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي در تازه‌ترين اظهارات خود با اشاره به اينكه 65 درصد كودكان خياباني اتباع بيگانه هستند، گفت: در پژوهشي كه در استان تهران در دو مركز ياسر و بعثت انجام شد مشخص شد درصد بالايي از كودكان كار و خيابان را اتباع بيگانه تشكيل مي‌دهند و اين اتباع عمدتا افغاني و پاكستاني هستند. ولي‌الله نصر خاطرنشان كرد: كودكان كار اتباع بيگانه شناسنامه ندارند و به صورت غيرقانوني وارد كشور شده‌اند به همين دليل، با مشكل تحصيل مواجه هستند. او در ادامه اظهار داشت: با توجه به اينكه اين كودكان شرايط خاصي دارند دفتر اتباع خارجه وزارت كشور بايد به اين قضيه ورود پيدا كند و بسياري از اين كودكان رد مرز شوند و افرادي كه كارت اقامت دارند نيز زمينه تحصيل قانوني شان فراهم شود. نصر در مورد ستاد ساماندهي كودكان خياباني و مساله اتباع بيگانه افزود: در آيين نامه ساماندهي كودكان خياباني مصوب سال 84 هيچ صحبتي از اتباع خارجي وزارت كشور نشده بود و اين آيين نامه بعد از هشت سال با حضور علي ربيعي، وزير کار، تعاون و رفاه تشكيل جلسه داد و دبير خانه دايمي آن نيز تشكيل خواهد شد كه نخستين وظيفه آن اصلاح آيين نامه است كه با اين كار دفتر امور اتباع خارجي نيز براي كمك به اتباع بيگانه گنجانده خواهد شد. مديركل دفتر آسيب‌ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي در ادامه به تحصيل كودكان كار و خيابان و اسكان آنان اشاره كرد و گفت: براساس بررسي انجام شده 64 درصد اين كودكان بي‌سواد و مابقي از سطح سواد اندكي برخوردار بودند. سازمان بهزيستي هم در سال گذشته توانسته است پنج هزار نفر از اين كودكان را سامان دهد اين در حالي است كه براساس بررسي‌هاي انجام شده 10 تا 15 درصد كودكان خياباني توسط باندها و گروه‌هاي سازماندهي شده كار مي‌كنند. يك عضو شوراي شهر نيز در رابطه با وجود اتباع بيگانه غيرقانوني و فعاليت آنان در سطح شهر خواستار حمايت ساير نهادها در كنار شهرداري شد و گفت: شهرداري نمي‌تواند به تنهايي كاري در خصوص ساماندهي اتباع بيگانه و مشكلاتي كه اين افراد براي حاشيه‌هاي پايتخت ايجاد كرده‌اند انجام دهد. به گزارش مهر اسماعيل دوستي ادامه داد: دولت و وزارت كشور با همكاري مديريت شهري بايد به دنبال راهكارهاي اساسي در رابطه با ساماندهي اتباع غيرمجاز بيگانه در تهران بكنند.
