به گزارش خبرنگار مهر، محصول نخود ایران در سالهای گذشته یک پای ثابت بازارهای جهانی بوده است، محصولی که طی سالهای اخیر به دلیل سیاست گذاری غلط در حوزه های مختلف اعم از کاشت، داشت، برداشت، عرضه و فرآوری با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده است.
این در حالیست که برخی ارقام نخود در کشورمان به ویژه استان لرستان که دارای جایگاه دوم در تولید این محصول است شهرت جهانی دارند به طوری که رقم “گریت” به لحاظ دانه درشت بودن، سفیدی، خوش طعمی و پروتئین بالا طالبان زیادی در بازارهای داخلی و خارجی دارد.
با این حال محصول نخود در سالهای گذشته به رغم روند افزایشی قیمت و تورم در کشورمان با سیر نزولی قیمت مواجه بوده تا این موضوع در کنار سختی کاشت، داشت و برداشت این محصول کشاورزان را از پرداخت به این کشت مهم بازدارد.
اهمیت این موضوع آنجا روشن می شود که در کشور نیمه خشکی مانند ایران کاشت محصولاتی چون نخود به دلیل مصرف پایین آب و ارزش غذایی بالا باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد در حالیکه نه سبد تولید، نه سبد صادرات و نه سبد مواد غذایی مردم به این محصول روی خوش نشان نداده است تا نخودکاران از ادامه کار در این حوزه دست بکشند.
مشکل عوارض 100 درصدی روی صادرات حبوبات
رئیس شورای ملی نخود در حاشیه سفر هیئت تحقیقاتی کشور ترکیه به لرستان در رابطه با مشکلات موجود بر سر راه کاشت و عرضه نخود در کشورمان به خبرنگار مهر گفت: از ابتدای تاسیس شورای عالی نخود در زمان دولت دهم با مشکل عوارض 100 درصدی روی محصول حبوبات برای صادرات مواجه شدیم.
ناصر مرادی با بیان اینکه این موضوع منجر به مختل شدن صادرات نخود از کشور شد، افزود: محصول نخود ایران با خاصیت بالا و پروتئین عالی یکی از محصولاتی بود که تجار و بازرگانان زیادی از خارج کشور تمایل به خرید آن داشتند.
وی عنوان کرد: به رغم اینکه در آن زمان نخود ایران در بازارهای جهانی دارای جایگاه مناسبی بود ولی با در نظر گرفتن عوارض 100 درصدی برای صادرات این محصول ما بازارهای خود را طی سالهای گذشته از دست دادیم.
رئیس شورای ملی نخود ادامه داد: این امر موجب شد که قیمت عرضه نخود در داخل کشور نیز به شدت افت پیدا کند و همین موضوع منجر به کاهش تمایل نخودکاران برای کاشت این محصول شد.
طی هفت خوان برای لغو عوارض صادرات نخود
مرادی با بیان اینکه برای رفع این مشکل شورای ملی نخود رایزنی های ختلفی را با مسئولان مختلف کشور انجام داد، یادآور شد: روند پیگیری های برای رفع این مشکل به گونه ای بود که ما سه تا هفت خوان را برای لغو عوارض صادرات نخود طی کردیم.
وی با اشاره به اینکه در زمان دولت دهم جلسات متعددی با معاونت توسعه صادرات در تهران گرفته شد ولی نتیجه ای به دنبال نداشت، یادآور شد: پس از روی کار آمدن دولت یازدهم نیز پیگیری ها را ادامه دادیم.
رئیس شورای ملی نخود یادآور شد: برای لغو عوارض صادرات نخود ما دلایلی داشتیم که در جلسات مختلف مطرح کردیم از جمله اینکه با توجه به سرانه مصرف نخود در کشور ما با مازاد تولید مواجه هستیم که باید زمینه صادرات این میزان مازاد فراهم و تسهیل شود.
مرادی با بیان اینکه مصرف سرانه نخود در کشورمان دو کیلوگرم در سال است، افزود: با این تفاسیر میانگین مصرف نخود برای جمعیت 75 میلیون نفری ایران به 150 هزار تن می رسد و نیاز کشور در همین حد است.
وی عنوان کرد: این در حالیست که میانگین تولید محصول نخود در کشورمان سالانه نزدیک به 280 هزار تن است و حتی در سال 91 میزان برداشت ما در این زمینه به 315 هزار تن رسید.
