بسیاری از چیزهایی که از آموختن، شنیدن و دیدن به‌صورت کتبی و شفاهی فرا می‌گیریم در معرض زدوده شدن از صفحه ذهن و بایگانی حافظه است و افراد بسیاری از این نکته گله دارند که آنچه می‌آموزند به مرور زمان از یاد می‌رود.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد میرعمادی، نماینده ولی‌فقیه در لرستان در رابطه با راه‌های مقابله با فراموشی و پاسخ به این سؤال که چرا آفت فراموشی بر درخت پرثمر علم رخنه می‌کند، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه لرستان، توضیح داد: فراموشی عوامل متعددی دارد که از جمله آنها می‌توان به وقفه طولانی و فاصله انداختن میان علم و کارهای دیگر، تکرار نکردن دانسته‌ها، بی‌صبری و تعجیل، گناه و دور شدن از شئون علمی اشاره کرد.
وی اضافه کرد: نوشتن و یادداشت‌برداری یکی از راه‌هایی است که می‌توان با فراموشی مقابله کرد چنان‌که امام صادق(ع) فرموده است: «دل، بر نوشته تکیه می‌کند» همچنین امام صادق(ع) در حدیثی دیگر فرموده است: “بنویسید، همانا شما (علوم را) حفظ نخواهید کرد، مگر این که بنویسید.”
امام جمعه خرمآباد، استمرار علمی را از دیگر راهکارهای جلوگیری از فراموشی بیان کرد و گفت: جویای دانش نباید بین آموختن‌ها فاصله بیندازد زیرا این فاصله‌ها و عدم استمرار، اندوخته‌ها را از یاد میبرد.
وی اضافه کرد: به همان اندازه که تعطیلات طولانی‌مدت مدارس برای دانش‌آموزان، سبب از یاد رفتن بسیاری از درس‌ها می‌شود در سطوح مختلف علمی نیز پیدایش «وقفه» نشاط علمی را کم می‌کند و عامل نسیان می‌شود، بنابراین پیوستگی در علوم، تضمینی برای تداوم و بقای معارف ذهنی است.
سعید طهماسبی، کار‌شناس ارشد اداره مشاوره معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی لرستان در رابطه با راه‌های مقابله با فراموشی به خبرنگار ایسنا گفت: برای بهسازی حافظه و کاستن از میزان فراموشی باید مطالب یادگیری را به‌صورت معنی‌دار آموخت و محتوای حافظه خود را سامان داد.
وی اضافه کرد: یکی از مشکلات عمده در راه یادگیری، جابه‌جایی اطلاعات با یکدیگر است. در صورت تنظیم و سازماندهی اطلاعات، این عامل مخرب از بین رفته و حافظه، انسجام کافی پیدا می‌کند، در ضمن می‌توان با تلاش اندکی، میزان زیادی اطلاعات را از حافظه به‌دست آورد.
طهماسبی با بیان اینکه یک راه برای معنا بخشیدن به مطالب ظاهراً بی‌معنا استفاده از واسطه‌ها یا میانجی‌هاست، ادامه داد: عناصر یا تکالیف یادگیری را می‌توان به‌صورت یک سلسله مراتب از ساده به دشوار مرتب کرد به‌نحوی که یادگیری هر عنصر یا تکلیف به یادگیری تکالیف دیگر مربوط باشد، فایده این عمل این است که یادگیرنده، یادگیری خود را با مطالب ساده آغاز می‌کند و با یادگیری هر مطلب، برای یادگیری مطالب بعدی آمادگی کسب می‌کند.
این محقق اظهار کرد: الگوی یادگیری فعال، الگویی است که می‌توان با آن فرایند به یاد سپاری مطالب آموخته شده را طولانی‌تر کرد، چنین فعالیتی باعث می‌شود که ارتباطهای بیشتری بین مطالب آموختنی برقرار شود. یادگیری بخش بخش، روشی است که مطالب زیاد به بخش‌های کوچکتری تقسیم شود، چرا که با این روش قسمتهای قبلی مطالب در تسلط آموخته می‌شوند و یادگیرنده پس از یادگیری هر قسمت به سراغ قسمت بعدی خواهد رفت.
طهماسبی ادامه داد: با روش پُرآموزی، برای مقابله با مشکل فراموشی از فرد خواسته می‌شود که مطالب آموخته شده را تکرار کند، بدین طریق اطلاعات بیشتر تثبیت خواهند شد.
این پژوهشگر با بیان اینکه مرور ذهنی، تکرار بخش کوچکی از اطلاعات است که بلافاصله بعد از رسیدن آن به حافظه کوتاه‌مدت صورت می‌گیرد، تصریح کرد: این عمل باعث باقی ماندن اطلاعات در حافظه کوتاه‌مدت می‌شود.
وی با یادآوری اینکه در بسط دادن مطالب، به اطلاعات تازه و نو، از طریق ربط دادن آنها به اطلاعات حافظه درازمدت معنی می‌بخشیم، گفت: برای این کار لازم است به روابط منطقی بین مواد و مطالب توجه کرد و مواد و محتوای مطالب را به تجربیات خود ربط داد. باید اطلاعات و ایده‌های کلی را در ذهن خود ترسیم و ایده‌های جدید را به مطالب از قبل دانسته خود ربط داد و وقایع را در ذهن دید و شنید.
وی بیان کرد: تکنیکهایی که به ما، در به یاد آوردن آنچه حفظ کرده‌ایم کمک می‌کند تدابیر یا وسایل یادیار نامیده می‌شوند، در تکنیک‌های تدابیر یادیار از تصویرسازی ذهنی استفاده فراوانی می‌شود. در هنگام خواندن مطالب سعی کنید تصویر ذهنی از آن برای خود بسازید و در صورت امکان عملاً آن را انجام دهید، اگر بتوانید تصاویر مطالب خوانده شده را در ذهن ایجاد کنید خیلی راحت‌تر می‌توانید آنها را به خاطر بسپارید.
طهماسبی گفت: در روش قافیه‌سازی باید به‌طور آهنگین به مطالب آموزشی، آهنگ خاصی ببخشید و بدین طریق یادگیری و یادآوری آنها را آسان‌تر سازید.
وی تصریح کرد: در روش مکان‌یابی به هنگام یادآوری مطالب، مکان اشیا را در ذهن مجسم کنید، مکانهای انتخاب شده باید برایتان کاملاً آشنا باشند تا یادآوری آنها به سهولت انجام شود. در روش کلمه‌آویز نیز فرد باید فهرستی از کلمات هم وزن و قافیه را حفظ کند و پس از آن بین کلمات فهرست و موادی که می‌خواهد آنها را به حافظه بسپارد ارتباط برقرار کند.
طهماسبی با اشاره به روش کلمه کلید، اظهار کرد: در این روش با استفاده از یک کلمه آشنا، دو کلمه را به هم ربط داده و آنها را به‌طور معنادار به حافظه سپرد. برای یادگیری زبانهای خارجی، این شیوه بسیار مفید است.
وی یادآور شد: با استفاده از روش تقطیع نیز می‌توان اطلاعات را به واحدهای کوچک تقسیم‌بندی کرد، مثلاً برای به یاد سپردن یک عدد ۱۲ رقمی می‌توان آن را به سه دسته چهار رقمی تقسیم کرد.
این کار‌شناس ارشد مشاوره گفت: اگر یک فهرست از مواد غیرمربوط به هم داشته باشید و بخواهید آنها را حفظ کرده و بعداً به خاطر بیاورید می‌توان برای پیوند دادن بین مواد فهرست از روش داستان‌سازی استفاده کنید.
انتهای پیام