چادرشب گیلان لطافت گذشته را ندارد

چادرشب یا “چارشو” به عنوان یکی از صنایع دستی اصیل و بومی گیلان، لطافت و ارزش واقعی خود را از دست داده و به آن آسیب‌های جبران ناپذیری وارد شده است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه گیلان، چادرشب یا “چارشو” جزیی از لباس زنان گیلانی است که بانوان در هنگام کار کشاورزی به دور کمر می‌بندند و با استفاده از چادرشب (کمر دَود) کمر را محکم و پاها را استوار می‌سازند.

البته از چادرشب برای دوخت پرده، پوشش رختخواب و رومیزی نیز استفاده می‌شود و اسامی بیشتر طرحهای چادرشب، الهام گرفته از طبیعت است. این پارچه که از صنایع دستی شرق گیلان محسوب شده و توسط زنان بافته می‌شود دارای تنوع زیادی است. چادر شب، کمردَبد و کمردَود را از نخهای رنگی به شکل چهارخانه می‌بافند.

خانواده‌های مناطق شرق گیلان خصوصاً خانواده‌های منطقه قاسم آباد بهترین و با ارزشترین هدایا و جهیزیه دختران خود را از انواع چادر شب تهیه می‌کنند و زنان مناطق کلاچای، چابکسر و قاسم آباد (سفلی و علیا) در بازارچه‌های هفتگی چادرشب‌های بافته شده دستان هنرمند و پرتلاش خود را به فروش می‌رسانند و از این راه بخشی از مایحتاج روزمره زندگی و همچنین هزینه تحصیل و ازدواج فرزندان را تامین می‌کنند.

مرکز عمده چادرشب بافی قاسم آباد است و چادرشب از 6 قطعه 2 متری به هم دوخته شده، تهیه می‌شود. در گذشته چادر شب را از نخ به دست آمده از پیله ابریشم می‌بافتند اما امروزه بافت چادر شب با نخ ابریشم تقریباً منسوخ شده است.

با تغییر مواد اولیه، صنایع دستی اصیل و بومی لطافت و ارزش واقعی خود را از دست داده و به آن آسیب‌های جبران ناپذیری وارد شده است. برای مثال در بخش ریسندگی، بافت پارچه و چادرشب بافی در گذشته از پنبه، کج و ابریشم استفاده می‌شد و در حالیکه امروز با بکارگیری محصولات ماشینی و خصوصا رنگرزی صنعتی و استفاده از رنگهای مصنوعی باعث از رونق افتادن چادرشب‌های پنبه‌ای، کج و ابریشمی شده تا جایی که هنرمندان صنایع دستی به جای استفاده از نخ پنبه و ابریشم از نخ کاموا که دارای رنگ ثابت بوده و با قیمت ارزانتری تهیه می‌شود، استفاده می‌کنند.

همچنین زنان هنرمند شرق گیلان و منطقه قاسم آباد کم کم بافتن چادرشب‌های ابریشمی را کنار گذاشتند و فقط انگشت شماری از خانمهای مسن صنعتگر قاسم آباد که دغدغه احیای بافت چادر شب‌های ابریشمی گران و اصیل را در سر می پرورانند، به روش گذشته عمل می‌کنند. بقیه حتی استفاده از مواد اولیه سنّتی و ابریشمی را به فراموشی سپرده‌اند.

نگاره‌ها و نقوش چادرشب ترکیبی از صور طبیعی (تصاویر انسان، اشیاء، حیوانات) و دیگر اشکال مختلف هندسی هستند. در گذشته اتفاقات مهم زندگی مردمان در طول دوران توسط بافندگان در متن چادر شب ثبت می‌شد.

رضا علیرضا، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنای گیلان اظهار کرد: هنر چادر شب بافی به عنوان هنر دست زنان شرق گیلان و دارای پیشینه زیاد، متاسفانه در حال فراموشی است.

وی افزود: برای احیای این هنر، اداره کل میراث فرهنگی گیلان با همکاری چند تن از زحمتکشان این رشته صنایع دستی اقدام به برگزاری چند دوره کلاس آموزشی کرد. خوشبختانه با احیای مجدد چادر شب بافی این صنعت دستی اصیل گیلانی مهر اصالت یونسکو را دریافت کرده و نیز جزء آثار ناملموس صنایع دستی به ثبت رسیده است.

انتهای پیام