به گزارش میهن پست – زحل یا کِیوان ، پس از مشتری، دومین سیارهٔ بزرگ منظومه شمسی و ششمین سیاره دور از خورشید است. زحل یک گلوله گازی غولپیکر است که با وجود حجم زیادش تنها ۹۵ برابر زمین جرم دارد. چگالی این سیاره حدود یکهشتم زمین و کمتر از آب است. یک روز کامل در کیوان برابر ۱۰ ساعت و ۳۹ دقیقه در زمین و یک سال آن برابر ۲۹٫۵ برابر سال زمین است.
از آنجایی که مدار استوایی زحل تقریباً همانند زمین در ۲۷ درجهاست، تغییرات زاویه سیاره نسبت به خورشید شبیه به زمین میباشد و در این سیاره نیز همان چهار فصل مشاهده میشود. جرم سیاره زحل همانند مشتری از گاز است که بیشتر آن را هیدروژنتشکیل میدهد. میزان اندکی هلیوم و متان در ردههای بعدی گازهای تشکیلدهندهٔ سیاره قرار دارند.
در آسمان شب زمین، زحل به دلیل اندازه بزرگ، نسبتاً درخشان دیده میشود. زیبایی آسمان زحل به خاطر نوارهای روشن حلقههای اطراف آن و نیز به خاطر قمرهای زیادش است.
به علت سرعت حرکت کیوان به دور خود در قطبهای آن نوعی حالت پخی مشاهده میشود که سیاره را از شکل کرهٔ کامل دور میکند. زحل از جنبههای زیادی شبیه مشتری است، جز اینکه در اطراف آن چندین حلقه شگفت انگیز وجود دارد.
جالب است بدانید که گاهی یک لکه سفید بزرگ رمزآلود در جو سیاره زحل فوران می کند که می تواند حلقه های درخشان این سیاره را تحت الشعاع قرار دهد.
عکس های تهیه شده از آخرین فوران در این سیاره یزرگ به درستی نشان می دهد که این فوران اواخر سال ۲۰۱۰ به صورت لکه ای در نیمکره شمالی سیاره آغاز شد و سپس درون نواری بزرگتر از زمین پخش شد.
دانشمندان هوا فضا، ۱۳ آوریل مصادف با (۲۴فروردین) سال جاری بعد از مطالعات مختلفی بر روی این پدیده در سیاره زحل مقاله ای را در مجله نیچر ژئوساینس منتشر کردند که چنین روایت شده است: این طوفانهای دوره ای قدرتمند، به واسطه آب رشد می کنند. بخار آب از گازهای غالب زحل، (هیدروژن و هلیم) سنگینتر است، بنابراین وقتی باران یا برف، آب را از قسمتهای بالاتر جو سیاره به قسمتهای پایینتر می برند لایه پایینتر، چگالتر از هوای بالای آن می شود. این پدیده حالتی پایدار را ایجاد می کند که طبق محاسبه دانشمندان موجب تداوم افزایش هوای گرم سیاره برای دهه ها می شود.
در این مدت قسمت بالاتر جو سیاره به تدریج به واسطه تابش گرما به درون فضا خنک می شود و آنقدر خنک می شود که از هوای قسمت پایین چگالتر می شود. سپس هوای مرطوب گرم پایین در نهایت به سمت بالا می رود تا مجموعه ای از طوفانهای تندری را ایجاد کند، این طوفانها به حدی بزرگند که رصدکنندگان از طریق تلسکوپهای خانگی هم می توانند آن را ببینند.
در این میان لازم است بدانید که ساختار جو زحل با کمربندهایی که به موازات استوا امتداد دارند، همانند مشتری است؛ هرچند آشفتگیهای این کمربندها بسیار کمتر از مشتری است (تاکنون از روی زمین فقط ۱۰ لکه مشاهده شدهاند). ترکیب جو زحل نیز شباهت زیادی با جو مشتری دارد. تاکنون متان (CH4)،آمونیاک (NH3)، اتان (C2H6)، فسفین (PH3)، استیلن (C2H2)، متیل استیل (C3H4)، پروپان(C3H8) و هیدروژن مولکولی (H2) آشکار شدهاست.
لایه خارجی زحل دارای ۹۶٫۳٪ هیدروژن و ۳٫۲۵٪ هلیم میباشد. درصد المانهای دیگر به صورت کامل مشخص نیست ولیکن تصور میشود درصد بسیار کمی از آنان وجود داشته باشد. ابرهای زحل خیلی کمرنگ تر از ابرهای مشتری به نظر میرسند. ابرهای مشتری اغلب به رنگ زرد کمرنگ و نارنجی هستند، به این دلیل که دما در زحل کمتر از مشتری است، ابرهای زحل در لایه پایینتری از جو آن قرار میگیرند.