به گزارش خبرنگار مهر، امروزه موضوع مطالعات و سرمايه‌گذاري در بخش‌هاي مختلف صنايع بالادستي نفت و گاز، از مهم‌ترين اقدامات در صنعت نفت ايران و عمده کشورهاي نفت‌خيز جهان به شمار می رود و براین اساس مخازن هيدروکربني ايران، در ميان کشورهاي عمده نفت‌خيز، با داشتن شرايط خاص نيازمند استفاده از راهکارهاي مناسب براي جذب سرمايه‌گذاري‌ها و کاهش خطر‌پذيري سرمايه‌گذاري است؛ در این راستا بخش بالادستی پژوهشگاه صنعت نفت از سال 1386 اقدام به تهیه درخت فناوری نانو با هدف دستیابی به میزان نفوذ نانوفناوری در تکنولوژی حفاری کرده است.
از این رو با توجه نقش نانوها درغلبه بر چالشهاي مربوط به حفاري و توليد و کاربرد نانوفناوري در سيالات حفاري، اجراي چنين طرحي اهدافی چون افزایش سرعت حفاری، بهبود خواصي سيالات با استفاده از نانوافزودني‌ها، بهبود خاصيت انتقال توان هيدروليکي و تامين دانسيته لازم با نانوپودرهايي با وزن مخصوص مناسب و رفع مشكلات خورندگي، خاصيت روان‌کاري و هرزروي را به دنبال خواهد داشت.
با استفاده از نتایج مطالعات اولیه و نقشه راه فناوری نانو در بخش حفاری، پیشنهاد انجام پروژه های تحقیقاتی آزمایشگاهی به مدیریتهای مختلف شرکت ملی نفت ارسال شد و در نهایت شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، با اجرای 2 پروژه موافقت کرد.
محمد سليماني رئيس مركز طرح هاي تكنولوژي حفاري در پژوهشگاه صنعت نفت به تشریح پروژه تدوين دانش فني، ساخت و بررسی عملکرد نانو افزایه ها در کاهش تقابلات سازندهای رسی و شیلی با سیال حفاری و کاهش جذب آب و تورم آنها و تولید نیمه صنعتی افزایه های پرداخت.
وی با بیان اینکه سازندهاي حفاري را شيلهاي مشكل ساز تشكيل مي دهند که از چالشهاي بزرگ صنعت حفاري به حساب می آیند ادامه داد: عمده مشكل شيل هاي متورق با قرار گرفتن در مجاورت سيالات حفاري (به ويژه پايه آبي) شامل ناپايداري و تنگي ديواره، گير لوله هاي حفاري، توپي شدن مته، مشكل تميزسازي، گشادگي و بزرگي قطر چاه، ايجاد شكاف، هرزروي سيال و نيز كنترل چاه است كه سبب افزايش زمان حفاري و نهايتا هزينه هاي فراوان خواهد شد.
سلیمانی افزود: بررسي اثرات سيال حفاري (با افزايه های نانو مقياس ) بر سازندهاي در حال حفاري به ويژه رسها و شيل هاي حساس به آب، به دلیل شناسايي و ارزيابي مكانيزمهاي مختلف آسيب سازند ناشي از اين فرآيند كه منجر به ناپايداري ديواره ها و مشكلات ديگر در عمليات حفاري مي شود از اهداف اصلي اين تحقيق است. همچنین حرکت و توليد علم و دستيابي به مالكيت فكري در سطوح ملي و بين المللي در زمينه روشهاي جديد كاهش تورم لایه های شیلی مناطق عملیات حفاری از ديگر اهداف طرح خواهد بود.
به گفته وی هر چند كه انواع مختلفي از مواد و افزایه ها در طراحی سیالات حفاری بمنظور کنترل شیلهای مشکل ساز در دنيا توليد و استفاده می شوند اما نانوذرات جایگزین و هدف این پروژه می تواند كارايي بالا داشته و فقط در کشور توليد و از نوع مواد استراتژيك محسوب شود.
رئيس مركز طرح هاي تكنولوژي حفاري در پژوهشگاه صنعت نفت با بیان اینکه در این شرایط از تحریم ها تهيه مواد از طريق منابع خارجي يا امكان‌پذير نيست و يا حداقل به سختي و با هزينه‌هاي گزاف امكان پذير است ادامه داد: در این پروژه ساخت افزایه ها با همکاری مراکز مختلف علمی و پژوهشی داخل (مرکز تحقیقات نانو تکنولوژی به عنوان دارنده رتبه اول کشوری در تولید نانو مواد و همچنین دانشگاهها و مرکز علمی با فعالیتهای پژوهشی مرتبط) اجرا شده و مدلسازي فيزيكی اثرات سيال حفاري برسازند با استفاده از دستگاه ارتقاء يافته و مدرن موجود استفاده می شود.
وی گفت: می توان چنین ادعا کرد که حتی در خصوص بومي سازي دانش فني توليد این مواد در داخل كشور تا بحال هيچ اقدام اساسي صورت نگرفته و بكارگيري اين فناوري قابليت توليد محصولات جديد بر اساس نياز صنعت نفت را افزايش و علاوه بر رفع مشكلات عديده در اين صنعت به ويژه بخش حفاري و تكميل چاه، عدم نياز به محصولات خارجي را نيز فراهم مي کند.