به گزارش میهن پست – مالاریا مهمترین بیماری انگلی و یکی از مسایل مهم بهداشتی تعدادی از کشورها بخصوص کشورهای گرمسیری دنیا است. بیماری مالاریا با نامهای دیگری چون پالودیسم، تب و لرز، تب نوبه و تب متناوب نامیده میشود.
این بیماری به صورت عفونت حاد در بیشتر موارد وخیم و گاهی طولانی و با ویژگیهای تب متناوب و لرز، کمخونی و بزرگی طحال و گاه با ویژگیهای ساده یا کشنده دیگر خودنمایی میکند. اهمیت این بیماری به خاطر شیوع زیاد و مرگومیر قابل توجهاست. انگل مالاریا توسط یک تیره از پشه به نام آنوفل به انسان منتقل میشود که این تیره شامل چندین گونه است.
کلمه مالاریا یک کلمه ایتالیایی و به معنای هوای بد (Mal-Aria) است و منظور از آن تعریف بیماری با ویژگیهای تب متناوب است که ایتالیاییها در گذشته وجود آن را ناشی از هوای بد و مناطق باتلاقی میدانستند. همواره با گرم شدن زمین، شیوع این بیماری افزایش مییابد.
سیاهپوستان کمتر از سفیدپوستان به مالاریای ویواکس حساس میباشند و این مقاومت به روشنی در رابطه با فقدان عامل خونی دافی (انگلیسی: Duffy) در این افراد است. گلبولهای قرمز افرادی که گروه خونی دافی منفی (انگلیسی: fy.fy)در برابر پلاسمودیوم ویواکس و پلاسمودیوم ناولزی مقاوم بوده، در حالیکه گلبولهای قرمز دافی مثبت به سهولت آلودگی پیدا میکنند. در نواحی آفریقای غربی فنوتیپ دافی منفی در افراد بومی نوددرصد میباشد.
در یک بررسی که در سال ۱۹۸۰ توسط کاگان انجام شد، نشان داده شد که انگل مالاریا و گروه خونی آ (A)در انسان پادگنهای (آنتی بادی) مشترک دارند و بنابراین در چنین افرادی عفونت مالاریایی توسط سیستم ایمنی بدن بهتر تحمل میشود.
در مطالعه دیگری که روی ۴۷۶ بیمار مالاریایی در هند انجام گرفت، معلوم شد که موارد بیماری در کسانی که گروه خونی آ دارتد از دیگر گروههای خونی بیشتر است. با توجه به بررسی فراوانی گروههای خونی در ۱۳۰۰ فرد سالم در همان جامعه، کمترین موارد ابتلا در گروه خونی او (O)بود.
همچنین مشاهده شدهاست که عدهای از افرادی که هموگلوبین غیر طبیعی دارند (هتروزیگوتهای حامل Sickle cell trait)نسبت به پلاسمودیوم فالسیپاروم به خصوص در ۲ سال اول زندگی مقاومت نسبی دارند. ژن این بیماری در سیاهپوستان آفریقا و ساکنان جنوب شرقی آسیا شیوع دارد.
در این افراد مولکولهای غیرطبیعی هموگلوبین پس از آنکه اکسیژن خود را از دست دادند، بصورت تودهای متراکم و کمانیشکل در میایند و در نتیجه گلبولهای قرمز به شکل داس درمیایند. به نظر میرسد تروفوزوییت پلاسمودیوم فالسیپاروم در مصرف این هموگلوبین غیر طبیعی دچار اشکال میشود، بنابراین رشد آن متوقف میشود.
گمان میرود کمبود ژنیتیکی آنزیم گلوکز شش دی فسفات (G۶PD)تا حدی سبب مقاومت در برابر عفونت ناشی از پلاسمودیوم فالسیپاروم میشود.
نتایج یک پژوهش جدید توسط محققان سوئدی حاکی از آن است که گروه خونی O از بدن در برابر مالاریا محافظت میکند.
تحقیقات گروهی از محققان اسکاندیناویایی نشان داده، پروتئین RIFIN که از این انگل ترشح میشود، نقش مهمی در محافظت علیه مالاریا در افراد دارای گروه خونی O ایفا میکند.
این دانشمندان به توضیح مکانیزم پشت این محافظت پرداختند که نشان میدهد، فشار انتخابی اعمال شده توسط مالاریا ممکن است با توسعه جهانی گروههای خونی ABO در جمعیت انسانی مرتبط باشد.
دانشمندان از مدتها قبل میدانستند که افراد دارای گروه خونی O در برابر مالاریای شدید مصون هستند، در حالیکه افراد با گروههای خونی دیگر مانند A اغلب به کما رفته و میمیرند. حل مکانیزم این عملکرد، یکی از بزرگترین اهداف در تحقیقات مالاریا محسوب میشود.
دانشمندان به رهبری محققان موسسه کارولینسکای سوئد اکنون تکه جدید و مهمی از جورچین را با توصیف نقش کلیدی پروتئین RIFIN شناسایی کردهاند.
آنها با استفاده از دادههای انواع مختلف آزمایشات در کشتهای سلولی و حیوانات نشان دادند که چگونه انگل پلاسمودیوم فالسیپاروم به ترشح RIFIN پرداخته و چگونه این پروتئین، راه خود را به سطح سلول خون باز کرده و در آنجا مانند چسب عمل میکند. محققان همچنین نشان دادند که چگونه این پروتئین با قدرت به سطح سلولهای خون نوع A میچسبد، اما در گروه خون O ضعیف عمل میکنند.
به گفته محققان، اگرچه این نتایج به لحاظ مفهومی ساده هستند، اما از آنجایی که پروتئین RIFIN در مدلهای بسیار مختلف وجود دارد، آنها زمان زیادی را صرف جداسازی تنوع خاص مسئول این مکانیزم کردند.
این پژوهش، یافتههای قبلی را در کنار هم قرار داده و همچنین میتواند دلیل رایج بودن گروه خونی O را در مناطقی که مالاریا در آنها شایعتر است، توضیح دهد؛ برای مثال در نیجریه بیش از نیمی از جمعیت دارای گروه خونی O هستند.