سلامت نیوز: گزارش استفاده غيرمجاز از روغن پالم در محصولات لبني روي ميز رييس جمهوري است تا با صلاحديد حسن روحاني، اسامي توليدكنندگاني كه برخلاف مجوزهاي صادر شده، از مضرترين چربي گياهي براي افزايش درصد چربي محصولات خود استفاده كرده اند، توسط وزير بهداشت اعلام شود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد،مشاور مدير عامل صنايع شير ايران اما اين تخلف را به تمام توليدكنندگان فعال تحت پوشش 1070 برند مجاز تعميم نمي دهد و سخنگوي سازمان غذا و دارو هم مي گويد كه تاكنون گزارش رسمي از وجود روغن پالم در شير دريافت نكرده اند. رييس دفتر بهبود كيفيت تغذيه وزارت بهداشت از نتيجه نشست سال گذشته شوراي عالي امنيت غذايي مي گويد كه مسوولان صنايع شير و روغن هاي خوراكي از تخلف توليدكنندگان زيرمجموعه شان در استفاده غيرمجاز يا بيش از حد روغن پالم در محصولات توليدي خبر داده اند اما دبير انجمن صنايع لبني از وجود روغن پالم در محصولات لبني و گزارش وزير بهداشت درباره تخلف توليدكنندگان محصولات لبني اظهار بي اطلاعي كرده و رييس انجمن گاوداران استان تهران تاييد مي كند كه برخي كارخانه هاي صنايع لبني در پي ممنوعيت افزايش قيمت شير، براي كاهش زياندهي خود از روغن پالم در محصول توليدي شان استفاده مي كنند. تناقض اين اظهارات نشان مي دهد كه گزارشي كه پس از برگزاري شوراي عالي امنيت غذايي و بررسي ميزان استفاده از چربي گياهي جايگزين در روغن هاي خوراكي و صنايع لبني در اختيار وزير بهداشت قرار گرفته، بايد به يقين و تاييد نزديك تر باشد هرچند كه برخي تلاش ها بر كسب برائت از توليدكنندگان فرآورده هاي لبني كه طي سال هاي پس از اجراي فاز اول هدفمندي يارانه ها و قطع يارانه از محصولات لبني دچار ضرر قابل توجه شدند استوار شده است.
اولين افشاگري ها :زمستان
دي ماه سال گذشته نخستين اخبار رسمي درباره وجود روغن پالم در لبنيات منتشر شد. تكذيب و تلاش براي كاستن از بار رواني متعاقب انتشار اين اخبار، در همان زمان موفقيت آميز بود و تا دو روز قبل كه وزير بهداشت از ارسال گزارشي درباره وجود روغن نخل در لبنيات و لزوم پيگيري قضايي متخلفان به رييس جمهوري خبر داد، جمعيت عمومي تقريبا خبرهاي زمستاني را از ياد برده بودند. هرچند مصرف لبنيات طي اين مدت افت و خيزي نداشت مگر به واسطه تغيير قيمت اين محصولات كه مي توانست در كاهش مصرف تاثير مستقيم داشته باشد.
زهرا عبداللهي، رييس دفتر بهبود تغذيه وزارت بهداشت انتشار اخبار دي ماه سال 92 درباره وجود روغن پالم در محصولات لبني را متوجه تشكيل كارگروه تخصصي بهبود كيفيت روغن خوراكي و برگزاري جلسه شوراي عالي امنيت غذايي مي داند و مي گويد: «در اين كارگروه، نمايندگاني از وزارت صنعت، معدن، تجارت، سازمان استاندارد، صنايع شير و صنايع روغن حضور داشتند و نمايندگان صنايع شير از وجود روغن پالم در شير، لبنيات خامه يي و پرچرب خبر دادند و نمايندگان صنايع روغن هم اعلام كردند كه سهم روغن پالم در روغن هاي خوراكي افزايش يافته كه به گفته آنها، علت اين امر، ارزان تر بودن قيمت روغن پالم نسبت به ساير چربي هاي گياهي بود. وزارت صنعت، معدن و تجارت هم تاييد كرد كه واردات روغن پالم به دليل قيمت ارزان تر حدود 60 درصد افزايش يافته كه بعد از پيگيري هاي وزارت بهداشت، وزارت صنعت، معدن و تجارت مقرر كرد كه واردات اين روغن در سال 93 كاهش يابد.»
