خمیازه Yawn متشکل از باز شدن غیر ارادی دهان و گشاد شدن حداکثری فک همراه با دم طولانی و عمیق از طریق دهان و بینی و بازدم کوتاه و به دنبال آن احساس راحتی و آرامش است .
وقتی خمیازه Yawn میکشیم به صورت غیر ارادی دهان را باز کرده و با یک تنفس عمیق ریهها را پر از هوا میکنیم. خمیازه پاسخ طبیعی بدن در مقابل خواب آلودگی یا خستگی است. بعضی از خمیازهها کوتاه و بعضی چند ثانیه طول میکشند. کشش شدید فک باعث افزایش جریان خون در صورت، سر و گردن شده و نفس کشیدن عمیق باعث جریان مایع نخاعی و خون از مغز به سمت پایین میشود.
در واقع وقتی که خمیازه Yawn می کشیم ، هوای خنک دهان باعث خنک شدن این مایعات شده و مجموع این اتفاقات، خون (با حرارت بالا) را از مغز خارج کرده و خون (با حرارت پایین) را وارد ریهها میکند و در نتیجه سطح مغز را خنک نگه میدارد. بر این اساس وقتی هوا خنک است بیشتر خمیازه می کشیم، زیرا هوای سرد مغز را بهتر از هوای گرم خنک میکند.
دستور خمیازه Yawn کشیدن چطور توسط مغز انجام می شود ؟
خمیازه Yawn کشیدن با فاصله زمانی بیشتر از یک بار در دقیقه، هرچند ممکن است به دلیل خواب آلودگی یا بی حوصلگی باشد، اما می تواند نشانهای از یک مشکل زمینهای باشد.
عصبی به نام عصب واگ در بدن وجود دارد که از مغز به طرف حلق و داخل شکم میرود. در شرایط خاصی ممکن است واکنش وازوواگال در بدن اتفاق بیفتد و منجر به خمیازه بیش از حد شود. در طی واکنش وازوواگال، فعالیت در عصب واگ افزایش و میزان ضربان قلب و فشار خون به طور قابل توجهی کاهش مییابد. این واکنش معمولا نشان دهنده اختلال خواب و یا یک بیماری قلبی جدی است.
با این حال، علت دقیق خمیازه Yawn مشخص نیست، اما معمولا خستگی و بی حوصلگی است. گاهی حتی وقتی در مورد خمیازه صحبت میکنیم و یا شخصی را در حال خمیازه کشیدن میبینیم، ممکن است خمیازه بکشیم.
به عبارتی دیگر خمیازه یک پاسخ خودکار به زمانی است که اکسیژن کمتری در بدن ما وجود دارد. همانطور که دهان خود را باز میکنیم و دستها را بالا میآوریم، اساساً ریهها و بافتهای خود را میکشیم تا خون پُر اکسیژن بیشتری دریافت کنیم.
خمیازه Yawn کشیدن همچنین با ترشح برخی از هورمون ها همراه است که به طور خلاصه ضربان قلب و هوشیاری را افزایش میدهند. بنابراین دلیل اینکه وقتی خسته یا بیحوصله هستیم خمیازه میکشیم این است که بدن تمام تلاش خود را میکند تا ما را هوشیار و بیدار نگه دارد؛ البته برای مدتی کوتاه.
منطقی است. اما چرا وقتی فرد دیگری خمیازه میکشد یا حتی وقتی فقط به خمیازه فکر میکنیم، شروع میکنیم به خمیازه کشیدن؟ دیدن آن چه تأثیری بر بدن ما دارد و چرا اینقدر مسری است؟ بیایید ببینیم.
4 دلیل خمیازه بیش از حد چیست؟
علت دقیق خمیازه بیش از حد مشخص نیست، اما ممکن است در نتیجه موارد زیر رخ دهد:
درمان خمیازه Yawn بیش از حد چیست؟
اگر مصرف برخی داروها باعث خمیازه بیش از حد شوند، پزشک ممکن است دوز کمتری از دارو را تجویز کند. اما هرگز نباید بدون تایید پزشک مصرف داروها را کاهش داده و یا از مصرف آنها خودداری کرد.
اگر خمیازه بیش از حد به دلیل اختلال در خواب باشد، استفاده از برخی داروها و یا روشها مانند استفاده از دستگاه تنفس، انجام ورزش برای کاهش استرس و رعایت یک برنامه منظم خواب میتواند به داشتن خواب راحت تر کمک کند.
خمیازه کشیدن بیش از حد ممکن است علامت یک بیماری جدی مانند صرع یا نارسایی کبدی باشد، پس اگر احساس میکنید بیش از حد معمول خمیازه میکشید و این موضوع در فعالیتهای روزمره شما تداخل ایجاد میکند، حتما با یک پزشک صحبت کنید.
چرا خمیازه Yawn اینقدر مسری است؟
همه ما خمیازه Yawn مسری را تجربه کردهایم. این پدیده خواه با دیدن خمیازه کشیدن یک نفر، صحبت درباره خمیازه یا شنیدن صدای خمیازه دیگران ایجاد میشود و به طرز جالبی در میان بسیاری از گونهها وجود دارد. مطالعات روی شامپانزه ها و سگ های خانگی نشان میدهد که آنها نیز خمیازه مسری را تجربه میکنند.
نظریههای متعددی سعی در توضیح این رفتار دارند. برخی میگویند ناشی از همدلی است، در حالی که برخی دیگر میگویند این تقلید از دیگران به دلیل تحریک عصبی اتفاق میافتد.
آغاز تجربه خمیازه Yawn مسری معمولاً با رشد رفتار همدلانه کودک در حدود سن چهار یا پنج سالگی همگام است؛ زمانی که کودک شروع به تشخیص احساسات دیگران میکند.
اینجاست که قضیه کمی علمی میشود. یکی از نظریههای رایج «نورون های آینه ای» را در خمیازههای مسری دخیل میداند. این نورون ها هم زمانی که یک فرد خود عملی را انجام میدهد و هم زمانی که فرد دیگری را در حال انجام همان کار میبیند فعال میشوند. بنابراین، وقتی شاهد خمیازه کشیدن کسی هستیم، نورونهای آینهای ما عمل مربوطه را در ذهنمان تحریک میکنند و ما را وادار میکنند که تقلیدوار خمیازه بکشیم.
جالب اینجاست که افراد مبتلا به اختلالات همدلی، مانند اوتیسم، با دیدن خمیازه دیگران، موارد کمتری از خمیازه کشیدن را نشان میدهند.
سایکوپات ها نیز که بیباکی و فقدان قابل توجه همدلی را نشان میدهند، در مقابل خمیازه های مسری مصون به نظر میرسند. در آزمایشها نیز کسانی که کمتر مستعد ترسیدن بودند، کمتر خمیازه میکشیدند.
به نظر میرسد که خمیازه در میان حیوانات خاردار یک رفتار جهانی است. مارها این کار را برای مرتب کردن فک های خود پس از خوردن غذا انجام میدهند و خوکچه های هندی از آن برای ابراز خشم استفاده میکنند. قابل توجه است که نوزادان حتی میتوانند در رحم مادر خمیازه بکشند که این رفتار از سه ماهه دوم شروع میشود.