نزدیک به نیمی از نخود تولیدی در کشورمان مازاد است
رئیس شورای ملی نخود با بیان اینکه با مقایسه میزان تولید و مصرف متوجه می شویم که نزدیک به نیمی از نخود تولیدی در کشورمان مازاد است و باید شرایط صادرات آن فراهم شود، یادآور شد: با طرح این دلایل مسئولان امر پذیرفتند که باید نسبت به لغو عوارض گمرکی از روی این محصول اقدام کنند.
مرادی ادامه داد: به رغم قبول مسئولان امر در معاونت توسعه صادرات ولی چون موضوع عوارض 100 درصدی در ستاد تدابیر ویژه اقتصادی به تصویب رسیده بود وزارتخانه نمی توانست نسبت به لغو این مصوبه اقدام کند و باید خود ستاد در این زمینه تصمیم گیری می کرد.
وی تصریح کرد: با پیگیری های انجام شده میزان عوارض صادرات محصول نخود از 100 درصد به 50 درصد و سپس 20 درصد رسید تا در نهایت با امضای 30 نماینده مجلس و نامه نگاری به متولیان امر در ستاد تدابیر ویژه اقتصادی در تاریخ 27 اردیبهشت ماه امسال لغو عوارض صادرات نخود به گمرکات کشور اعلام شد.
رئیس شورای ملی نخود عنوان کرد: با این حال به دلیل عدم حضور نخود ایران طی سالهای گذشته در عرصه رقابت خارجی ما متاسفانه بخش عمده ای از بازارهای خود را از دست داده ایم و احیای جایگاه ایران زمان خواهد برد.
میزان سطح زیر کشت نخود در کشورمان در حال کاهش است
مرادی در ادامه به مشکل توسعه مکانیزاسیون در کشت محصول نخود در مزارع کشور اشاره کرد و بیان داشت: با توجه به مشقات کاشت و برداشت نخود، اضافه شدن معضل علف های هرز و مشکلات کارگری این بخش کشاورزان از سمت و سوی کاشت نخود خارج شده اند.
وی با هشدار نسبت به اینکه میزان سطح زیر کشت نخود در کشورمان در حال کاهش است، بیان داشت: این موضوع به دلیل مشکلات موجود در زمینه کاشت، داشت و برداشت نخود و همچنین پایین بودن قیمت خرید این محصول است.
رئیس شورای ملی نخود بر ضرورت احداث و توسعه صنایع فرآوری و تبدیلی نخود در کشورمان تاکید کرد و گفت: در حال حاضر محصول نخود ایران به صورت خام و با بسته بندی های 20و 30 کیلویی راهی بازارهای جهانی می شود.
برای توسعه مکانیزاسیون در زمینه کشت نخود به کشاورزان یارانه داده شود
مرادی با تاکید بر اینکه کارخانجات بسته بندی و صنایع تکمیلی مرتبط با این کشت باید در کشورمان فعال شود، یادآور شد: در این راستا نیاز به کمک بخش دولتی وجود دارد چرا که تجربه نشان می دهد حضور بخش خصوصی در این زمینه و عدم حمایت دولت منجر به ورشکست شدن برخی صنایع فعال در این بخش شده است.
وی با بیان اینکه لرستان و کرمانشاه در حال حاضر به عنوان قطب تولید محصول نخود در کشور شناخته می شوند، تصریح کرد: باید کمک های دولتی در راستای توسعه کاشت این محصول و همچنین ارتقای مکانیزاسیون در این بخش صورت گیرد.
رئیس شورای ملی نخود ادامه داد: امیدواریم برای توسعه مکانیزاسیون در زمینه کشت نخود تا 50 درصد به کشاورزان یارانه داده شود و یا در این بخش نسبت به اعطای وام های کم بهره و با بازپرداخت طولانی به کشاورزان اقدام شود.
قیمت پایین خرید تضمیمی نخود در کشور
مرادی همچنین از قیمت پایین خرید تضمیمی نخود در کشورمان انتقاد کرد و بیان داشت: پیش از تورم قیمت هر کیلو نخود درجه یک در کشور سه هزار و 500 تومان بود در حالیکه طی سالهای اخیر به رغم افزایش دو تا سه برابر قیمت محصولات و اجناس مختلف ما شاهد کاهش قیمت نخود به نصف قیمت قبلی هستیم.