فقط چهار محصول مجوز داشتند
به گفته سخنگوي سازمان غذا و دارو تا امروز فقط براي چهار محصول لبني و خوراكي مجوز استفاده از روغن پالم صادر شده است. محمد هاشمي نیز مي گويد: «روغن پالم با وجود فقدان كلسترول و اسيد چرب ترانس اما از درصد بالاتري از اسيد چرب اشباع در مقايسه با ساير چربي هاي گياهي همچون آفتابگردان و سويا و ذرت برخوردار است. به همين دليل سازمان غذا و دارو مشروط به اينكه روي محصولات، ميزان استفاده از روغن نخل درج شده و مصرف كننده، مختار به انتخاب باشد مجوز استفاده از روغن نخل را براي چهار گروه محصول لبني و روغني مورد مصرف عموم: پنير پيتزا، پنير خامه يي، پنير پروسس و روغن هاي مصرفي صادر كرد ضمن آنكه توليدكنندگان بستني و خامه قنادي و كره مالشي هم مجاز به استفاده از مقاديري از اين نوع روغن در توليد محصول خود هستند. غير از اين، براي هيچ محصول ديگري مجوز استفاده از روغن پالم صادر نشد هرچند كه برخي توليدكنندگان شير خشك صنعتي همچنان و به صورت غير مجاز از روغن پالم استفاده مي كنند.» هاشمي مي گويد كه بررسي هاي سازمان غذا و دارو طي 9 ماه گذشته منجر به كشف استفاده غير مجاز روغن پالم در محصولات لبني، فقط در حد يك يا دو مورد تخلف منتج شده و غير از اين موارد، گزارش رسمي ديگري دريافت نكرده اند.
سود پالم بيشتر از ارزش سلامت است
در حالي كه به گفته عبداللهي، جايگزيني چربي گياهي براي كاهش مضرات چربي حيواني موجود در فرآورده هاي لبني يا تركيب چربي هاي گياهي در روغن هاي مصرفي يك استاندارد بين المللي بوده و وزارت بهداشت هم به پيروي از استاندارد جهاني «كدكس»، مجوز استفاده مقادير بسيار محدود روغن پالم در تركيب با ساير چربي هاي گياهي همچون ذرت، سويا و آفتابگردان را صادر كرده اما بنا بر مجوز صادر شده، سهم روغن پالم به دليل مضرات آن بايد در كمترين حد ممكن قرار مي گرفته در حالي كه ارزان تر بودن قيمت اين نوع چربي گياهي كه به زعم اين مقام مسوول، مضر ترين نوع چربي گياهي در مقايسه با ساير همتايان است، علاوه بر آنكه توليد كنندگان روغن هاي خوراكي را به كاهش سهم ساير چربي هاي گياهي و افزايش ميزان روغن پالم در محصول توليدي هدايت كرده حتي توليدكنندگان محصولات لبني را هم تشويق كرده كه براي افزايش درصد چربي محصولات پرچرب كه اتفاقا در فرآيند قيمت گذاري، مشمول نظارت نشده و مي تواند از افت و خيز قيمتي دلخواه برخوردار شود، از روغن پالم استفاده كنند.
