آمار بالای مرگ و میر مادران در سقط جنین های ناامن

سلامت نیوز: بیشترین مرگ و میر در سقط‌های ناامن رخ می‌دهد و شمار چنین وقایعی بسیار مبهم است زیرا در این ارتباط مستندات و آمار دقیقی وجود ندارد.

وقتی غرق در دنیای پرهیاهوی امروز هستیم شاید بسیاری از مسائل مهم، با همه اهمیتی که دارند آنطور که باید مورد توجه قرار نگیرند.

بدون حاشیه رفتن و پرداختن به جزئیات باید گفت که یکی از معضلات و چالش‌ها در جامعه امروز، سقط جنین است و با توجه به اینکه چنین مسائلی به نوبه خود، از مسائل جدی اجتماعی تلقی می‌شود مشکلاتی همچون کاهش جمعیت، حقوق بشر، حقوق و آزادی زنان و نیز منافع دولت‌ها را به همراه دارد.

البته نباید از بعد فقهی آن غافل شد، به ویژه در بعد پزشکی قانونی که این مسئله بسیار مهم است و پرداختن به جوانب آن اصلی ضروری به حساب می‌آید.

ابتدا خوب است بدانیم که سقط، به دفع جنین از بدن مادر قبل از هفته بیستم بارداری یا دفع جنین با وزن زیر 500 گرم گفته می‌شود، اما در این جا کاری با سقط طبیعی جنین نداریم بلکه حرف از انجام این عمل به صورت عمدی است.

معرفت فقهی از جمله مسائلی است که بدون شناخت تخصصی از موضوعات ممکن نیست و تا زمانی که دو علم فقه و طب در کنار یکدیگر به طرح و بررسی آنها نپردازند نتیجه خطا استنباط می‌شود به همین دلیل پرداختن به این دو موضوع باید در کنار هم صورت پذیرد.

ایران با توجه به اینکه کشوری اسلامی است باید نسبت به دیگر کشورها توجه بیشتری به این گونه مسائل داشته باشد و اهتمام به حفظ نهاد خانواده و جلوگیری از اختلال در آن، از مسائل مهم است.

ارتکاب سقط امروزه از جمله جرائم به شمار می‌رود ولی در بسیاری از کشورهای دنیا، رایج شده و در برخی کشورهای کمونیستی همانند چین به صورت قانونی مجاز اعلام شده است.

متاسفانه در ایران نیز برخی از مادران، با تاثیر از عوامل واهی، با سقط عمدی جنین، سلامتی خود را به خطر انداخته و به پیکره خانواده و اجتماع صدمات غیرقابل جبرانی را وارد می‌آورند.

از دیدگاه پزشکی و حقوقی سقط جنین از نظر پزشکی زمانی قابل تعریف است که جنین زیر 22 هفتگی پس از لقاح باشد و از لحاظ حقوقی نیز زمانی رخ می‌دهد که خروج جنین در هر مرحله‌ای از رشد جنین صورت می‌گیرد که موازین قانونی خاصی را به دنبال دارد.

جای تاسف دارد که برخی مادران در اوج خودخواهی و بدون توجه به مسائل شرعی و فقهی دست به این اقدام ناشایست می‌زنند و در مواردی هم دیده می‌شود که سن جنین بیشتر نیز شده است.

محمدجواد سلمی‌زاده معاون جهاد دانشگاهی قم در این باره می‌گوید: در صورتی که سقط در هر مرحله‌ای چه به صورت عمد و یا غیرعمد صورت بگیرد مرده‌زایی تلقی می‌شود و اگر عملیات سقط در ماه هفتم به بعد صورت بگیرد زایمان نارس و یا زودرس صورت گرفته است که دیگر بحث سقط جنین مطرح نیست.

وی با بیان اینکه در حال حاضر سقط جنین به دو دسته سقط عمدی و غیر عمدی تقسیم می‌شود، خاطرنشان می‌کند: در صورتی که سقط ناخواسته صورت بگیرد بحث خود را دارد و سقط‌‌های عمدی هم جای بحث دارد که به خواسته فرد یا همسرش به دلایلی مطرح می‌شود که اگر قانونی باشد پزشکی قانونی تشخیص می‌دهد و انجام می‌شود.

سلمی‌زاده ادامه می‌دهد: در برخی مواقع بارداری ناخواسته صورت می‌گیرد که این بارداری گاهی ناشی از تجاوز به عنف است که قانون در این موارد نظر داده است که باید مورد بررسی قرار گیرد.