وی با بیان اینکه امسال دولت برای خرید تضمینی نخود 250 تومان به قیمت اضافه کرده است، افزود: با قیمت هزار و950 تومان کاشت نخود برای کشاورزان دیگر صرفه اقتصادی ندارد.
رئیس شورای ملی نخود با بیان اینکه این شورا حداقل قیمت سه هزار تومان را برای هر کیلو محصول نخود پیشنهاد کرده است، یادآور شد: متاسفانه این قیمت در شورای جهاد کشاورزی رد شد ولی پیگیر هستیم که این قیمت را تثبیت کنیم.
راندمان تولید نخود در هر هکتار در کشورمان یک سوم میانگین جهانی است
مرادی همچنین به ارتقای جایگاه رقبای ایران در بازارهای جهانی نخود اشاره کرد و گفت: در حال حاضر در بحث صادرات مولفه دانه درشت بودن محصول نخود تعیین کننده است که در این زمینه باید در کشورمان کار جدی تری صورت گیرد.
وی با بیان اینکه راندمان تولید نخود در هر هکتار در کشورمان 475 کیلوگرم است، افزود: این رقم نسبت به عملکرد جهانی یک سوم است که نشان از ریز بودن تولید محصول نخود در برخی ارقام در کشورمان دارد.
مرادی با بیان اینکه توسعه کشت های مکانیزه می تواند به افزایش راندمان تولید محصول نخود در هر هکتار کمک کند، یادآور شد: استانداردهای جهانی در این زمینه هزار و 200 کیلوگرم در هر هکتار است که باید به این میانگین برسیم.
وی با بیان اینکه مشتریان در بازارهای خارجی به دنبال نخود دانه درشت هستند، ادامه داد: با استمرار وضعیت کنونی تولید نخود برای فروش این محصول در بازارهای خارجی با مشکل مواجه خواهیم شد.
نخود هندی جایگاه ایران در عراق را متزلزل کرد
رئیس شورای ملی نخود با اشاره به ورود کشورهای هند و پاکستان و ترکیه به بازار رقابتی نخود عنوان کرد: این در حالیست که بازار ما در کشور عراق افت پیدا کرده و نخود کشور هند جای نخود ایرانی را گرفته است.
مرادی با بیان اینکه برای احیای جایگاه نخود ایران باید به سمت تولید نخود دانه درشت حرکت کنیم، یادآور شد: همچنین در حال حاضر در زمینه برداشت محصول نخود در کشورمان با مشکلاتی مواجه هستیم که اگر ماشین برداشت نخود از کشورهایی چون ترکیه وارد شود کمک شایانی در این زمینه خواهد بود.
وی با بیان اینکه برای نمونه یک دستگاه ماشین برداشت نخود از ترکیه وارد کرمانشاه شده است، یادآور شد: در حال حاضر از این ماشین برای برداشت نخود استفاده می شود و در حال بررسی عملکرد آن در اراضی کشاورزی کشورمان هستیم.
رئیس شورای ملی نخود عنوان کرد: در صورت ورود این دستگاه به حوزه برداشت نخود هزینه کشاورز برای برداشت این محصول به نصف کاهش خواهد یافت و در عوض 2.5 برابر تولید افزایش می یابد.
وود نخود به سبد کالا معطل تصمیم گیری مسئولان
وی عنوان کرد: در صورت تسهیل شرایط برای کاشت، داشت و برداشت نخود شاهد اقبال کشاورزان برای تولید محصول خواهیم بود.
مرادی به دیگر مشکلات این محصول اشاره کرد و گفت: در راستای حمایت از نخودکاران از دولت خواسته ایم که نخود را در سبد کالا قرار دهد ولی هنوز این موضوع به نتیجه نرسیده است.
رئیس شورای ملی نخود ادامه داد: در این راستا وزارت جهاد کشاورزی متقاعد شد تا یک بسته 1.5 کیلویی نخود در سبد کالا عرضه شود و این موضوع به مسئولان مرتبط نیز منتقل شد ولی هنوز هیچ جوابی به ما نداده اند.
مرادی با بیان اینکه نخود دارای پروتئین بالایی است و می تواند باقرارگیری در سبد کالا کمک زیادی به مقوی شدن سبد غذایی مردم کند، افزود: از طرف دیگر این موضوع می تواند کمک جدی به کشاورزان نخودکار باشد.