حسين چمني، مشاور مدير عامل صنايع شير ايران نیز مي گويد كه استفاده از چربي گياهي در شير، ماست، دوغ، ممنوع بوده، كره و خامه هنوز مجوزي براي استفاده از چربي گياهي ندارند و از بين 200 نوع پنير توليد داخلي، فقط چهار نوع پنير مجوز استفاده از مقاديري چربي گياهي را دريافت كرده اند آن هم مشروط بر اينكه ميزان چربي مورد استفاده را روي بسته بندي محصول درج كنند اما با اين حال روز گذشته، سيد حسن قاضي زاده هاشمي، وزير بهداشت خبر داد كه ماست هاي پرچرب با 12 درصد چربي، داراي روغن پالم هستند.
تكذيب براي برائت
زمزمه هاي سال گذشته خبر مي داد كه يكي از دلايل استفاده از روغن پالم در شير و ماست، حذف چربي طبيعي از محصولات لبني در فرآيند توليد است تا چربي به دست آمده، براي توليد كره مورد مصرف قرار گيرد. افزايش قيمت جهاني كره توليدكنندگان را واداشته بود كه براي كاهش زياندهي خود به گزينه در دسترس تري همچون استفاده از چربي طبيعي شير خام متوسل شوند كه البته چمني اين زمزمه ها را تكذيب كرده و مي گويد: «طيف وسيعي از محصولات لبني فاقد چربي، كم چرب، نيم چرب، پرچرب و خامه يي در كشور توليد مي شود كه بخشي از چربي اضافي محصولات پرچرب، از محصول نيم چرب و كم چرب و شير خشك فاقد چربي تامين مي شود. علاوه بر اين، سالانه حدود 50 الي 60 هزار تن كره وارد كشور مي شود كه چربي مشتق از شير بوده و بخشي از كره وارداتي به صورت كره خوراكي يا خامه در اختيار مردم قرار گرفته و بخشي هم در محصولات پرچرب استفاده مي شود. بنابراين، افزودن چربي گياهي براي پرچرب شدن محصولات لبني قابل تاييد و مجاز نيست مگر آنكه افرادي با اين اقدام مرتكب تخلف شوند.»
اطلاعات وزير ناقص است
وزير بهداشت با قطعيت مي گويد: «وزارت بهداشت به هيچ كارخانه لبني مجوز استفاده از روغن پالم نداده است» با وجود آنكه اظهارات مسوولان وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و صنايع شير ايران نشان مي دهد كه اطلاعات وزير بهداشت كمي دچار اشكال است اما باز هم به نظر مي رسد گزارشي كه در اختيار قاضي زاده هاشمي قرار گرفته، جامع تر از بررسي هاي سازمان غذا و دارو است كه علاوه بر در اختيار داشتن آزمايشگاه مرجع براي كنترل كيفيت محصولات غذايي، نظارت هاي دوره يي، نامحسوس و بي خبر را هم در دستور كار خود دارد. سخنگوي سازمان غذا و دارو تاييد مي كند كه اطلاعات وزير درباره تخلفات توليدكنندگان محصولات لبني متقن تر بوده در حالي كه احتمال مراوده اطلاعاتي وزرا در جلسات هيات دولت را هم رد نمي كند و لازم مي بيند كه منابع گزارش هاي ارائه شده به وزير با هدف تقويت نظارت هاي سازمان غذا و دارو رصد شود. در حالي كه به گفته چمني، هم اكنون در خوش بينانه ترين حالت، سرانه سالانه مصرف شير در كشور، 85 كيلو و در سيماي واقعي، كمتر از 70 كيلوگرم براي هر نفر و كمتر از يك سوم استاندارد جهاني است، بنا بر اعلام وزارت جهاد كشاورزي، سالانه حدود 8 ميليون تن شير خام در كشور توليد مي شود اما در سوي مقابل، سالانه 760 هزار تن روغن پالم از كشورهاي آسياي جنوب شرقي و عمدتا مالزي به ايران وارد مي شود كه موثر ترين عامل در افزايش انسداد عروق، بيماري هاي قلبي و افزايش چربي و فشار خون است.