معاون جهاد دانشگاهی استان قم با بیان اینکه سقط‌های غیر قانونی بسیار خطرناک است، عنوان می‌کند: این سقط‌ها به دلیل اینکه به صورت غیرقانونی شکل می‌گیرد و توسط یک شخص غیرمتخصص در فضایی غیر استاندارد رخ می‌دهد سقط ناامن و ناسالم قلمداد شده و این نوع در جهان آمار قابل توجهی را به خود اختصاص می‌دهد.

وی اضافه می‌کند: در صورتی که سقط جنین توسط پزشک متخصص و در فضایی استاندارد صورت بگیرد سقط سالم انجام شده و جان مادر حفظ می‌شود و در صورتی که سن جنین بالا برود سقط جنین بسیار خطرناک می‌شود و گاهی اوقات ممکن است پارگی رحم را با خود همراه داشته باشد.

معاون جهاد دانشگاهی استان قم سقط جنین با شیوه‌های قدیمی را مورد توجه قرار می‌دهد و می‌گوید: استفاده از این شیوه‌ها و یا داروهای خارجی که برخی افراد غیرمتخصص توصیه می‌کنند سبب به خطر افتادن جان مادر می‌شود.

وی اضافه می‌کند: بیشترین مرگ و میر در سقط‌های نا امن رخ می‌دهد و شمار چنین وقایعی بسیار مبهم است و اگر آماری بر سقط جنین به صورت قانونی وجود داشته باشد بیشتر از آمار ذکر شده به سقط غیرقانونی اختصاص دارد و در این ارتباط مستندات و آمار دقیقی وجود ندارد.

معاون جهاد دانشگاهی استان قم ادامه می‌دهد: تخمین زده شده سالانه 20 میلیون سقط جنین ناامن در دنیا رخ می‌دهد که 97 درصد آن در کشورهای در حال توسعه به وقوع می‌پیوندد و آمارها حاکی از آن است که سالانه حدود 70 هزار مرگ و میر ناشی از اینگونه وقایع رخ می‌دهد.

وی با اشاره به آمار کمترین و بیشترین سقط‌‌‌های صورت گرفته بین سال‌های 1995 تا 2006 بوده است، اظهار می‌کند: در این سال‌ها حدود 45 میلیون سقط جنین صورت گرفته است؛ کمترین میزان در بلژیک و هلند رخ داده و بیشترین آن در کشورهای رومانی و ویتنام بوده است.

سلمی‌زاده مهمترین دلایل اجتماعی که برای سقط جنین مطرح می‌شود را ناتوانی در پرداخت هزینه نگهداری و تربیت کودک، عدم حمایت از سوی پدر، عدم توانایی مالی برای داشتن کودکان اضافی، بیکاری همسر و… ذکر می‌کند.

با توجه به اینکه تنها بعد پزشکی در سقط جنین مطرح نیست و موضوع فقهی نیز باید مورد بررسی قرار بگیرد، حجت‌الاسلام محمد قائنی، مدرس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با اشاره به حرمت سقط به عنوان حکم اولیه می‌گوید: تهدید جان مادر با ادامه حاملگی و نیز بیماری‌های لاعلاج جنینی تنها در فرض حرج شدید به تشخیص مادر و قبل از دمیده شدن روح از جمله مواردی است که استثنا محسوب می‌شود.

وی می‌افزاید: بر فرض موارد ذکر شده و اعلام کارشناسان به قاعده حرج برای بعد از دمیدن روح در جنین را خلاف امتنان و غیرجایز دانستند و در این حالت بر این باور هستند که می‌توانیم به برخی ادله دفاع مشروع و تحلیل موجود در آن روایات مانند عبارت «زجر عن نفسه» این امر را جایز شمرده و دیه را نیز در اینگونه موارد ثابت ندانستند.

مدرس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم خاطرنشان می‌کند: در مواردی که بارداری ناشی از تجاوز به عنف بوده و سبب عسر و حرج فرد را فراهم کند تا قبل از چهار ماهگی سقط جایز شمرده شده است.

متاسفانه در تمام جهان با آمار رو به رشد این اتفاق مواجه هستیم و حتی در سنین بسیار پایین این امر صورت می‌گیرد که قابل تاسف است.

خطر سقط جنین در کشورهای غیر اسلامی که معضلات جنسی در آنها بیداد می‌کند رو به افزایش است و با توجه به اینکه این گونه کشورها سرشار از رفتارهای پرخطر هستند چیز عجیب و بعیدی به نظر نمی‌رسد ولی انتظار می‌رود تا در کشورهای اسلامی آمار سقط جنین به صورت عمدی تا حد زیادی کاهش یابد که تحقق این امر نیازمند اهتمام مسئولین و دستگاه‌های مربوطه است.