تهيه بسته سياستي حمايت از كودك و خانواده
نماينده سازمان‌هاي مردم نهاد دراتاق فكر شوراي ساماندهي كودكان خيابان از تدوين بسته سياستي حمايت از كودك و خانواده خبر داد و تاكيد كرد كه باز نگري در ساختار آموزشي بايد در اولويت برنامه‌هاي مقابله با كار كودك قرار بگيرد. محمد لطفي گفت: در اتاق فكر اين شورا دو نماينده از سازمان‌هاي مردم نهاد وجود دارد كه اكنون مشغول انجام دو پروژه در اين اتاق فكر هستند. نخستين برنامه بازنگري در آيين نامه شوراي ساماندهي است كه نام، ساختار و محتواي اين آيين نامه را در بر مي‌گيرد و متن نهايي به وزارتخانه‌ها فرستاده مي‌شود تا در دستور كار هيات وزيران قرار بگيرد. او ادامه داد: دومين طرح نيز بازنگري بسته سياستي حمايت از كودك و خانواده است كه پس از تهيه و تصويب در كل كشور اجرايي خواهد شد. اين فعال مدني حقوق كودكان به تاثير وضعيت اقتصادي كشور بر زندگي كودكان اشاره كرد و افزود: بيكاري و تورم فشار زيادي به خانواده‌ها وارد مي‌كند و سبب محروميت كودكان از تحصيل مي‌شود، بنابراين تنها با حمايت از كودكان نمي‌توان با كار كودك مقابله كرد. گسترش و تقويت بيمه‌هاي بيكاري و بيمه‌هاي كارگري و افزايش حداقل دستمزد متناسب با نرخ تورم مي‌تواند نقش بسياري در مقابله با كار كودك داشته باشد. به گزارش ايلنا لطفي در پايان تاكيد كرد: حدود 5/3 ميليون كودك بازمانده از تحصيل در كشور وجود دارد كه اين رقم جداي از كودكاني است كه وارد مدرسه مي‌شوند و سپس تحصيل را رها مي‌كنند بنابراين بازنگري در ساختار آموزشي بايد در اولويت قرار بگيرد. ساختار آموزشي در خروج كودكان از چرخه تحصيل و ورود آنها به چرخه كار بسيار موثر است بنابراين، تا بيش از اين دير نشده بايد در اين زمينه اقدامي صورت بگيرد.
كودكان كار و مسير عادي زندگي
مديرعامل انجمن حمايت از حقوق كودكان با تاكيد بر اين نكته كه بسياري از كودكان كار، مهاجران غيرقانوني كشورهاي همسايه هستند، مي‌گويد: برخلاف تصور بسياري از مردم، بسياري از اين كودكان محصول مهاجرت‌هاي غيرقانوني اخير نيستند و سال‌هاست كه در اين كشور زندگي مي‌كنند. اين مساله بار مسئوليت اجتماعي ما را بيشتر مي‌كند چرا كه، بايد راه‌حل‌هاي حداقلي براي اين كودكان فراهم شود تا وارد شرايط سخت‌تر نشوند. شيوا دولت آبادي در ادامه بيان مي‌كند: در حال حاضر يكي از مشكلات بزرگ اين بچه‌ها مساله منع تحصيل است كه به خودي خود موجب مي‌شود تا اين كودكان وارد چرخه فقر مكرر شوند. از آن جا كه ايران عضو كنوانسيون بين‌المللي حقوق كودك است، پذيرفته است تا امكانات حداقلي براي رشد كودكان را فراهم كند. اين تعهد نامه الزام ايجاد شرايط آموزشي براي كودكان ايراني و كودكان مهاجر اعم از قانوني يا غيرقانوني را براي اعضا تعيين كرده است تا سرنوشت آنها با بي‌سوادي آسيب پذير‌تر نشود. اين روانشناس در ادامه به بسته حمايتي حمايت از كودكان كار و خيابان اشاره مي‌كند و معتقد است: در اين بسته بايد نيازهاي اوليه يك خانواده مورد توجه قرار بگيرد. مسلماً كودكان يك خانواده فقير در شرايط مناسب رشد نمي‌كنند. علاوه بر اين، آموزش خانواده‌ها براي پذيرش مدرسه به عنوان نهادي آموزشي و كيفيت فرزند پروري از ديگر موارد ضروري است كه بايد در بسته مورد نظر لحاظ شود. دولت آبادي در انتها اقدامات صورت گرفته در زمينه حمايت مالي از خانواده‌هاي كودكان كار و خيابان را مورد انتقاد قرار مي‌دهد و مي‌گويد: متاسفانه، سيستم نظارتي درستي روي حمايت‌هاي اين چنيني وجود ندارد. يعني نمي‌دانيم چه ميزان از اين مبالغ واقعاً صرف كودكان كار مي‌شود. به همين دليل، لازم است تا بهزيستي با توجه به نقش مدد كاران امكان نظارت بر نحوه اختصاص اين مبالغ به كودكان را بيشتر مورد توجه و نظارت قرار دهد تا شرايط براي قرار گرفتن آنان در مسير عادي زندگي فراهم شود.
منبع: روزنامه آرمان