توسعه ناهماهنگ کشاورزی خارج از تحمل منابع آب، بسیاری از نقاط کشور را با تهدید مواجه کرده است. در این مناطق نه تنها تهدیدهای محیط زیست، بلکه حیات اجتماعی نیز مورد مخاطره قرار گرفته است. نمونه این مخاطرات را می‌توان شرایط پیش آمده در حوالی دریاچه ارومیه دانست.
ارتقاء بهره‌وری در استفاده از منابع محدود آب برای کشور بسیار حیاتی است. با وجود اینکه بیش از ۹۰ درصد منابع آب کشور به مصرف کشاورزی می‌رسد اما این میزان فقط ۳۰ درصد بهره‌وری دارد.
ایران جزء ۸۰ کشور خشک است و در استرس کم‌آبی قرار دارد، بحران آب ۳۳ درصد اقتصاد جهانی را نیز در معرض خطر قرار داده است.
شاخص بهره‌وری آب در بخش کشاورزی نزدیک 0.8 کیلوگرم تولید محصول خشک به ازای مصرف هر مترمکعب آب است که با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی گفت: مصرف آب در بخش کشاورزی نیازمند اقدامات اساسی به منظور افزایش بهره‌وری مصرف آب است، زیرا محدودیت منابع آب و افزایش روز‌افزون مصرف در بخش‌های مختلف، موجب شده تا مصرف بهینه این منبع حیاتی در کانون توجهات قرار گیرد.
سعید سلیمانی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)- منطقه آذربایجان‌شرقی، افزود: نهاده‌های آب، خاک و ذخایر ژنتیکی از نهاده‌های اصلی کشاورزی هستند و تولید کننده برتر، کسی است که بتواند از این نهاده‌های بهتر استفاده کند.
وی بهره‌وری، افزایش راندمان آب و کاهش تقاضای مصرف آب در بخش کشاورزی را مهم دانست و تشریح کرد: امروزه 90 درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و باید از طریق بهره‌وری، سهم کشاورزی را در مصرف آب کاهش دهیم.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی یادآور شد: اضافه برداشت آب‌های زیرزمینی باعث پیشروی جبهه آب‌های شور و در نتیجه زوال آب‌های زیرزمینی شده است.
سلیمانی فرهنگسازی در جامعه کشاورزی را برای ارتقاء فرهنگ مصرف ضروری دانست و تاکید کرد: ارائه بهترین راهکارهای ارتقاء فرهنگ مصرف صحیح و بهینه آب در بخش کشاورزی نیاز به زیربنای فرهنگی صحیح و مطمئن و فرهنگسازی در جامعه کشاورزی دارد.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی در این باره به خبرنگار ایسنا گفت: برداشت اضافه آب باعث افت سطح ایستایی و در نتیجه خشک شدن اکثر قنات‌های کشور شده که احیاء آنها عملا ناممکن است.
کامران یوسفی‌راد افزود: توسعه شیوه‌های جدید آبیاری قطره‌ای و بارانی در راستای استفاده از منابع موجود آب را باید در افزایش بهره‌وری از منابع آبی تاثیرگذار قلمداد کنیم.
وی راندمان بالای آبیاری را از مهم‌ترین مزایای سیستم‌های تحت فشار دانست و تشریح کرد: مهم‌ترین مزیت سیستم‌های تحت فشار نسبت به سیستم‌های سطحی، راندمان بالای آبیاری در آنهاست که مصرف آب را به نحو چشمگیری کاهش می‌دهد و بر این اساس، آبیاری بارانی راندمانی در حدود 70 درصد و آبیاری موضعی راندمان بیش از 90 درصد دارند.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی با اشاره به راهکار رفع مشکل کمبود آب در کشور یادآور شد: افزایش بهره‌وری آب، اساسی‌ترین و کلیدی‌ترین راهکار رفع مشکل کمبود آب در کشور است.
یوسفی‌راد تاکید کرد: به کارگیری روش‌های علمی و نوین تولید محصول نظیر اجرای عملیات زیربنایی آب و خاک و عملیات به‌زراعی و به نژادی شامل آماده‌سازی زمین، بکارگیری بذر مرغوب، روش کشت علمی و استفاده مؤثر از کود و آفتکش‌ها نیز در افزایش بهره‌وری آب دخالت دارد.
مدیر دفتر محیط زیست و توسعه پایدار سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی نیز به خبرنگار ایسنا گفت: بهره‌وری شامل دو مؤلفه کارایی و اثربخشی است.
احمد بایبوردی افزود: از این منظر در کشاورزی تولید بیشتر به ازای مصرف کمتر آب، نماد کارآیی بالاتر و تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر، نماد اثربخشی بیشتر است.
وی تشریح کرد: یک روش مهم برای افزایش بهره‌وری آب، به خصوص در مناطق خشک، اصلاح برنامه زمان‌بندی آبیاری برمبنای نظارت منظم شرایط رطوبت خاک در طی فصل است.
مدیر دفتر محیط زیست و توسعه پایدار سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌شرقی یادآور شد: محدودیت منابع آب و افزایش روز‌افزون مصرف در بخش‌های مختلف، موجب شده تا مصرف بهینه این منبع حیاتی در کانون توجهات قرار گیرد.
بایبوردی با اشاره به ضرورت جلوگیری از اتلاف آب بدون کاهش سطح زیرکشت تاکید کرد: با توجه به وضعیت منابع آبی، افزایش بهره‌وری در استفاده از آب در تمامی بخش‌ها ضرورت دارد و در بخش کشاورزی برای جلوگیری از اتلاف آب و افزایش راندمان استفاده از آب، بدون کاهش سطح زیرکشت باید برنامه‌ریزی مناسبی صورت بگیرد.
بر اساس این گزارش، یکی از روش‌های افزایش بهره‌وری آب، بهره‌گیری از روش‌های نوین آبیاری تحت فشار است به شرط آنکه پس از بهره‌گیری از روش‌های نوین آبیاری، مصرف آب کاهش یابد. در این میان تغییر الگوی کشت و فراهم کردن مشوق‌هایی برای کشت محصولاتی که آب کمتری مصرف می‌کنند یکی از راهکارهای دیگر برای افزایش بهره‌وری آب محسوب می‌شود.
گزارش از امیر مسعود طایفه سلطانخانی خبرنگار ایسنا منطقه آذربایجان‌شرقی
انتهای پیام