میهن پست – لوزه ها دو غده کوچک در دو سوی گلو هستند که از ورود میکرب‌ها به بدن از راه دهان جلو گیری می‌کنند ،لوزه کودکان بزرگ است اما با رشد آنها لوزه‌هایشان کوچکتر می‌شود که گاهی وقت ها این اندام چرکین و دردناک می‌شوند که به ورم لوزه معروف است است .
بنابراین لوزهها بخشی از سیستم دفاعی بدن و غدد لنفاوی هستند ولی در شرایطی مانند عفونتهای تنفسی مکرر و تورم بیش از اندازه لوزهها تا حدی که مانع تنفس شوند جراحی و برداشتن آنها – که در اصطلاح پزشکی با نام تونسیلکتومی معروف است – توصیه و انجام می‌شود .
گلو مثل چهار راهی است که عقب دهان و بینی را به حنجره و مری وصل می‌کند. لوزهها در بالای گلو قرار داشته و به دفاع در مقابل حمله عفونتها کمک می‌کند. تورم و التهاب لوزهها (تانسیلیت) در کودکان بسیار شایع می‌باشد. زیرا لوزههای آنها بزرگتر می‌باشد. لوزهها با افزایش سن کودک به تدریج کوچکتر می‌گردند.
علل ایجاد ورم لوزه
دلایل ویروسی مانند ویروس های سرما خوردگی، ویروس اشتین بار (بیماری مونونوکلئوز)، ویروس هرپس، ویروس اچ آی وی، آدنوویروس. دلایل باکتریایی مانند ویروس استرپتوکوک β-hemolytic گروه A و کمتر شایع در بیماری های سیفیلیس، استافیلوکوک، کلامیدیا، سیاه سرفه، فوزو باکتریوم، دیفتری و سوزاک. با وارد شدن باکتری یا ویروس به بدن، لوزه ها به مبارزه با آنها می پردازند و متورم می شوند. که در این حالت گلبول های سفید در داخل لوزه ها باکتری ها و ویروس ها را می کشند که ممکن است باعث التهاب و سرخی گلو و تب شود.
اگر چه خیلی ها به دلیل عدم اطلاعات کافی در مورد لوزه ها فکر می‌کنند که این عضو دفاعی بدن ،ساده‌ترین و غیرضروری‌ترین عضو بدن است که هیچ کاری ندارد جز چرک کردن، عفونی شدن، زیاد کردن دردسر والدین و آزار دادن بچه‌ها و خب، چه کاری راحت‌تر و بی‌دردسرتر از برداشتن این عضو پیش‌پاافتاده؟! اما آیا قضیه، به همین سادگی‌هاست؟ یعنی بدن کودک، به لوزهها احتیاج ندارد و عمل برداشتن‌شان هم به سادگی آب خوردن است؟
ترتیب قرارگیری لوزهها در انسان‌ها از بالا به پایین:
۱) آدنوئیدها که به آنها لوزههای حلقی هم می‌گویند و در سقف حلق قرار دارند. (گاهی به آن لوزه سوم می‌گویند).
۲) لوزههای لوله‌ای که در سقف حلق قرار دارند.
۳) لوزههای کامی که هنگام معاینه از دهان دیده می‌شوند و در دو طرف بخش دهانی حلق میان دو قوس بافتی قرار دارند.
۴) لوزههای زبانی که در پشت شیار انتهایی زبان قرار دارند.
مجموعه این بافت‌های لنفاوی که در بالا به آن اشاره شد، به نام حلقه لوزه‌ای والدیر نامیده می‌شوند.
لوزهها در نزدیک سن بلوغ به بزرگترین اندازه‌‌شان می‌رسند و بعد به تدریج تحلیل می‌روند، اما لوزهها در کودکان بزرگترین اندازه را نسبت به قطر گلو دارند. لوزهها ممکن است بزرگ و ملتهب شوند و ممکن است لازم باشد آن را با جراحی خارج کرد. برداشتن لوزهها در مواردی انجام می‌شود که آنها باعث انسداد راه هوایی شده باشند یا با بلع تداخل کرده باشند.
