میهن پست – ماهگرفتگی Lunar eclipse یا خُسوف که نام قدیمی آن در دایره المعارف ها به – مهگرفت – معروف است ، هنگامی روی میدهد که زمین در حرکت مداری خود به دور خورشید سایهاش را، که در فضا در سمتی مخالف خورشید ممتد است، به دنبال میکشد. به هنگام رقوع چنین رخدادی سایه زمین به شکل یک مخروط که قاعده آن مقطع زمین و طول متوسط آن ۱٬۳۸،۰۰۰ کیلومتر است بر روی ماه افتاده که طول این سایه، بر اثر تغییر فاصله زمین از خورشید تا حدود ۴۰۰۰۰ کیلومتر نسبت به مبدا متوسط تغییر میکند.
همان گونه که منجمان در سال های قبل خبر دادند قرار است تا جند روز دیگر، دنیا شاهد ماه گرفتگی بزرگی باشد. ماهگرفتگی بامداد دوشنبه، ۶ مهرماه به این دلیل مهم است که در یک «ابرماه» یا Supermoon اتفاق میافتد.
بنابرابن آن چه را منجمان می گویند و مردم نیز شاهد آن بوده اند، این نوع ماه گرفتگی، ۳۳ سال پیش هم دیده شده بود. اگر بخواهید دوباره ماه گرفتگی که روی یک ابرماه اتفاق میافتد را ببینید، باید تا سال ۲۰۳۳ صبر کنید. ابرماه پدیدهای است که ماه در حضیض مداری خود نسبت به زمین قرار میگیرد و بنابراین تا حدودی بزرگتر دیده میشود.
در توضیح بیشتر باید گفت که از اول قرن بیستم تا به امروز، تنها پنج بار چنین پدیدهی نجومی را شاهد بودهایم. این سالها، ۱۹۱۰، ۱۹۲۸، ۱۹۴۶، ۱۹۶۴ و ۱۹۸۲ بودهاند. این ماه گرفتگی در شرق امریکای شمالی و تمام امریکای جنوبی در روز یکشنبه قابل رویت است. با این حال، ساکنان افریقا، اروپا و خاورمیانه، برای دیدن ماه گرفتگی باید یک روز بیشتر صبر کنند.
ماه گرفتکی چنر روز آینده، از ایران هم قابل رویت خواهد بود. موسسهی ژئوفیزیک دانشگاه تهران هم زمان دقیق دیدن این پدیده را برای علاقهمندان اعلام کرده است. میتوان در بامداد روز دوشنبه، ششم مهر، این پدیده را مشاهده کرد. ماه گرفتگی دقیقا در ساعت ۴ و ۳۷ دقیقه صبح دوشنبه آغاز میشود. در ساعت ۵ و ۴۱ دقیقه، ماه گرفتگی به نقطهی اوج خود میرسد و زمین، تمام قرص ماه را میپوشاند. در ساعت ۶ و ۵۳ دقیقه هم ماه گرفتگی کامل تمام میشود و سایهی زمین از روی ماه به تدریج کنار میرود.
برای دیدن ماهگرفتگی، باید به افق غرب نگاه کنید. در ضمن هرچه در مناطق غربیتر ایران زندگی کنید، ماه گرفتگی را برای مدت بیشتری مشاهده میکنید. موسسهی ژئوفیزیک دانشگاه تهران زمان پایان کامل ماه گرفتگی را ساعت ۷ و ۵۷ دقیقه اعلام کرده است. با این حال، دیدن پایان این پدیده، از داخل ایران ممکن نخواهد بود. همچنین در شرق ایران، ماه قبل از آغاز ماه گرفتگی کامل، غروب خواهند کرد.