در سنین بالاتر بزرگی یک طرفه لوزه ممکن است بیانگر عفونت ویروسی لوزه، و تومورهایی مانند لنفوم یا کارسینوم سلول فلسی باشد.
برخی از متخصصان گوش و حلق و بینی در مواردی که التهاب‌های مکرر و عودکننده لوزه رخ می‌دهد یا هنگامی که بزرگی لوزهها باعث انسداد علامت‌دار راه‌های هوایی فوقانی شده است یا در مواردی که لوزه به صورت یک طرفه بزرگ شده است، برداشتن آن را توصیه می‌کنند. بزرگ شدن لوزهها ممکن است بر حرف زدن اثر بگذارد و باعث شود صدا تودماغی شود.
سنگ‌های لوزه ماده‌ای است که روی لوزه جمع می‌شود. اندازه آن ممکن است به حد یک دانه پاپ کورن برسد و به رنگ سفید و کرم است. ماده اصلی این به اصطلاح سنگ، کلاژن است، اما بوی ناخوشایند قوی دارد، که به خاطر سولفید هیدروژن و متیل مرکاپتان و سایر موارد است.
بعد از جراحی لوزه، چه احتیاط‌هایی باید انجام دهیم تا کودک‌مان دچار خون‌ریزی نشود؟
کودک، پس از جراحی لوزه، به مراقبت‌های زودرس و تاخیری نیازمند است که در صورت عدم رعایت هر کدام از این مراحل، عوارض ناخوش‌آیندی پیش خواهد آمد.
مراقبت‌های زودرس که تا ۲۴ ساعت بعد از جراحی ادامه دارد:
عدم تحرک بیش از حد طفل
سرد نگه داشتن ناحیه جراحی شده با استفاده از مایعات سرد و گاهی بستنی
استراحت بیمار در اتاق به‌نسبت خنک
مراقبت‌های تاخیری:
مصرف غذاهای سرد
عدم استفاده از خوراکی‌های ترش و ادویه‌دار
استراحت در هوای معتدل و به‌نسبت مرطوب
اگر کودک قبل از عمل دچار عفونت های مکرر می شده مرحله بعد از عمل برایش سخت تر و دردناک تر خواهد بود. برای فرم گرفتن عضلات چپ بستر لوزه به این کودکان توصیه می شود از تخلیه آب دهانشان خودداری کرده و بلع مکرر انجام دهند. این بچه‌ها نباید غذاهای سخت مثل تخمه یا غذاهای استخوان‌داری مثل ماهی بخورند . در هفته اول رژیم غذاییشان باید شامل سیب زمینی پوره شده، گوشت و سبزیجات نرم باشد.
درمانی لوزه غیر از عمل جراحی :
درمان شامل کم کردن علائم تورم لوزه هاست یعنی کم کردن درد، التهاب و سرخی گلو و لوزه ها، کاهش تب (با تجویز استامینوفن، ایبوبروفن، پاراستامول)
کم کردن سرفه با استفاده از قرقره آب نمک، قرص سرفه، مایعات گرم و سرد)
اگر تورم لوزه ها به دلیل استرپتوکوک باشد، آنگاه آنتی بیوتیک هایی مانند آمپی سیلین و آموکسی سیلین مفید خواهند بود. یک ماکرولیدمانند اریترومایسین برای کسانی که به آمپی سیلین آلرژی دارند مفید خواهد بود. کسانیکه بدنشون به آمپی سیلین ها جواب نمی ده میتوانند از کوآموکسی کلاو یا کلیندامایسین استفاده کنند. اگر تورم لوزه ها به دلیل ویروس باشد، طول درمانش بستگی به نوع ویروس دارد . معمولاً بین یک تا دو هفته است . اما ممکن است بیماری وخیم شده و نیاز به برداشتن لوزه ها توسط جراحی باشد.
